Bahan Ajar KLS Xi Ganjil KD 3.3 Anggah Ungguhing Basa P2
Bahan Ajar KLS Xi Ganjil KD 3.3 Anggah Ungguhing Basa P2
ANGGAH UNGGUHING
BASA
(PaTEMON 2)
XI
GANJIL
Kruna ASI
KRUNA
ALUS Kruna ASO
Kruna AMA
Kruna AMI
Kruna Kasar
kadi kabaos ring ajeng, punika sané mawinan kruna-kruna basa Baliné maderbé wirasa sané
matios-tiosan. Manut wirasanipun, kruna-kruna basa Baliné kakepah dados kalih riin, inggih
B. KRUNA ALUS
Kruna alus, saluir kruna basa Baliné sané mawirasa alus utawi nyinggihang, kepah dados
patang soroh: (a) kruna alus mider, (b) kruna alus madia, (c) kruna alus singgih, miwah (d)
Kruna-kruna alus sané kanggén nyinggihang sang sané patut kasinggihang kawastanin
Kruna Alus Singgih. Kruna Alus Singgih puniki pastika maderbé wangun alus sor.
2. Okan dané sané istri maparab Gusti Ayu Klatir. ASOnyane (mawasta)
Kruna Alus Sor, inggih punika kruna-kruna basa Baliné sané mawirasa alus, kanggén
ngasorang raga utawi ngasorang anaké sané linggihnyané sor utawi andap. Krama Baliné
sané ngangken angga pinaka sang sor, patut ngasorang angga antuk kruna-kruna alus sor.
Uratiang conto kruna alus sor (mabanyu, muat, mawasta, neda, miragi) ring sor puniki!
Kruna alus madia inggih punika kruna-kruna sané rasa basanipun magenah pantaraning
alus singgih (Asi) miwah alus sor (Aso). Kamulan wénten kruna-kruna sané rasa
basanipun alus madia, alus sané ring tengah-tengah, utawi kirang becik yéning anggén
Uratiang conto kruna alus madia (tiang, nika, nggih, ampun, ten, niki, kénten) ring
lengkara puniki.
2. AMA (Nggih ampun nunas wawu.) Wit saking ASI (Inggih sampun)
3. AMA (Ipun ten wénten drika.) Wit saking ASI (nénten, irika)
Kruna alus mider inggih punika kruna-kruna basa Baliné sané mawirasa alus, madué
wiguna kekalih, dados kanggén nyinggihang sang singgih, miwah kanggén ngesorang
Uratiang conto kruna alus mider (uning, lali, numbas, rauh, sampun) ring lengkara
puniki.
2. Ratu sampun lali ring titiang, titiang nénten naenan lali ring Iratu.
nénten nyinggihang utawi lapas hormat, kepah dados: (a) kruna andap, (b) kruna mider,
Dumun, kruna andap puniki kawastanin kruna kapara, inggih punika kruna-kruna sané rasa
basanipun andap (éndép), nénten alus miwah nénten kasar. Kruna-kruna puniki kanggén
Conto-conto kruna andap (luh, jemakang, bapa, dompet, di, duur, kéngkén,
lakar, milu, kema, nyén, adané, ané, ngaé, ento, apa, suba, ngejohang, suud) ring lengkara
puniki.
Conto lianan: pules, madaar, kiap, meju, ngenceh, nganten miwah sane lianan.
Kruna Mider inggih punika kruna-kruna basa Baliné sané maderbé wangun wantah asiki,
nénten madué wangun alus, taler nénten maderbé wangun tiosan, mawinan dados maideran
sajeroning bebaosan.
Uratiang conto kruna mider (toko, karpet, galak, radio, kija, jam) ring sor puniki!
Conto lianan: laptop, nion, HP, rimut, kulkas miwah sane lianan.
Kruna kasar inggih punika kruna basa Baliné sané wirasanipun kaon, ketah kanggén mabaos
Conto kruna kasar, cingakin sané macétak tebel ring sor puniki.
Imba lianan: magla, ngenot, bangsat, pletan, cicing, medem, miwah sane lianan