BSS 3233

MAQASID SYARIAH

PEMBAHAGIAN
MAQASID

NADIAH BINTI HJ MOHD ZIN

FUG
 OUTLINE…
2.1. Perspektif Umum, Khusus dan Pecahan
2.2. Perspektif Tingkatan Keperluan
2.3. Perspektif Tingkatan Keutamaan
Penjagaan Maslahah
2.4 Perspektif Kekuatan Hujah
2.5 Perspektif Fakta dan Pertimbangan
2.6. Perspektif Keadaan
2.7. Perspektif Kolektif atau Individu
 PERSPEKTIF: UMUM,
KHUSUS DAN PECAHAN
• Objektif yang menjadi tumpuan bagi syariah untuk
direalisasikan dalam semua atau sebahagian besar
‘Ammah aspek yang terdapat di dalamnya
• Contoh : Daruriyyat al-Khams

• Objektif yang menjadi tumpuan syariat untuk

direalisasikan di dalam sesuatu bidang atau aspek
‘Khassah tertentu sahaja
• Contoh : Pensyariatan Nikah

• Objektif pecahan yang lebih kecil komponennya yang

terbahagi secara berasingan (juzuk) sama ada wajib,
Juz’iyyah haram, sunat, harus, makruh, bersyarat dan lain-lain
• Contoh : Mahar Perkahwinan
 PERSPEKTIF:
TINGKATAN KEPERLUAN
• Objektif untuk menjaga “kepentingan asas” hidup
Daruriyyah • Contoh : Daruriyyat al-Khams

• Objektif untuk menjaga “keperluan tambahan”

Hajiyyah hidup
• Contoh : Rukhsah Ibadah

• Objektif untuk menjaga “kemewahan” hidup

Tahsiniyyah yang lebih bersifat nilai tambah dalam kehidupan
• Contoh : Larangan Pembaziran
PERSPEKTIF: TINGKATAN
KEUTAMAAN PENJAGAAN
MASLAHAH
• Sesuatu yang menjadi kewajipan setiap mukallaf
untuk menjaganya sama ada dia redha ataupun
tidak terhadap kewajipan tersebut
Asliyyah • 1. Maqāṣid ‘Ayniyyah : Matlamat yang bersifat
kewajipan peribadi atau diri sendiri
• 2. Maqāṣid Kifa‘iyyah : Objektif yang bersifat
kewajipan terhadap masyarakat

• Matlamat yang mengambil kira keseronokan dan

nikmat yang dikecapi oleh mukallaf ketika berusaha
untuk memenuhi matlamat asal
Tabi’iyyah • 1. Objektif Syariah : “Sebab” dan “syarat” yang
menentukan berlaku atau tidaknya sesuatu tindakan
• 2. Objektif Mukallaf : Tujuan mukallaf dalam
melaksanakan arahan syariat berkenaan
 PERSPEKTIF: KEKUATAN
HUJAH
• Dalalahnya jelas dinyatakan dalam teks al-
Quran dan hadis meliputi sebab dan
kemungkinan (hikmah di sebalik hukum
Qat’iyyah syarak) yang menjadikan matlamat syarak itu
jelas tanpa perlu lagi kepada andaian
• Contoh : al-Baqarah 2:185

• Matlamat yang diekstrak daripada proses

Zanniyyah istiqra’ naqis (penelitian kurang sempurna).
PERSPEKTIF: FAKTA DAN
PERTIMBANGAN
• Matlamat tersurat iaitu tampak jelas pada luaran
dan mampu dicapai oleh akal sihat dan pemerhatian
manfaat serta disedari secara adat kebiasaan
Haqiqah mahupun undang-undang
• Contoh : Pengharaman perkara yang memabukkan,
menghilangkan kewarasan akal.

• Hikmah yang dirujuk berdasarkan tanggapan, namun

masih dalam kerangka menghasilkan maslahat dan
I’tibar menolak kerosakan
• Contoh : Pengharaman mengahwini saudara susuan
 PERSPEKTIF: KEADAAN

• Mewujudkan kebaikan dan menolak keburukan

Dunyawiyyah untuk manusia semasa kehidupan di atas dunia.
• Contoh : Pensyariatan hudud dan qisas

• Menghasilkan kebaikan pahala dan menjauhkan

Ukhrawiyyah seksaan neraka di hari akhirat kelak
• Contoh : Pensyariatan zakat
 PERSPEKTIF: KOLEKTIF
ATAU INDIVIDU
• Pencapaian kebaikan ummah sejagat, atau sebahagian
masyarakat atau kawasan
Kulliyyah • Contoh : Melindungi umat Islam dan
mempertahankannya daripada musuh luar

• Sesuatu perkara yang matlamatnya demi kemaslahatan

Juz’iyyah sebahagian masyarakat atau individu
• Contoh : Manfaat jual beli

• Matlamat yang berkait dengan menjaga kemaslahatan

majoriti dan menolak kerosakan daripada berlaku
Aghlabiyyah kepada umat manusia.
• Contoh : Perbankan Islam
PERSPEKTIF: PARAMETER
KAWALAN MAQASID
• Maqasid al-Syari’ah yang dimaksudkan wujud secara yakin dan pasti
ataupun secara zan yang menghampiri yakin. Maka tidak diterima
Thubut sekiranya ia wujud secara waham.

• Jelas dan nyata iaitu tiada perselisihan dalam kalangan fuqaha dalam
mengenal pastinya dan tiada keraguan. Sebagai contoh menjaga
Zuhur keturunan merupakan maqsad bagi pensyariatan nikah.

• Tersusun dan mempunyai garis panduan tertentu di mana Maqasid al-

Syar’ah mestilah mempunyai had yang diperakui tanpa melampauinya
Indibat atau menguranginya

• Mantap dan stabil iaitu tiada perbezaan dengan sebab wujud perbezaan
suasana, tempat, masa dan kaum tertentu.
Itrad
SEKIAN,
TERIMA KASIH