Fakultas Ilmu Budaya Universitas Sebelas Maret Surakarta 2023 1. Pahargyan Pawiwahan Tansah asesanti murih mulyaning nagari Assalamualaikum Wr. Wb. Kawilujengan,karaharjan, Rohmat Hidayat, barokahipun Allah taala Mugi tansah tumedak, kajiwa sarta kasarira dhumateng panjenengan dalah kula. Para sesepuh, para pinisepuh kakung miwah putri ingkang utama lan luhur ing budi saha ingkang tansah kula bekteni Para satriyaning nagari ingkang tansah bebela bebener saha hambrastha angkara murka. Para alim ulama, ustad, para kyai ingkang tansah dhedhepe wonten ngarsanipun Alloh Swt, saha tansah sumandhing kitab suci wahyu Ilahi Robbi; ingkang tansah paring pandam pandoming pabrayan , sarta ingkang tansah amar ma’ruf nahi mungkar. Para priyagung, para pangemban pangembating praja ingkang minangka pangayoman saha tansah damel ayem tentremipun kawula dasih Para dwija, sarjana sujaneng budi ingkang utameng budi saha tansah anyebaraken kawruh ingkang utami murih raharjaning sesami. Para tamu kakung putri, para kadang mudha tumaruna, sumawana para rawuh ingkang samya bagya mulya saha tansah asih tresna dhumateng sesama. Mangga kita sedaya tansah hangonjukaken puji syukur wonten ngarsa Dalem Alloh SWT, Pangeran Ingkang Mahawikan dene ing siyang menika kita sedaya tansah pinaringan kesarasan, kekiyatan, kawilujengan, Saha tansah linuberan ing sih nugrahanipun, satemah saged rawuh wonten dalemipun Bapak/Ibu Tri Widodo, ingkang ing siyang menika kagungan kersa malakramakaken putra-putrinipun ingkang sesilih Rara Tyas Dwi Rahayu dhaup kaliyan pun Bagus Catur Sasongko putra kakungipun Bapak/Ibu Eko Santoso. Wondene ijabing penganten kekalih awit tansah pikantuk berkahipun Gusti Ingkang Maha Agung sampun kalampahan ing dinten Ahad Legi surya kaping 17 September 2023, wanci tabuh 10.00 , wonten ing Gedung Sasana Praja Ponorogo kanthi wilujeng kalis ing sambekala. Para ingkang sami rawuh kakung miwah putri ingkang tansah kinabekten, awit titilaksana lumampahing pahargyan pawiwahan sampun ndungkap, pramila keparenga kula ingkang minangka pambiwara badhe angaturaken rerantaman lampahing adicara ing siang menika. 1. Adicara kapisan sowanipun pengantin putri miyos Saking panti busana tumuju dhumateng sasana kursi rinengga lan lumebetipun risang penganten Kakung wonten ing sasana pawiwahan 2. Adicara ingkang kaping kalih pasrah panampi penganten kakung 3. Kaping tiga Panggih penganten kakung saha penganten putri 4. Kaping sekawan inggih menika adicara sungkeman utawi ngabekten 5. Kaping gangsal atur pambagyaharja utawi atur panuwun 6. Kaping enem inggih menika lelangen beksan 7. Kaping pitu kirabipun risang penganten kekalih 8. Kaping wolu inggih menika waosan dunga 9. Adicara ingkang pungkasan inggih menika pawiwahan paripurna Mekaten urut-urutaning lampah tatacara pahargyan pawiwahan penganten ing siyang menika. Nuwun 2. Sowanipun/Lenggahipun Penganten Putri Para ingkang sami rawuh kakung saha putri ingkang bagya mulya, katingal sampun wonten sasmita bilih penganten putri sampun paripurna anggenipun angadi sarira. Pramila katur ingkang kinurmatan Ibu Retno Dewati dalah Ibu Endang Sulastri keparenga anganthi penganten putri saperlu kanthi lenggah wonten sasana dhampar rinengga, sinartan patah sakembaran pun anak ayu Laras Arum miwah anak ayu Nawang Wulan Hambokbilih samudayanipun sampun samapta, katur para ibu ingkang tinanggenah mratitisaken, kula sumanggakaken. Sowanipun penganten putri kalamun cinandra katingal katon mencorong tejane a. Panyandra Sinawung kumandhanging gendhing sekar tejo Penganten putri katingal sowan lumarap ing sasana pahargyan pawiwahan, saperlu nyuwun tambahing puji pandonga pangestu katur para tamu. Katon asri lampahing sri penganten putri, kakanthi dening Ibu Retno Dewati dalah Ibu Endang Sulastri kekalihipun sampun pantes sinudarsana, amargi wus kasembadan ngembat gesang bebrayan, tansah nenuntun dhumateng para putra putrinipun ing tindak kautaman. Lampahipun penganten putri sinarengan patah sakembaran nenggih anak ayu Laras Arum dalah anak ayu Nawang Wulan Dhasar kekalihipun tasih timur turta sami sulistya ing warna, pramila amimbuhi edi endahing pahargyan pawiwahan ing siang menika. Sang rinaja putri mangagem busanan ijo royo-royo kang tinaretes ing retna, gegelung puspita melathi rinonce, amrik gandanya ngebeki saindhenging sasana pawiwahan, sakala amimbuhi daya pangaribawa tumrap ingkang samya uninga. Ndungkap ing sasana dhampar rinengga, Sang pinanganten putri sigra kanthi lenggah. Sidhem konjem ing bantala wadananira. Linambaran ing ulat manis, ing batos tansah nyenyadhong puja pangestunipun para sesepuh, para pinisepuh, miwah para ingkang sami rawuh ing siang menika. Para ingkang sami rawuh kakung miwah putri ingkang tansah sinudarsana, penganten putri sampun katingal sowan saha lenggah wonten sasana dhampar rinengga, ingkang saperlu samapta ing gati badhe angayahi titilaksana salajengipun, Pramila mawantu-wantu panyuwunipun Bapak/Ibu Tri Widodo sarimbit, mugi panjenengan sedaya kepareng hanggung parisuka ndumugekaken Jelenggahan ngantos titi purnaning pahargyan pawiwahan ing siyang menika. Salajengipun katur ingkang kinurmatan Bapak/Ibu Eka Wijaya ingkang tinanggenah minangka dhuta pamethuking penganten kakung, keparenga enggal angaturi penganten kakung bilih pahargyan pawiwahan sampun kawiwitan, saha kasuwun rawuh ing sasana wiwaha, saperlu angayati titilaksana pasrah panampi saha dhaupipun risang penganten kekalih. Mijilipun penganten kakung saking sasana palereman manjing wonten ing sasana pahargyan pawiwahan, esthining galih mrih wilujeng lampahe b. Panyandra Penganten Kakung Lumebet ing Sasana Pahargyan Pawiwahan “Kumenyar mawa prabawa, sumirat ambabar teja maya, saya dangu tan saya cetha, saya caket tan saya ngalela. Pranyata menika tejaning penganten kakung pun bagus Catur Sasongko ingkang binayangkarya mijil saking wisma palereman kinanthi manjing sasana pahargyan pawiwahan. Mubyar-mubyar busananing penganten kakung ingkang angemba busananing narapati, lamun kadulu katon agung, mrabu, miwah mrabawa. Agung ateges kebak ing kaendahan kang sanyata adi luhung, dene mrabu ateges pindha jejering narendra kebekan ing kawibawan luhur, mrabawa ateges sinung prabawa edi endah milangoni. Dhampyak-dhampyak ingkang samya lumaksana angayab penganten kakung pinaragan dening para warga wandawa miwah para kadang santana. Dhasar penganten kakung anyardula lapa tindake, riyak anggajah ngoling, lembehan merak kasimpir. Sarira amrabata, sembada ing driya tan mingkuh saliring kewuh, yen ta tamtama sumbaga wirotama prawirya jayeng palugon, tatag teteg tanggon, tanggung jawab prapteng ngendhon. Mila kalamun pinentha ing wardaya candrane kadi narendra ingkang arsa tendhak siniwaka, lenggah ing dhampar dhenta. Prapteng kang tinuju tindakipun sang penganten kakung wus dumugi ing sasana pinanci, dupi wis tinata titi titaning wigati sigra jumangkah sang wimbasara sang pamethuking sekar cempaka mulya tumuju wonten ing sasana pinanci." Para ingkang sami rawuh kakung miwah putri ingkang kinabekten, katingal penganten kakung wus prapta wonten sangajenging wiwara, wisma wiwaha. Padha sakala para pangombyonging penganten kakung kendel sawatawis ingkang saperlu angayahi upacara pasrah panampining penganten kakung. 3. Pasrah Penganten Kakung Para sesepuh, para pinisepuh kakung miwah putri ingkang luhuring budi; para ingkang sami rawuh kakung saha putri ingkang kinurmatan; gegandhengan penganten kakung sampun rawuh ing sasana pahargyan pawiwahan, pramila badhe dipunaturaken titilaksana pasrah penganten kakung. Wondene ingkang badhe nyarirasi masrahaken penganten kakung, ingkang kinurmatan Bapak Bambang Nugroho katur Bapak Bambang Nugroho kula sumanggakaken. 4. Panampi Penganten Kakung Paripurna titilaksana pasrah penganten kakung ingkang sampun dipunsarinani Bapak Bambang Nugroho Ing salajengipun badhe katampi ingkang kinurmatan Bapak Cahyo Suwito kula sumanggakaken, nuwun. 5. Panampi Putra Penganten Kakung Paripurna. Paripurna menggah titilaksana panampi penganten kakung ingkang kasarirani Bapak Cahyo Suwito Ing salajengipun kasuwun Bapak Agus Purnomo miwah Bapak Sugeng Winarto anganthi penganten kakung ingkang saperlu angayati upacara panggih Katur ingkang kinurmatan Bapak Bambang Nugroho dalah para pangombyonging penganten kakung, kasuwun sumene sawetawis, saperlu paring puji pandonga dhumateng panggihipun penganten kekalih Ingkang kinurmatan Bapak/Ibu Winasih keparenga nyamektakaken sedaya ubarampe panggih. Keparanga Ibu Retno Dewati saha Ibu Endang Sulastri enggal anganthi penganten putri tumuju wonten samadyaning wisma wiwaha, ingkang saperlu angayahi upacara panggih. Katur Bapak/Ibu Tri Widodo keparenga samekta ing gati kanthi ngasta sindur kangge anyingkepi putranipun ingkang badhe panggih. Wondene ingkang kepareng mratitisaken lumampahing upacara panggih, ingkang kinurmatan Ibu Sumarmi. Para sesepuh, para pinisepuh kakung miwah putri, saha para ingkang sami rawuh, kanthi andhap anoraga keparenga jumeneng sawatawis ingkang saperlu paring puji pangestu dhumateng penganten kekalih, ingkang nembe dhaup. Panggihing sri penganten kekalih kalamun cinandra pindha swantening cantaka ing mangsa jawah 6. Panyandra Penganten Daup/Panggih Wus dumugi wahyaning mangsa kala dhumawahing kodrat saking panguwaosing Gusti Kang Murbengjagad. Nalika samana ana titahing Gusti ingkang asipat jalu tanapi wanita ingkang sumedya anetepi jejering agesang, ngancik alaming madya, mangun gesang bebrayan. Nenggih dhaupira Bagus Catur Sasongko putranipun Bapak/Ibu Eko Santoso kaliyan Rara Tyas Dwi Rahayu putrinipun Bapak/Ibu Tri Widodo Nalika samana penganten kekalih sampun sami lumaksana arih, tumuju dhumateng sasana panggih. Sri panganten putri kawuryan wus jengkar saking sasana rinengga, datan kantun penganten kakung sigra lumampah lon-lonan tumuju mring sasana panggih ingkang sampun cinawisaken. Swaraning pradangga munya angrangin, kadya asung pepuji pangastuti mring penganten kekalih murih tansah kasembadan ingkang dados gegayuhan, sembada ingkang sinedya. Saya caket saya caket denira lumaksana penganten kekalih, sakala samya apagut tingal. Tempuking pandulu catur netra ingkang linambaran budi luhur, sakala wonten daya pangaribawa ingkang tumanen ing sanubari. Saksana kumlawe astane penganten kekalih samya rebat dhihin ambalang gantal sedhah rinakit. Gantal penganten putri winast gondhang kasih, wondene gantal penganten kakung awasta gondhang tutur. Awit kaprabawan adiling Gusti Kang Murbeng Gesang, dhumawahing gantal sedhah saged sesarengan, penganten putri kenging jajanipun, penganten kakung kenging sukunipun. Sedayu kalawau kinarya pralampita, bilih penganten kekalih badhe tansah mong-ingemong, sih-sinisihan, mad-sinamadan datan wonten ingkang rebat leres ing salebetipun ngembat gesang bebrayan. Tindakira putra penganten kekalih datan rinaos sampun prapta ing sasana panggih, padha sakala kekalihipun sami kendel sawatawis. Tanggap sasmita Ibu Sumarmi ingkang minangka pinisepuhing panggih, sigra paring sasmita saha mratitisaken penganten kakung hanindakaken titilaksana wiji dadi. Alon sang abagus sigra anjunjung ampiyan kanan kadhawahaken ing tigan ingkang sampun cumawis, sakala mak pyar tigan pecah tan maujud malih. Jene lan pethak makempal nyawiji datan saged kapilah-pilahaken, ingkang makaten mujudaken pralambang bilih sesambetanipun Sri Panganten kekalih sampun kaidenan ing para sepuh, ical sedaya warana, saha wewaler ing antawisipun jalu lan pawestri. Purna nindakaken pamecahing wiji dadi, sang rinaja putri agahan anyaketi bokor kencana kang isi puspita manca warna, agahan amijiki ampeyanipun ingkang garwa, kanthi tulus ikhlasing wardaya, bilih wiwit ing ari menika ngantos akiring agesang, badhe tansah bekti mituhu mring guru laki. Paripurna amijiki ampeyan, penganten kekalih kajumenengaken jajar, siningkepan sindur dening Ibu Sri Wahyuni dados sawiji. Sindur awarni abrit lan pethak minangka pralampita, manunggaling jalu lan estri. Mugi-mugi sri penganten kekalih tansah manunggal tekad tansah atut runtut manggih rahayu suka basuki, saged minangkani kekudanganipun para pinisepuh. Penganten kekalih sigra lumaksana lon-lonan kanthi gegandhengan asta nganut tindakipun Bapak Tri Widodo, minangka pangarsaning tindak saha pangarsaning kulawarga. Pramila nggenya tindak tansah ing ngarsa sung tuladha, tansah nyenyuwun wonten ngarsaning Gusti Kang Mahaadil, mugi-mugi putranipun ingkang sampun nindakaken gesang bebrayan tansah pikantuk tuntunan, pepajar, saha pangayomanipun Gusti Kang Mahamirah. Nalika samana, tindakira putra penganten kekalih datan rinaos sampun prapta ing dhampar sasana rinengga, marma sigra katata.Kalenggahaken marak ing ngarsanipun para ingkang sami rawuh, saperlu anampi puji pandonga ngantos titi purnaning pawiwahan ing siang menika. Para sesepuh, para pinisepuh kakung miwah putri ingkang kinabekten, saha para ingkang sami rawuh kakung putri ingkang kinurmatan. Awit tansah pikantuk berkah Gusti Kang Murbengbawana, saha puja-puji pandonga panjenengan sedaya. Ingkang menika katur para ingkang sami rawuh keparenga anglajengaken lelenggahan saha wawan pangandikan kanthi mardikaning panggalih ngantos paripurnaning wiwahan ing siyang menika. Salajengipun katur ing ngarsanipun Ibu Sumarmi, kaparenga amratitisaken saha mandhegani titilaksana krobongan, inggih menika pasrah rajakaya saha kacar-kucur. Kula sumanggakaken, nuwun.