Anda di halaman 1dari 48

DUKUNGAN KESEHATAN JIWA DAN

PSIKOSOSIAL (DKJPS)
PADA PERAWAT – TENAGA KESEHATAN
MENGHADAPI PANDEMI COVID-19

Prof. Dr. Budi Anna Keliat, SKp, MAppSc


Dosen Fakultas Ilmu Keperawatan, Dewan Pakar PPIPKJI,
Tim DKJPS COVID-19
BAHAN DISKUSI

1.PROSES TERJADINYA MASALAH KESEHATAN JIWA


DAN PSIKOSOSIAL PADA PANDEMI COVID-19
2.RESPONS TERHADAP PANDEMI COVID-19
3.CARA MENGATASI MASALAH KESEHATAN JIWA DAN
PSIKOSOSIAL PADA PANDEMI COVID-19
1. PROSES TERJADINYA MASALAH
KESEHATAN JIWA DAN PSIKOSOSIAL
PADA PANDEMI COVID-19
STRESOR – STRES – KOPING/KEMAMPUAN

1. COVID-19
2. MERAWAT COVID-19
3. PERPISAHAN DG KEL ADAPTIF

STRESOR STRES KOPING

MALADAPTIF

SRQ
STRESOR
1. Jantung:
berdebar-debar
2. Paru: Nafas Cepat
3. Ginjal: Sering
kebelakang
4. Kepala: Pusing,
sakit kepala
2. RESPONS TERHADAP
PANDEMI COVID-19

ISI SRQ
3. CARA MENGATASI MASALAH
KESEHATAN JIWA DAN PSIKOSOSIAL
PADA PANDEMI COVID-19
PROMOSI KESEHATAN JIWA
FISIK RILEKS
EMOSI POSITIF
PIKIRAN POSITIF
PERILAKU POSITIF
RELASI POSITIF
1. FISIK RILEKS
CARA FISIK MENANGANI STRES

•Latihan Nafas

•Relaksasi Otot Progresif


RELAKSASI OTOT PROGRESIF
• Mata dan kening • Tangan ditekuk
• Pipi digembungkan • Tangan mendorong pintu
• Pipi dikempotkan • Nafas dada
• Mulut nyengir • Nafas perut
• Mulut mencucu • Punggung kayang
• Dagu tunduk ke dada • Bokong menjepit kertas
• Bahu diangkat menyentuh • Telapak kaki ditarik kearah badan
telinga • Telapak kaki menjauhi badan
2. EMOSI POSITIF
EMOTION: Positif
Positive emotion : Happiness, Excitement, Contentment

Autonomic Nervous System Activation Better Health Behavior

Hypothalamic-Pituitary-Adrenal Axis Activation Improve Adherence to Treatment Regiment


(Decreased Cortison)

1. Endorfin Meningkat
2. Imunitas Meningkat
3. Kepatuhan Terhadap Perawatan Meningkat
EMOTION: Negatif

Negative : Stress, Anxiety, Depression

Impaired Immun Risk Infection,


Delayed Wound Healing

1. IMUNITAS MENURUN
2. RISIKO INFEKSI/PENULARAN MENINGKAT
3. PENYEMBUHAN TERHAMBAT
BICARA POSITIF PADA DIRI SENDIRI
(POSITIVE SELF-TALK)

• Kenali disi sendiri (to recognize your self)


• Promosikan kemampuan dirimu (to promote your self)
• Pertahankan optimisme dirimu (to sustain optimism)
• Bangun harapanmu (to build hope)
• Bahagia dan gembira (to joy)

Jantz, G.L., 2016


SELF-TALK SABOTAGE
NEGATIVE YOURSELF

sama dengan
bunuh diri
3. PIKIRAN POSITIF
PROSES PENYIMPANGAN BERPIKIR
Yang menciptakan respons emosional anda bukanlah peristiwa yang negatif,
tetapi persepsi dan pikiran anda tentang peristiwa

Peristiwa external Peristiwa internal


(di luar kontrol anda) (dalam kontrol anda)

Pikiran anda:
Tindakan
“Itu tidak adil!”
orang lain
“Persetan!”
“Saya tidak terima”

Perilaku:
Anda mengusir orang itu, Emosi:
meninggalkan dengan dingin, Marah, frustasi, takut,
merencanakan balas dendam merasa bersalah
CARA PIKIRAN MENANGANI
STRES
• Hipnosis Lima Jari

• Stop Berpikir
(10 ribu kali berpikir sehari)

• Berpikir Positif= afirmasi


LATIHAN HIPNOTIS LIMA JARI
1. Tarik Nafas Dalam beberapa kali sampai rilek
2. Tutup Mata dengan nafas biasa
3. Kosongkan Pikiran
4. Jempol Dengan Telunjuk
• Bayangkan saat badan sehat dan tidak ada gangguan apapun. Terasa segar dan kuat
• Itu saja yang dibayangkan bukan yang lain
5. Jempol Dengan Jari Tengah
• Bayangkan orang yang saudara sayangi dan sangat perhatian pada saudara. Bayangkan betapa
mereka peduli pada saudara
• Itu saja yang dibayangkan bukan yang lain
LATIHAN HIPNOTIS LIMA JARI
6. Jempol Dengan Jari Manis
• Bayangkan saat saudara mendapat pujian atau saudara mendapat prestasi. Bayangkan betapa
senangnya saudara
• Itu saja yang dibayangkan bukan yang lain
7. Jempol Dengan Jari Kelingking
• Bayangkan saudara berada ditempat yang saudara sukai. Misalnya di pinggir
pantai dipagi hari. Saudara sedang berada disana dan saudara sangat senang
• Itu saja yang dibayangkan bukan yang lain
8. Tarik Nafas Dalam dan Buka Mata
PENGHENTIAN PIKIRAN (STOP
BERPIKIR)
1. Buat Daftar Pikiran Yang Mengganggu dan Pilih Yang Paling Mengganggu
2. Tarik Nafas Dalam beberapa kali sampai rilek
3. Tutup Mata dengan nafas biasa
4. Kosongkan Pikiran
5. Saatnya memikirkan pikiran yang mengganggu yang telah dipilih sampai hitungan 5
6. Katakan Stop pada hitungan 5
7. Tarik Nafas Dalam dan Buka Mata
8. Evaluasi Apa Yang muncul dalam Pikiran (biasanya Pikiran Positif)
AFIRMASI POSITIF
1. Identifikasi Masalah
• Saya takut tertular COVID-19 (AFIRMASI NEGATIF)
2. Identifikasi Hal Positif
• Saya Sehat
• Saya Bisa Teknik APD dengan tepat
• Saya Penolong Profesional
• Banyak Yang Sembuh
• Saya Berguna
3. AFIRMASI POSITIF
SAYA SEHAT
SAYA PERCAYA DIRI
SAYA SEMANGAT
USING AFFIRMATIONS
  Worksheet
Nama :
Tanggal :

Pelaksanaan Identifikasi Masalah Afirmasi Negatif Afirmasi Positif Evaluasi


       
       
Minggu 1
       
       
       
       
Minggi 2
       
       
       
       
Minggu 3
       
       
       
       
Minggu 4
       
       
4. PERILAKU POSITIF

• PERILAKU PADA DIRI SENDIRI

• PERILAKU PADA KELUARGA DAN TEMAN

• PERILAKU PADA PASIEN


5. RELASI POSITIF

• MENYAPA
• MENGIRIM HAL YANG POSITIF
• BERGEMBIRA BERSAMA
MENYAPA POSITIF

• SALAM (Greeting) : Selamat pagi Endang

• MEMBERI PUJIAN (Appreciation) : Endang tampak sehat


sekali

• MEMBERI HARAPAN (Hope) : Saya yakin Endang


akan sehat terus
MENGIRIM HAL POSITIF

• Bagikan Pengalam Menyenangkan

• Bagikan Cerita Yang Lucu Membuat Tertawa

• Berbagi Nyanyian Tarian Yang Membuat Gembira


LAWAN COVID-19
POSITIF
MENINGKATKAN
IMUNITAS

SALAM SEHAT &


GEMBIRA

Anda mungkin juga menyukai