Panduan Baca Tulis Arab-Melayu Untuk MDTA
Panduan Baca Tulis Arab-Melayu Untuk MDTA
PENGERTIAN ARAB-MELAYU
چ C ڬ G
ڠ NG ڽ–ۑ NY
Keterangan:
Huruf C menggunakan huruf jim dengan tiga titik di tengahnya.
Huruf G menggunakan huruf kaf dengan tambahan satu titik di
atasnya.
Huruf NG menggunakan huruf ghain dengan tiga titik di atasnya.
Huruf NY menggunakan dua bentuk huruf, yaitu
1. huruf nun dengan tiga titik di atasnya. Huruf ini hampir
menyerupai huruf tsa’. Perbedaannya, huruf tsa’ berbentuk
lebih landai. Sedangkan huruf NY/nun lebih cekung
membentuk setengah lingkaran
2. huruf ya’ dengan tiga titik di bawahnya.
Contohnya:
SETELAH ﺳﺘ
SELESAI ﺳﻠﴘ
JAMBI ﲨﱯ
MENGANGKAT ﻣ ﻜﺖ
SEMBILAN ﲰﺒﯿﻠﻦ
TEMPAT ﲤﻔﺖ
TAKMILIYAH ﳬﯿﻠﯿﻪ
Contohnya:
MADRASAH ﻣﺪرﺳﻪ
DINIYAH دﯾ ﻪ
INDONESIA ٕاﻧﺪوﻧ ﺴ ﯿﺎ
GURU ﻮرو
USTADZ ٔﺳ ﺘﺎذ
1 B ب ﺑﺐ
2 C چ ﭼﭽﭻ
3 DL ض ﺿﻀﺾ
4 F ف ﻓﻔﻒ
5 G ڬ
6 GH غ ﻏﻐﻎ
7 H ح ﺢ
8 H ﻫـ/ه ﻫﻬﻪ
9 J ج ﺟﺠﺞ
10 K ك ﻜﻚ
11 KH خ ﺧﺨﺦ
12 L ل ﻠﻞ
ا د ذ ر ز و
Maka jika ia berada di awal atau di tengah suatu kata, ia ditulis
terputus dari huruf sesudahnya.
NYAMUK = ﭘﺎﻣﻚ
BANYAK = ﭘﻚ
BAHWASANYA = ﲠﻮاﺳ
BUKU ﺑﻮ ﻮ
RUMAH روﻣﻪ
MENGAJI ﻣ ﺎج
MENCICIP ﻣ ﭽﯿﭽﻒ
AGAMA ا ﺎم
PELAJAR ﻓﻼﺟﺮ
NAMA ﻧ ﺎم
KEPALA ﻛﻔﺎل
PAPAN ﻓﺎﻓﻦ
BINATANG ﺑﻨﺎﺗ
BINTANG ﺑ ﺎڠ
LANGIT ﻻﺖ
DAN دان
SUMATERA ﺳﻮﻣﻄﺮا
PENCIPTA ﻓ ﭽﻔ ﺎ
BAIK ﺋﻚ
TULIS
ﺗﻮﻟﺲ
BANGKU
ﺑ ﻜﻮ
BUMI
ﺑﻮﱊ
HUJAN
ﻫﻮﺟﻦ
ORANG
اورڠ
BOLA
ﺑﻮﻻ
KAMPUNG
ﳈﻔﻮڠ
KANTOR
ﻛﻨﺘﻮر
GURU
ﻮرو
DOKTOR
دﻛﺘﻮر
PROVINSI
ﻓﺮوﻓ ﴘ
PROVOKASI
ﻓﺮوﻓﲀﳼ
IKAN ا ﻜﻦ
SISIR ﺳﴪ
LEMARI ﳌﺎري
PENSIL ﻓ ﺴ ﯿﻞ
SEPTEMBER ﺳﻔﳣﺒﲑ
BEBEK ﺑﻚ
SAMBIL ﲰﺒﯿﻞ
DEWASA دﯾﻮاس
SEKELILING ﺳﳫﯿﻠ
SIKU ﺳﯿﻜﻮ
KIRI ﻛﲑي
TELINGA ﺗﻠﯿ
KAKI ﰷﰾ
ﳈﺒﯿ KAMBING
ﳈﺒﺎڠ KEMBANG
ﰷﻣ KAMBANG
ﳈﺒﻮڠ KEMBUNG
ﻮﻣ KUMBANG
Huruf vokal (a, e, i, o, u) di awal kata selalu menggunakan huruf alif ()ا,
dengan ketentuan sebagai berikut:
1. Vokal A di awal kata cukup ditulis dengan huruf alif tanpa tambahan
huruf bantu. Hanya saja, untuk kesempurnaannya menggunakan
tanda hamzah di atasnya ( )أatau tanda madd ()آ. Contohnya:
5. Vokal E di awal kata cukup ditulis dengan huruf alif saja jika
merupakan e lemah. Jika E kuat, maka ditulis dengan huruf alif dan
ya’ sesudahnya ()اي. Contohnya:
ARAB-MELAYU
LATIN
VARIAN 1 VARIAN 2
اﲪﺪ ﳑﺒﺎچ ﺑﻮ ﻮ
TIPS:
salin huruf Arab di atas ke dalam huruf Latin:
AHMD MMBAC BUKU
Isi/sisipkan huruf vokal pada kata yang belum sempurna:
AHMAD MEMBACA BUKU
Catatan:
Tidak semua huruf vokal harus diganti huruf bantu alif/waw/ya’. Jika
suatu tulisan telah dapat dibaca dengan mudah sesuai dengan
maksud penulisnya, maka huruf bantu itu tidak diperlukan, seperti
pada tulisan “yang”.
ڬ ر م ڠ ڬ م ب ر ب ن ت ڠ دن ب ن ت ڠ اب
Catatan:
!
!Bacalah
د ﻦ م ﺗﻮﻫﳮﻮ ﯾ ﻣ ﭽﻔ ﺎ
ﻣ ﭽﻔ ﺎ ﻦ ﻣ ﻮﺳﯿﺎ داري ﺳ ﻤﻔﺎل دارﻩ
ﺮ ﺳ ﻮﻩ ﺗﻮﻫﳮﻮ ﺎ ﻣﻠﯿﺎ
ﻣ ﺎﺟﺮﻦ ﻣ ﻮﺳﯿﺎ اﻓﺎ ٢ﯾ ﺑﻠﻮم ﻣﺮﲀ ﻛﳤﻮي
ﺎدت دﻧﯿﺎ
ADAT DUNIA
ﺳﻮدﻩ د ٕا ﻜﺖ د وا ﻓﻮﻟ
Adat dunia memang begitu
م ﺎ ﺴ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺎ ﺴ
ٓﳞﺎﻧﺪ ﳑﱪي ﺑﻚ دان ﺳﻼم
ﻛﻔﺪا ٔورڠ ﻣﺴﯿﺤﻲ دان إﺳﻼم
ﯾ ادا ﻜﺮ ﺎ دي داﱂ،ﻣﺎن ﻣﺎن
Habislah nasehat habislah kalam,
Ayahanda memberi tabik dan salam,
Kepada Orang Masihi dan Islam,
Manamana, yang ada bekerja di dalam.
ﺟ ﲀ ٓ ﺮ ﺗﯿﺪق ﻮات
ﺗﯿﺪق ﻣ ﻜﻦ ﻓﻮﻫﻮن ﺮﺑﻮاﻩ د ﻦ ﺑﻨﺎر
ﺟ ﲀ اورڠ ﺗﯿﺪق ﳑﻠﯿﲄ ٓ ﺮ ﲅ ﯾ ﻮات
ﺗﯿﺪق ﻣ ﻜﻦ ﳑﻠﯿﲄ ﻓﻬﻢ ﯾ ﺑﻨﺎر
ﺑﺘﺎف ﭘﻚ اورڠ ﺮﻛﺘﺎ ٢ﺗﻨﻒ ﲅ
ﺳ ﻮﻩ ٕا ﺗ ﺮﺟ ﺎك داﱂ ﺎﻫﻠﻦ
ﻣﲀ ﺎ ﻦ ﻫﲑن د ﻦ ﻫﯿﻨﺎءن ﻛﻔﺪا اورڠ ﯾ ﺮ ﲅ
ﺮن إﺗﻮ ﺳﻨﺔ ﷲ اوﺟ ﺎن اورڠ ﺮ ﲅ
ﺟ ﲀ ا ﻜﻮ ﺗﯿﺪق ﻓﻬﻢ
ﻣﲀ ﺎ ﻟﯿﺪﳘﻮ
ﺮن ﻟﯿﺪﻩ ﺗﯿﺪق ﻓﺮﻧﻪ ﻓﻬﻢ
ﻣﺴﲄ ﻓ ﺎﰷ ﭘﻚ داﺗ دري ﻟﯿﺪﻩ
ﺑﯿﺎر رو ﻜﻮ رﻧﺘﻮﻩ
Biarlah rumahku runtuh
ر ﻜﻦ ﺟﺴﺪ ﻮ دي ﻧﻪ
Baringkan jasadku di tanah
اﺗﻮ ﲰﻮا ﻫﺎۑ ﻛﻨﺎ ﻦ
Itu semua hanya kenangan
روﻣﻪ ﳇﯿﺎن ﺑﻮﻦ ﲤﭭ ﻜﻮ ﻟ ﻲ
Rumah kalian bukan tempatku lagi
دﯾﻮڠ ﭬ ﺎﯾﻮﻩ رﻩ دي ﺳ ﻮ
dayung pengayuh taruh di situ,
ﲅ ﷲ ا ﻦ داﯾﻮ
ilmu Allah akan dayungnya
اﳝﺎن ﷲ ﳕﺎ ﳈﻮد
iman Allah nama kemudinya,
ﯾﻘﲔ ا ﻦ ﷲ ﳕﺎ ﭬﺎو
"yakin akan Allah" nama pawangnya.
اﺳﺘﻐﻔﺎر ﷲ ا ﻦ ﻻ ﺮڽ
istigfar Allah akan layarnya,
ﺳﺒ ﺎن ﷲ ﳕﺎ ا ﯿ
"Allahu Akbar" nama anginnya,
ﺳﺒ ﺎن ﷲ ا ﻦ ﳉﻮڽ
subhan Allah akan lajunya.
وﷲ ا ﲅ ﳕﺎ رﻧﺘﺎوڽ
"Wallahu a'lam" nama rantaunya,
ارادة ﷲ ﳕﺎ ﺑﻨﺪارڽ
"iradat Allah" nama bandarnya,
ﻗﺪرة ﷲ ﳕﺎ ﻟﺒﻮﻫ
"qudrat Allah" nama labuhannya,
ﴎ ﺎ ﺟ ﺔ اﻟﻨﻌﲓ ﳕﺎ ﺮ
"surga jannat an naim nama negerinya.
ﺗ ﻮﺗ ﲅ ﺎ ﻦ ﻛﭭﺎﻟ
Tuntuti ilmu jangan kepalang,
ﻣ ﭙﺎ ﻦ ﺟ ﳫﻮ ٓدا ا ﻜﻮ ﲰﳢﯿ
menanyakan jikalau ada engkau sembahyang.
ﺗ ﻜ ﺴﺎر ﺮﻻﻟﻮ ﭬ ﺠ
tongkatnya besar terlalu panjang,
ﻣ ﺘﺎ ﻦ ﺗﻮﺣ ﺪ ﺎ ﻦ ﺮوﺑﻪ
menyatakan tauhid jangan berubah
Hamzah terbagi menjadi dua macam, yaitu hamzah qath’i dan hamzah
washl.
1. Hamzah Qath’i ( )ﳘﺰة اﻟﻘﻄﻊditandai sebagai hamzah yang memiliki
harakat asli, dan ditulis dengan tanda hamzah (‘alamat al-qath’i) di
ٌ ْأَﻟ
atas atau di bawahnya. Contohnya: ﻒ َ أ،أَﻧَﺎ
،َﺧ َﺬ
2. Hamzah Washl (اﻟﻮﺻﻞ )ﳘﺰةditandai sebagai alif yang tidak memiliki
harakat pada asalnya, karena ia berfungsi sebagai huruf imbulan
pada kata yang diawali dengan huruf berharakat sukun. Huruf ini
ditulis dengan huruf alif tanpa tanda hamzah, dan lazim ditulis
dengan tanda washl di atasnya ()ٱ.
Hamzah washl itu terdiri dari:
Alif pada awal fi’l amr tsulatsi, khumusi dan sudasi, seperti:
اﺳﺘَـ ْﻌ ِﻤ ْﻞ
ْ ، ا ْﺟﺘَ ِﻬ ْﺪ،ﺐ
ْ ُا ْﻛﺘ
Alif pada awal fi’l madli khumusi dan sudasi, seperti:
ﺎع
َ َاﺳﺘَﻄ
ْ ،اﺳﺘَ َﻤ َﻊ
ْ
Alif pada awal isim mashdar khumusi dan sudasi, seperti:
ٌﺎﻋﺔ ِ ، ﺎد ِ
َ َاﺳﺘﻄ
ْ ٌ اﺟﺘ َﻬ
ْ
Alif imbuhan pada awal isim yang berawalan huruf berharakat
ِ َ اﺛْـﻨ،ٌ اﻣﺮأة، اﺑﻦ،اﺳﻢ
ﺎن
sukun, seperti:
َْ ٌ ْ ٌ ْ
َ ٱﻟْﻤ ْﺆِﻣﻨُـﻮ
Alif yang terdapat pada alif-lam. Contohnya: ن
ْ ُ
Hamzah washl pada dasarnya hanya terdapat dalam Bahasa Arab.
Sedangkan dalam Arab-Melayu hanya mengenal Hamzah qath’i,
kecuali pada kata yang diserap dari Bahasa Arab.
ﻫﺬا ٓﺧﺮ اﻟﻜ ﺎب واﶵﺪ ٔوﻻ و ٓﺧﺮا وﻇﺎﻫﺮا و ﻃﻨﺎ ،ﲪﺪا ﻛﺜﲑا ﻃﯿﺒﺎ
ﻣ ﺎرﰷ ﻓ ﻪ ،ﻛﲈ ﳛﺐ رﺑﻨﺎ وﺮﴇ ،وﻛﲈ ﯾ ﻐﻲ ﻟﻜﺮم و ﻪ ،وﻋﺰ ﻼ ،ﲪﺪا داﲚﺎ
ﺑﺪواﻣﻪ ،ﻗ ﺎ ﺑﺒﻘﺎﺋﻪ .و ٔﻓﻀﻞ اﻟﺼﻼة واﻟﺴﻼم واﻟﺘﺤﯿﺔ وا ٕﻻ ﺮام ﲆ ﻋﺒﺪﻩ ورﺳﻮ
ﶊﺪ ﲑ ا ٔ م و ﲆ ٓ وﲱﺒﻪ اﻟﱪرة اﻟﻜﺮام و ﲆ إﺧﻮاﻧﻪ ﻣﻦ اﻟﻨﺒ ﲔ واﳌﺮﺳﻠﲔ
وﺳﺎ ﺮ ﻋﺒﺎد ﷲ اﻟﺼﺎﳊﲔ ﻣﻦ ٔﻫﻞ اﻟﺴﲈوات وا ٔرﺿﲔ ﻣﻦ ﰷن ﻣﳯﻢ وﻣﻦ ﻫﻮ
ﰷ ﻦ إﱃ ﯾﻮم ا ﻦ .وﺣﺴ ﺎ ﷲ وﻧﻌﻢ اﻟﻮﯿﻞ ،وﻻ ﺣﻮل وﻻ ﻗﻮة إﻻ اﻟﻌﲇ
اﻟﻌﻈﲓ.
ﻛﺘ ﺖ ﻫﺬا اﻟﻜ ﺎب ٔوﻻ ﳌﺴﺎ ﺪة ﻃﻼب اﳌﺪارس ا ﯾ ﺔ اﻟﺘﳬﯿﻠﯿﺔ ﲜﻤﱯ ﰲ
ﻣﺼﺎﺣ ﺔ ا ٔﺣﺮف اﻟﻬ ﺎﺋﯿﺔ ،را ٍج ﲠﺎ ٔن ﺴﻬﻠﻬﻢ ﰲ ﺗﻌﲅ ﻗﺮاءة اﻟﻘﺮ ٓن اﻟﻜﺮﱘ ،وﰲ
ا ٓﰐ ﺸﺠﻌﻬﻢ ﰲ ﺗﻌﲅ ﻗﺮاءة ﻛﺘﺐ اﻟﱰاث اﻟﻌﺮﺑﯿﺔ.
ﻧﯿﺎ :ﻻٕﺣ ﺎء رﰟ "ﻋﺮب ﻣﻼﯾﻮ" ﰷﻟﱰاث اﳌﺪرﳼ ﲜﻤﱯ ﻛﲈ اﻗ ﺪاﻩ اﻟﻌﻠﲈء
وا ٔﺳﺎﺗﺬ اﻟﺴﺎﺑﻘﻮن رﲪﻬﻢ ﷲ ﻣﻦ ٔواﺋﻞ اﻟﻘﺮن اﻟﻌﴩﻦ.
وﻣﻊ ﻫﺬا ،ﯾﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮﻇﯿﻔﱵ ﰲ ﺗﻨﻔ ﺬ ﻣﴩوع د ت ﻓﲓ 4ﺑﺒﺎﱄ د ت
ﰷ ﻤ ٔن ﻓﺪڠ.
ﲤﺖ ﻛﺘﺎﺑﺔ ﻫﺬا اﻟﻜ ﺎب ﻣﺴﻮدة ﯾﻮم اﻻٕﺛﻨﲔ 77 ،ﻣﻦ ﺻﻔﺮ 7) 1438
ﻣﻦ ﻧﻮﳁﱪ ،(2016و ٔﲤﻤﺘﻪ ﻣ ﯿﻀﺔ ﺑﻌﺪ ﻣ ﺎﻗﺸﺔ اﳌﺸﺎ واﻟﻌﻠﲈء ﯾﻮم اﶆ ﺲ1 ،
ﻣﻦ اﻟﺮﺑﯿﻊ ا ٔول 1) 1438ﻣﻦ د ﺴﻤﱪ .(2016و ﲆ ذ اﶵﺪ واﳌﻦ
واﻟﻔﻀﻞ واﻟﻄﻮل واﻟﺸﻜﺮان.
و ٔﺳ ٔل ﷲ اﻟﻨﻔﻊ ﱄ وﻟﻮا ي وﳌﺸﺎﲙﻲ وﻟﲁ ﻣﻦ اﻫ م ﳌﺪرﺳﺔ ا ﯾ ﺔ
اﻟﺘﳬﯿﻠﯿﺔ ﺧﺼﻮﺻﺎ و ﻟﺘﻌﺎﻟﲓ ا ٔﺳﻼﻣ ﺔ ﲻﻮﻣﺎ وﻠﻤﺴﻠﻤﲔ ٔﲨﻌﲔ ٓﻣﲔ.