BMMB3013 : FONETIK DAN

FONOLOGI BAHASA MELAYU

ELYANA FARIDA ANAK JOSEPH
MINGGU 8
FONEM SEGMENTAL DALAM
BAHASA MELAYU
VOKAL
-DEPAN
-TENGAH
-BELAKANG
DIFTONG
 Fonem,
Fonem ialah istilah linguistik dan merupakan
gabungan terkecil dalam sebuah bahasa yang
masih boleh menunjukkan perbezaan makna.
Fonem berbentuk bunyi.
Terdapat pelbagai jenis fonem dalam bahasa
Melayu. John Lyons (1968), Peter Ladefoged
(1975), Gleason (1961), Hill (1958)
mengatakan bahawa fonem dapat dibahagikan
kepada dua jenis iaitu fonem segmental dan
fonem suprasegmental
 Fonem segmental atau bunyi
penggalan merujuk kepada proses
mengeluarkan unit linguistik
daripada ujaran atau teks yang
berurutan. Fonem ini dapat
dianalisis kewujudannya.
 Fonem segmental dapat dibahagikan kepada
vokal dan konsonan. Perbezaan antara vokal
dan konsonan hanya terletak pada ada atau
ketiadaan halangan ketika bunyi-bunyi itu
difonasikan. Sekiranya bunyi itu mendapat
halangan ketika difonasikan, maka fonem itu
disebut sebagai konsonan misalnya / b, d, g, h, k,
l,/ dan sebagainya. Jika bunyi itu keluar secara
leluasa ketika difonasikan, maka bunyi tersebut
digelar vokal misalnya, / a, i, u, /.
 Vokal
Merupakan bunyi bahasa yang bersuara.
Ketika menghasilkan bunyi vokal, pita suara
akan digetarkan.
Terdapat tiga jenis vokal seperti :
i. Hadapan ( sempit, separuh sempit, separuh
luas dan luas )
ii. Tengah ( separuh sempit dan separuh luas )
iii. Belakang ( sempit, separuh sempit, separuh
luas dan luas )
 Contoh vokal :
i. Vokal [i]
ii. Vokal [e]
iii. Vokal []
iv. Vokal [a]
v. Vokal []
vi. Vokal [u]
vii. Vokal [o]
viii. Vokal []
ix. Vokal []
 Vokal [a]

Awal Tengah Akhir

[ aku ] [ mata ] [ sama ]
[ akur ] [ baja ] [ suka ]

Vokal [e]

Awal Tengah Akhir

[ ekor ] [ merah ] [ tauge ]
[ enak ] [ kekok ] [ tauke ]
 Vokal [i]

Awal Tengah Akhir

[ ikan ] [ pita ] [ mati ]
[ ikan ] [ tidak ] [ kiri ]

Vokal [o]

Awal Tengah Akhir

[ otot ] [ tokoh ] [ koko ]
[ otak ] [ bola ] [ pidato ]
 Vokal [u]

Awal Tengah Akhir

[ ubat ] [ sudu ] [ buku ]
[ ukur ] [ susun ] [ biru ]

Vokal []

Awal Tengah Akhir

[mpat ] [ tpat ] -
[mak ] [tmpat ] -
Diftong
Gabungan dua vokal dalam satu suku kata.
Diftong disebut secara berterusan.
Terdapat tiga jenis diftong dalam bahasa
Melayu :
i. [ai]
ii. [au]
iii. [oi]
i. Contoh [ai]
[ hairan ] [ pandai ] [ bangkai ]

ii. Contoh [au]

[ daulat ] [ taulan ] [ pulau ]

iii. Contoh [oi]

[ sepoi ] [ amboi ] [ boikot ]
 RUMUSAN
Fonem adalah unit penggalan bahasa yang
terkecil yang dapat membezakan makna .
Fonem segmental bahasa Melayu terdiri
daripada vokal, konsonan dan diftong .
Vokal bahasa Melayu terbahagi kepada tiga
iaitu vokal hadapan, vokal tengah dan vokal
belakang.
Diftong adalah dua rentetan vokal yang
dihasilkan dengan satu hembusan nafas sahaja
dan mempunyai puncak kelantangan .
TERIMA KASIH