BILIRUBIN
2
3
4
5
Beckingham, I J et al. BMJ 2001;322:33-36
6
• Seseorang dgn berat badan 70 kg akan
mengkatabolisis + 6 gram Hemoglobin
setiap harinya.
• Globin diuraikan menjadi asam amino.
• Besi-heme disimpan dalam depot besi.
• Porfirin diuraikan dalam sel-sel retikulo-
endotel yg terdapat dalam;
- hepar
- limpa
- sumsum tulang
7
Katabolisme Heme
9
Katabolisme Heme
10
Sumber Bilirubin
11
Metabolisme Bilirubin di Hepar
12
1. Ambilan Bilirubin oleh Hepar
UDP-glukosa
dehidrogenase
UDP-glukosa UDP- asam
glukuronat
2NAD+ 2NADH+2H+
15
2. Konjugasi Bilirubin
UDP-glukuronosil
transferase
UDP-asam glukuronat bilirubin monoglukuronida
+ +
bilirubin UDP
UDP-glukuronosil
transferase
UDP-asam glukuronat bilirubin diglukuronida
+ +
bilirubin UDP
monoglukuronida
16
3. Sekresi Bilirubin
18
Siklus Urobilinogen Enterohepatik
20
Hiperbilirubinemia
24
3. Peninggian Bilirubin I
Sindrom Gilbert;
- Kelainan ringan pada gen pengkode UDP-
glukuronosiltransferase I.
- Hemolisis terkompensasi.
- Tidak berbahaya.
Hiperbilirubinemia toksik;
- Toksik akibat kloroform, arsfenamin,
karbontetraklorida, asetaminofen, virus,
sirosis, dan jamur amanita. 26
1. Peninggian Bilirubin II
29
Jenis Ikterus
Ikterus Bil. I Bil. II Urobil. Bilirubin
Darah Darah Urine Urine
Hemolitik
negatif
Hepatik
Obstruksi
negatif negatif
30
Kepustakaan
• Marks, DB., Marks, AD., Smith CM. 1996. Basic medical
biochemistry: a clinical approach. Dalam: B.U. Pendit,
penerjemah. Biokimia Kedokteran Dasar: Sebuah
Pendekatan Klinis. Eds. J. Suyono., V. Sadikin., L.I.
Mandera. Jakarta: EGC, 2000: 614.