Kaedah -

Kaedah
Menterjemah
 KAEDAH
KAEDAH TERJEMAHAN
TERJEMAHAN

TERJEMAHAN
TERJEMAHAN TERJEMAHAN
TERJEMAHAN
LANGSUNG
LANGSUNG TIDAK
TIDAK LANGSUNG
LANGSUNG

Vinay PINJAMAN
PINJAMAN TRANSPOSISI
TRANSPOSISI

dan
Darbelne PENIRUAN
PENIRUAN MODULASI
MODULASI
t (1958)
LITERAL
LITERAL PERSAMAAN
PERSAMAAN

ADAPTASI
ADAPTASI
KAEDAH
KAEDAHTERJEMAHAN
TERJEMAHANLANGSUNG
LANGSUNG

 Penterjemahan lebih ditumpukan pada persamaan bentuk

teks terjemahan dengan teks asal. Aspek seperti format,
rima rentak, bunga bahasa & ciri-ciri kebahasaan dalam
teks asal cuba dikekalkan supaya terjemahan yang
dihasilkan menyamai bentuk teks asal.

 Cuba mengekalkan unsur-unsur stilistik seperti rima,

rentak, bunga bahasa dan ciri nahu.

 Bahan yang diterjemah menyerupai bentuk ST.

Pinjaman Peniruan
Peniruan Literal
Literal
 a)
a)Kaedah
KaedahPinjaman
Pinjaman(borrowing)
(borrowing)

 Pinjaman ini berlaku hasil daripada pertembungan bahasa &

membenarkan kata/perkataan asal digunakan dalam bahasa
sasaran kerana tiada padanan/unsur yang sesuai dalam
bahasa sasaran. Misalnya dari segi teknik, konsep,
peristilahan
Cth: & sebagainya.
Cth:
 Teks sumber:Endocraditis is caused by bacteria that
 Teks sumber:Endocraditis is caused by bacteria that
enter the blood.
enter
 Teks the blood.
sasaran:Endocraditis berlaku akibat bakteria
 Teks sasaran:Endocraditis berlaku akibat bakteria
yang memasuki
yang memasuki
darah.
darah.

 Kata ini dipinjam secara terus & ditulis miring dalam teks,
misalnya aspirin, wikipedia, homestay, tort &
sebagainya. Kaedah ini merupakan kaedah yang paling
mudah & diklasifikasikan sebagai kata pinjaman tulen tidak
 Terdapat juga kata/perkataan yang sudah lama diserapkan
ke dalam leksikon bahasa Melayu yang dikenali sebagai
kata pinjaman tulen asimilasi lengkap. Hal ini kerana
wujudnya penyesuaian ortografi dalam kata pinjaman ini
sehingga tidak terasa keasingannya dengan lidah Melayu.

 Puteri Roslina (2007) - Pengekalan kata/leksikal ini perlu

untuk keperluan sosiobudaya masyarakat pengguna bahasa
Melayu. Misalnya, basikal (bahasa Inggeris), senapang
(bahasa Belanda), pisau (bahasa Cina), cahaya
(bahasa sanskrit) & kamar (bahasa Indonesia).
 CIRI-CIRI TERJEMAHAN

 Meminjam kata yang sekaligus meminjam konsep

bahasa sumber
 Terhasil apabila berlakunya pertembungan dua
bahasa dan tiada padanan yang sesuai dalam
teks sasaran
 Perkataan ST dipinjam dan dipindahkan ke dalam
TT tanpa sebarang perubahan
 Penyesuaian bunyi dan ejaan boleh berlaku
dalam peminjaman (Norhazlina, 2004)
 Biasanya melibatkan bidang yang mempunyai
istilah khusus seperti sains, perubatan dan
undang-undang
 Contoh:

ST: I am going to have laser eye surgery today.

TT: Saya akan menjalani pembedahan laser mata pada hari ini.

ST: Pelancong juga berpeluang mengunjungi pasar malam di Bangsar.

TT: Tourists will also have the opportunity to visit the pasar malam at
Bangsar.

(night market??)
 Contoh :

 Peserta juga akan mengunjungi pasar malam di Bangsar.

 Terjemahan formal :

- The participant will also visit the ‘pasar malam’ at Bangsar.

 Pasar malam

X night market
 b)
b)Kaedah
KaedahPeniruan
Peniruan
(loan
(loantranslation/calque)
translation/calque)

 Hanya konsep atau istilahnya sahaja yang ditiru dan

diterjemah  Kata majmuk atau frasa yang terdiri daripada
dua perkataan diterjemahkan secara literal dalam teks
sasaran. Terdapat  dua jenis peniruan iaitu :

 Peniruan penyampaian
 Kaedah meniru cara penyampaian sesuatu konsep
melalui pemindahan bahasa mengikut struktur
tatabahasa sasaran.
buffet servis servis buffet

electric current   arus elektrik

social science sains sosial

 Peniruan struktur
 Meniru konsep ST dengan menggunakan perkataan
dalam TT.
 Struktur yang ditiru diterima pakai dalam TT

Prime Minister Perdana Menteri

Head quarters Ibu Pejabat

Carbon dioxide Karbon dioksida

 Penyampaian Struktur

Cold War – Perang Dingin Prime Minister – Perdana Menteri

Cold War Prime

Minister

Perang Dingin Perdana

Menteri
 b)
b)Kaedah
KaedahLiteral
Literal

 Terjemahan yang menterjemah terus setiap kata

dan makna teks sumber ke dalam teks sasaran
dengan padanannya di samping memastikan
kegramatisan ayat dan persamaan maknanya
dikekalkan

 Tanpa melakukan perubahan yang besar terhadap

kedudukan struktur atau susunannya

 Lazimnya melibatkan penterjemahan ayat yang

mudah
12
 Contoh:

ST: I’m bored.

TT:Saya bosan.

ST: I need you.

TT:Saya perlukan awak/kamu.

Contoh pendekatan literal : TERIMA KASIH

Penerjemahan kata demi kata (literal)

(sumber : andiz-software.blogspot.com)
 Contoh :

 He made a fine showing in the meet.

 Terjemahan literal :

Dia membuat sebuah pertunjukan yang bagus dalam pertandingan

itu.

 Terjemahan bebas :

Baik benar hasilnya dalam pertandingan itu.

 KAEDAH
KAEDAHTERJEMAHAN
TERJEMAHANTAK
TAK
LANGSUNG
LANGSUNG
 Penterjemahan lebih mengutamakan reaksi pembaca &
kesan terhadap pembaca. Sambutan, kesan & reaksi/emosi
pembaca sasaran mestilah sama dengan apa yang dialami
oleh pembaca asal/sumber.

 Kaedah baru ini menitikberatkan persamaan dinamik

(dynamic equivalence) & disebut sebagai terjemahan
kaedah dinamik.

 Reaksi pembaca TT hendaklah serupa dengan reaksi

pembaca ST. Begitu juga dengan emosi yang dialaminya.
Transposisi
Transposisi Modulasi Persamaan Penyesuaian
 a)
a)Kaedah
KaedahTransposisi
Transposisi
(transposition)
(transposition)

 Kaedah ini merupakan kaedah terjemahan yang mengubah

atau menukar kedudukan frasa atau klausa & golongan kata
dalam bahasa sasaran tanpa mengubah maksud warta atau
maklumat.

 Kaedah ini bertujuan untuk menyampaikan maksud dalam

bahasa sasaran secara paling bersahaja & tidak berbau
terjemahan untuk memperjelaskan lagi kandungan
maklumat yang mungkin boleh mengelirukan jika kaedah
transposisi tidak digunakan.

 Kelas kata sesuatu perkataan berubah apabila kaedah ini

digunakan kerana perubahan kedudukan sesuatu berubah 
Perkara yang ditukar hanya kelas kata dan bukannya makna
kata tersebut (Vinay & Darbelnet, 1995)
 Perubahan mesej dan makna tidak berlaku apabila kaedah
terjemahan ini digunakan

 Boleh dikatakan sebagai kaedah terjemahan yang

mengubah struktur lazim yang digunakan oleh penterjemah

 Digunakan apabila struktur tatabahasa ST tidak wujud

dalam TT (Newmark, 1988)
 Contoh:
 kata kerja ‘invest’  kata nama ‘pelaburan’
ST : By investing as low as RM5,000, you can stand a
chance to win a holiday trip.
TT : Dengan pelaburan serendah RM5,000, anda
berpeluang untuk memenangi percutian.
 Frasa kerja  frasa kerja / frasa nama / kata nama
ST: After he returns…
TT: **Selepas dia pulang…(frasa kerja)
Selepas kepulangannya…(frasa nama)
Sekembalinya…(kata nama)
Perubahan kedudukan frasa

Cth:
Cth: 
Teks sumber : Although he is busy (1), he still came (2).
 Teks sumber : Although he is busy (1), he still came (2).
 Teks sasaran : Dia datang juga (2), walaupun dia sibuk
 Teks sasaran : Dia datang juga (2), walaupun dia sibuk
(1).
(1).

TRANSPOSISI?

• Siti membaca buku itu.

• That book was read by Siti
 b)
b)Kaedah
KaedahModulasi
Modulasi
(modulation)
(modulation)

 Kaedah modulasi digunakan untuk tujuan yang sama seperti

transposisi iaitu untuk menyampaikan maklumat dengan
gaya bahasa yang paling bersahaja dan mudah difahami.
Secara amnya, kaedah ini menunjukkan perbezaan antara
dua bahasa dalam situasi yang sama tetapi cara pemikiran
berbeza.

 Kaedah terjemahan yang mengubah persepsi pembaca

dengan menyesuaikan kata ataupun mesej ST dengan
padanan yang sesuai dalam bahasa sasaran

 Dilakukan untuk memastikan maksud yang terkandung

dalam SL disampaikan dengan gaya TT yang mudah
difahami
 Boleh berubah dari positif (+ve) kepada negatif (-ve) atau
sebaliknya

 Menunjukkan perbezaan antara dua bahasa dalam situasi

yang sama tetapi cara pemikiran yang berbeza

 Boleh mengubah persepsi atau pandangan pembaca

 Bahasa Sumber Bahasa Sasaran
Keep Quiet Tolong Diam (+ve)
Tolong Senyap (+ve)
Jangan Bising (-ve)

There’s nothing yucky Segalanya seronok dengan Akaun

with our Children Savings Simpanan Kanak-kanak kami.
Account.
 c)c)Kaedah
KaedahPersamaan
Persamaan
(Equivalence)
(Equivalence)

 Menurut Nida (1964) dalam karyanya The Theory and

Practice of Translation, persamaan yang perlu dilakukan oleh
seseorang penterjemah ialah persamaan yang paling hampir
& persamaan yang paling lazim (closest and natural
equavalent).

 Merupakan penggantian situasi ST dengan TT yang

setanding atau yang membawa maksud yang sama.

 Sepenuhnya bergantung kepada konteks/norma, gaya dan

budaya Sesuaikan konteks dan budaya ST dengan TT
 Banyak digunakan untuk menterjemah peribahasa,
perumpamaan, metafora dan bahasa figuratif.

 Contoh:

ST: Better safe than sorry

TT:

ST: A promise is a promise

TT:
ST: Better safe than sorry
TT: Ingat sebelum kena, berjimat sebelum habis.

ST: A promise is a promise

TT: Lembu dipegang pada talinya, manusia dipegang pada
janjinya.
• Contoh

apple green

an apple never fall far from its tree

• Contoh

apple green
hijau pucuk pisang

an apple never fall far from its tree

ke mana tumpahnya kuah kalau tidak ke nasi
like father like son
 like father like son
bapa borek anak rintik
 Bahasa Sumber Bahasa Sasaran

 woman • wanita, perempuan,

 house betina
 government • rumah
• broad smile • pemerintah, kerajaan
• as like as two peas • senyum lebar
• go to hell • bagai pinang dibelah dua
• pergi jahanam/mampus
 OLD FRIEND
 OLD MASTER
 OLD WIVES TALE
 OLD MAN
• OLD FRIEND = KAWAN LAMA
• OLD MASTER = PELUKIS AGUNG
• OLD WIVES TALE = CERITA KARUT
• OLD MAN = ORANG TUA
 d)
d)Kaedah
KaedahPenyesuaian
Penyesuaian
(Adaptation)
(Adaptation)

 Kaedah penyesuaian merupakan penggantian terhadap

perbezaaan budaya yang terdapat dalam dua bahasa.
Kaedah ini dianggap sebagai kaedah terjemahan yang paling
bebas kerana digunakan secara meluas  untuk menterjemah
lakonan (komedi) & puisi. Lazimnya, tema, watak dan plot 
dikekalkan.

 Newmark (1981), melalui adaptasi, budaya sumber dialih &

ditulis semula ke dalam bahasa sasaran – padanan yang
sudah diterima pakai antara kedua-dua situasi. Mesej
mungkin sedikit berbeza kerana situasi yang terhasil
mungkin sudah dirombak atau diolah mengikut budya &
citarasa pembaca terjemahan.

 Kaedah ini sering digunakan untuk tujuan kesopanan &

 Bahasa Sumber Bahasa Sasaran

Witch

Let’s have a beer.

Cinderella
 Bahasa Sumber Bahasa Sasaran

Witch Nenek kebayan

Let’s have a beer. Mari kita pergi minum teh tarik/

Menge’teh’

Cinderella Bawang putih bawang merah

Sekian, terima
kasih

38