Teori Pembelajaran Behavouris

Sesuatu teori merangkumi beberapa prinsip

yang berkait secara logik (Jary & Jary, 1995)
 Woolfolk (2004, p. 14) mendefinisi teori sebagai
“an integrated statement of principles that
attempt to explain a phenomenon and make
predictions”

 Kajian ahli-ahli psikologi menghasilkan teori

pembelajaran yang diterima pakai untuk
menjelaskan pelbagai cara manusia dan
haiwan belajar

 Jenis-jenis teori pembelajaran: behaviorisme,

sosial, sosial kognitif, konstruktivisme,
humanisme
TEORI PEMBELAJARAN BEHAVIORIS

TEORI-TEORI
BEHAVIORIS

PELAZIMAN PELAZIMAN
KLASIK OPERAN
(tingkah laku (tingkah laku
refleks) bukan refleks

 Pavlov  Thorndike
 Watson  Skinner
Teori Pelaziman Klasik (classical conditioning)
Ivan Pavlov (1927)
 Pavlov melakukan kajian yang melibatkan
pengeluarkan air liur anjing yang dikaitkan
dengan pemberian makanan
 Anjing itu belajar mengaitkan makanan
dengan bunyi loceng, garpu, dan juga
dengan cahaya lampu
 Beliau mengemukakan konsep pelaziman
klasik – satu jenis pembelajaran apabila
organisma dapat membuat perkaitan antara
rangsangan neutral (loceng/lampu) dengan
rangsangan semula jadi (daging)
Eksperimen Pelaziman Klasik Pavlov
Jenis-Jenis Rangsangan

 Rangsangan neutral – kita tdk akan memberi

respons kepadanya kerana tidak ada kaitan
dengan kita contoh loceng
 Rangsangan semula jadi / tidak terlazim – kita
akan bergerak balas terhadap rangsangan ini
kerana ada kaitan secara semula jadi –
contoh makanan
 Rangsangan terlazim – rangsangan neutral yg
wujud berserta rangsangan semula jadi dan
menghasilkan gerak balas yang serupa contoh
loceng + makanan
Jenis-Jenis Gerak Balas

 Gerak balas semula jadi / tidak terlazim –

adalah berupa pantulan atau refleksif
- sejuk – tarik selimut
- lapar – makan
- panas/sakit – tarik jari dari api
 Gerak balas terlazim – gerak balas dipelajari
- berlaku hasil perkaitan (association) antara
rangsangan semula jadi dan rangsangan
neutral
 Kaitan antara rangsangan terlazim dan
gerak balas terazim
Loceng
(rangsangan
terlazim)
Lelehan air
liur (gerak
balas lazim)

Daging Lelehan air liur

(rangsangan (gerak balas
semula jadi) semula jadi)
Generalisasi (generalization)
 Setelah anjing biasa dgn bunyi loceng – daging
(rangsangan dan gerak balas terlazim), dia
akan memberi gerak balas yg sama kpd bunyi
lain yg serupa bunyi loceng
 Ini menunjukkan anjing telah membuat
generalisasi dan telah dpt membuat
pemindahan pembelajaran
 Pelajar yg takut kepada guru matematik
tertentu menjadi takut kpd m/p matematik dan
semua guru matematik
Pelaziman Operan Thorndike (1906)
 Pelaziman klasik adalah berkaitan pelaziman
gerak balas yang refleks (pengeluaran air liur,
ketakutan) sementara pelaziman operan adalah
berkaitan gerak balas involuntary yang
organisma lakukan secara sedar
 Proses pembelajaran yg diperkenalkan ialah
membuat hubungan antara rangsangan (R)
dengan gerak balas (G)
 Melakukan kajian dengan kucing yang lapar yang
melakukan pelbagai tindakan rawak sehingga
berjaya menekan tuil selak pintu, seterusnya
keluar dari sangkar untuk mendapatkan ikan
 Percubaan diulang beberapa kali dan kucing
itu makin cepat berjaya keluar
 Hubungan antara rangsangan (ikan) R dan
gerak balas menekan tuil selak G menjadi
lebih kukuh apabila ada kesan yang positif (ikan)

Kesan makanan
makin kukuh
positif
S R
makin lemah Kesan Tiada
negatif makanan
Thorndike mengemukakan tiga hukum
pembelajaran:
Hukum Kesediaan
 Individu perlu ada kesediaan berikut utk
melakukan tindakan atau gerak balas:
- Kognitif (pengetahuan/pengalaman lepas)
- Afektif (kecenderungan/minat)
- Psikomotor (kemahiran fizikal)
 Individu akan kecewa jika:
- bersedia utk bertindak ttpi dihalang bertindak
- tidak bersedia tetapi dipaksa bertindak
 Jika individu bersedia dan diberi peluang
/dibantu bertindak akibatnya, ialah amat
memuaskan
Hukum Latihan

 Latihan diperlukan utk menjamin hubungan

R-G menjadi kukuh
 Hubungan R-G akan menjadi lemah dan
dilupakan jika tidak digunakan, iaitu tiada
pengulangan dan latihan
 Guru perlu memberi latihan dalam pelbagai
bentuk , pengulangan, latih tubi dan aplikasi
dalam situasi baharu utk memastikan apa yg
dipelajari menjadi kukuh dlm ingatan pelajar
Hukum Kesan

 Jika gerak balas individu diikuti kesan yg

menyeronokkan / memuaskan / positif ada
kemungkinan besar gerak balas itu berulang
 Sesuatu gerak balas yg diikuti kesan yg tdk
memuaskan / negatif, hubungan R-G akan
menjadi lemah; gerak balas juga tdk akan
diulangi
 Guru hendaklah menyediakan suasana
pembelajaran yg membawa perasaan rasa
berjaya dan kemajuan harus diberi
pengukuhan positif
 TEORI PELAZIMAN OPERAN SKINNER

 Teori pelaziman operan menekankan hasil

kesan-akibat membawa kepada tingkah laku
baharu dan kepada sama ada tingkah laku terus
diulangi atau dihentikan
 Kesan-akibat (cause and effect) boleh berlaku
dalam bentuk ganjaran atau pun hukuman
 Hukuman dan dendaan, ganjaran dan
peneguhan membawa kesan yang tertentu
kepada kemungkinan wujudnya tingkah laku
baharu atau sebaliknya
Peti Skinner (Skinner Box)

 Skinner telah melakukan eksperimen dgn tikus

dalam satu peti yang dikenali sebagai ‘Peti
Skinner’
 Peti ini direka khas, mengandungi satu tuil
suis yang apabila ditekan akan melepaskan
bijirin makanan
 Seekor tikus dalam eksperimen telah belajar
menekan tuil suis itu selepas banyak cubaan
menghidu, merayap mencari-cari sehingga
tertekan tuil suis itu
 Apabila mendapat makanan, tikus itu telah
digalakkan utk mengulangi tingkah laku itu
PETI SKINNER
 Skinner juga menambah kpd eksperimen
dgn memasangkan lampu, kejutan elektrik pd
lantai peti dan pembesar suara sebagai
rangsangan/peneguhan terlazim
 Apabila tuil suis ditekan, lampu akan nyala
dan makanan akan dikeluarkan
 Nyalaan lampu sebelum makanan dikeluarkan
menjadi rangsangan terlazim menandakan
adanya makanan
 Kemudian Skinner telah mengenakan kejutan
elektrik / bunyi kuat apabila tuil suis ditekan
– pada pendapat anda apa akan berlaku?
Pelaziman operan boleh dirumuskan spt berikut:

ANTECEDENT BEHAVIOR CONSEQUENCE

Peristiwa Awal Tingkah Laku Kesan-Akibat

 Antecedent ialah peristiwa yang mendahului

tingkah laku
 Tingkah laku ialah apa yang individu lakukan
dalam situasi tertentu
 Kesan-akibat ialah peristiwa akibat dari tingkah
laku
Peneguhan (Reinforcement)

 Peneguhan bertujuan mengukuhan tingkah

laku yang diingini supaya akan diulangi atau
diteruskan
 Dua jenis peneguhan:
- peneguhan positif – merupakan peneguhan
yg diberikan yanang akan menjadi rangsangan
kepada tingkah laku seterusnya
- peneguhan negatif – merupakan peneguhan
yang diberikan dengan tujuan menyebabkan
tingkah laku tidak diteruskan apabila
rangsangan yang tidak selesa itu (iaitu
peneguhan negatif) disingkirkan
Hukuman (Punishment)

 Hukuman ialah peristiwa yg bertujuan

mengurangkan kemungkinan tingkah laku
diulangi
 Dua jenis hukuman:
- hukuman beri / persembah (presentation)
bertujuan mengurangkan tingkah laku
diulangi hasil daripada rangsangan yang
tidak dingini (iaitu hukuman)
- hukuman tarik / singkir (removal) – bertujuan
mengurangkan kemungkinan tingkah laku
diulangi hasil daripada rangsangan yang selesa
ditarik balik
 KESAN TINGKAH LAKU

PENEGUHAN HUKUMAN

POSITIF NEGATIF BERI TARIK

Murid Guru menegur Murid nakal Gagal dlm

menyiapkan pelajar yg dirotan ujian, tidak boleh
tugasan buat bising menonton TV

Pelajar tdk Murid belajar

Guru Murid tidak
buat bising, dengan lebih
memberi lakukan lagi
guru tidak tekun
pujian
memarahi dia
 PENEGUHAN CONTOH AMALAN GURU
BERTERUSAN Memberi pujian setiap kali ada tingkah
laku yang baik
BERKALA NISBAH Bagi setiap 5 jawapan yg betul, ada satu
TETAP token yg boleh ditukar dgn objek / aktiviti
yang disukai
BERKALA NISBAH Utk menjawab soalan guru perlu angkat
BERUBAH tangan tetapi peluang menjawab tidak
dapat dijangkakan
BERKALA SELANG Pelajar tahu mereka akan menghadapi
MASA TETAP ujian pada setiap akhir bulan
 IMPLIKASI TEORI BEHAVIORIS TERHADAP P-P

 Beri peneguhan berterusan semasa

pembentukan tingkah laku
Aplikasi hukum kesediaan: kaitkan isi baharu
dgn pengetahuan sedia ada; mewujudkan rasa
ingin tahu / motivasi pelajar
 Aplikasi hukum latihan: pengulangan, latih
tubi, pelbagai latihan
 Aplikasi hukum kesan-akibat: adakan aktiviti
pengukuhan, hukuman /ganjaran, peneguhan
yg sesuai
 Aplikasi amalan disiplin bilik darjah yg mesra:
amalan rutin belajar & ceriaan, peraturan bilik
darjah yg positif, kerja berkumpulan
 TEORI PEMBELAJARAN KOGNITIF

 Teori pembelajaran kognitif melihat

pembelajaran sebagai perubahan proses
mental yg berlaku secara aktif
 Eggen & Kauchak (2008): Teori pembelajaran
kognitif berasaskan prinsip-prinsip berikut:
- otak manusia aktif berfikir utk memahami
persekitaran
- pembelajaran dan perkembangan
bergantung kpd pengalaman individu
- pelajar membina pengetahuan, bukan
menerimanya secara pasif
 PELOPOR & PRINSIP TEORI KOGNITIF
Teori Celik Akal (insight) Kohler (Gestalt)
 Pada 1920s, ramai ahli sains percaya haiwan
belajar melalui cuba-jaya
 Mereka percaya haiwan tidak berupaya
mengguna akal utk menyelesaikan masalah
mencari makanan
 Tetapi Kohler percaya haiwan, terutamanya
cimpanzi, mengguna kecerdasan dan celik
akal untuk mendapatkan makanan
 Kohler telah melakukan beberapa eksperimen
melibatkan 4 ekor cimpanzi yang bernama Chika,
Grande, Konsul & Sultan
Teori Pembelajaran Gagne

 Menganjurkan hierarki pembelajaran yg

merangkumi 8 peringkat
 Pemeringkatan pembelajaran penting bagi
membantu pembelajaran pada setiap peringkat
serta penyusunan penyampaian p-p daripada
peringkat asas kepada yang lebih kompleks
 Pembelajaran aras rendah perlu dikuasai
terlebih dahulu sebelum mempelajari
peringkat seterusnya
 Susunan langkah juga dari pelaziman klasik
kepada pembelajaran kognitif aras tinggi, iaitu
penyelesaian masalah
8 Pembelajaran penyelesaian masalah Hierarki
Pembelajaran
7 Pembelajaran prinsip
Gagné
6 Pembelajaran konsep

5 Pembelajaran diskriminasi

4 Pembelajaran bahasa

3 Pembelajaran rangkaian
motor
2 Pembelajaran gerak
balas
1 Pembelajaran
isyarat
Pembel Isyarat Paling asas yg melibatkan rangsangan
persekitaran; emak – susu, loceng – rehat,
Pembel gerak balas Gerak balas yg diterima sbg hasil tingkah laku;
pujian – rajin, teguran - malas
Pembel rangkaian Berlaku melalui pemerhatian dan peniruan;
motor berlari, menendang bola, bermain alat muzik
Pembel bahasa Berlaku melalui peniruan, ulangan dan peneguhan;
kemudian menjadi abstrak
Pembel diskriminasi Membuat perbandingan mengguna bahasa,
membuat pilihan, simpan dlm ingatan
Pembel konsep Mengguna kemahiran membuat diskriminasi dan
kemahiran bahasa
Pembel prinsip Mengaplikasi konsep-konsep yg telah dikuasai
Pembel penyelesaian Melibatkan proses mental aras tinggi, mengaplikasi
masalah rumus, konsep, hukum, prinsip
 LANGKAH PENYAMPAIAN PEMBELAJARAN GAGNÉ
BIL LANGKAH PENGAJARAN FASA PEMBELAJARAN
1 Tarik perhatian pelajar terhadap Motivasi – jangkaan
pembelajaran
2 Maklum kpd pelajar objektif Kefahaman – perhatian –
pembelajaran pemilihan persepsi
3 Cungkil pengetahuan sedia ada Pemerolehan – mendekod
pelajar pengetahuan sedia ada
4 Sampaikan maklumat / isi Pemilihan penanggapan
pelajaran
5 Beri latihan utk mengukuhkan Pemahaman – mengekod
pembelajaran maklumat baru – menyimpan
BIL LANGKAH PENGAJARAN FASA PEMBELAJARAN
6 Uji pemahaman pelajar terhadap Mengingat semula – menjawab
isi pelajaran soalan / tugasan
7 Beri maklum balas utk Generalisasi – perlakuan –
mengukuhkan pemahaman pemindahan pembelajaran
8 Taksir perlakuan pembelajaran Maklum balas – pengukuhan
pelajar
9 Tingkatkan ingatan &
pemindahan pembelajaran
melalui latihan lanjut
Teori Pembelajaran Penemuan Bruner

 Bruner mempelopori pembelajaran

- berpusatkan pelajar
- berbentuk induktif (khusus kepada umum)
- penemuan

 Manusia melihat persekitaran dunianya dari

sudut ciri-ciri persamaan dan perbezaan
 Bruner (1966): mengemukakan tiga bentuk
perwakilan / gambaran yg berlaku pd k-k:
- enactive representation (action-based)
- iconic representation (image-based)
- symbolic representation (language-based)
• Ketiga-tiga kategori ini saling berkait dan
saling bersilih ganti
 Perwakilan adalah biasanya mengikut turutan:

ENAKTIF IKONIK SIMBOLIK

Pembelajaran Konsep melalui Penemuan

 Melibatkan proses-proses berikut:

- mengingat kembali
- membuat perkaitan maklumat baharu
dengan yang lama
- membuat subkategori
 Merupakan proses kognitif
 Merupakan proses pembinaan pengetahuan
 Merupakan penyusunan maklumat secara
induktif
 Langkah-langkah berikut boleh digunakan:
Menyediakan data (benda/maklumat) berupa
contoh positif; Telitikan ciri-ciri

Menyediakan data (benda/maklumat) berupa

contoh negatif Telitikan ciri-ciri

Buat perbandingan contoh positif dan contoh

negatif

Berdasarkan ciri-ciri persamaan buat

pengelompokan/kategori

Buat rumusan mengikut kategori yang dibentuk

Bina definisi konsep

Kukuhkan dgn contoh tambahan utk menguji

pemahaman
Pembelajaran
Pembelajaran Penemuan
Penemuan
 Merupakan pembelajaran dlm bentuk inkuiri
 Melibatkan pemikiran intuitif
 Melibatkan situasi penyelesaian masalah yg
dilalui oleh pelajar sendiri
 Pelajar berinteraksi dgn alam sekeliling
melalui penerokaan objek, penyelesaian
masalah, serta membuat uji kaji
 Melibatkan langkah-langkah berikut:
- meninjau masalah / fenomenon
- meneliti pelbagai alternatif dan data
- membuat hipotesis
- menguji hipotesis
- membuat rumusan
 Pembelajaran melalui penemuan boleh
berbentuk penemuan tulen dan penemuan yg
dibimbing
 Penemuan tulen lebih sesuai untuk kanak-kanak
prasekolah sementara penemuan secara
dibimbing lebih sesuai utk pelajar sekolah
rendah dan menengah
 Dalam penemuan secara dibimbing, guru
mengemukakan situasi yg mengelirukan,
soalan yg merangsang keinginan tahu
- “Mengapa pensil ini nampak bengkok
apabila kita meletaknya dalam air?”
Teori Pembelajaran Ausubel

 Terkenal dgn sumbangannya terhadap

pembelajaran bermakna
 Pembelajaran bermakna boleh berlaku
melalui bahasa yang bermakna
 Pembelajaran bergantung kepada pengetahuan
asas sama ada dalam bentuk pengetahuan sedia
ada atau pun persembahan maklumat umum
 Pembelajaran bermakna berlaku apabila
maklumat baharu mempunyai kaitan dgn
pengetahuan sedia ada dalam struktur kognitif
 Ausubel menggalakkan penggunaan
pengurusan grafik seperti peta konsep* untuk
membantu pelajar melihat perkaitan antara
konsep-konsep yg dipelajari
 Guru memberi penekanan kpd penyampaian
pelajaran secara terancang
 Teori ini dikenali sebagai pembelajaran
penerimaan atau reception learning

“The most important single factor influencing

learning is what the learner already knows.
Ascertain this and teach him accordingly”
(Ausubel, 1968)
Contoh Peta Konsep
Types of Assessment

Paper-Pencil Authentic
Tests Assessment

Objective Subjective Practical

Items Items Projects
Fieldwork
Oral tests
Structured Observations
Essays
questions Portfolio
Konsep Pengurusan/Pendedahan Awal
(Advance Organizer) (AO)
 AO perlu diberikan lebih awal agar pelajar
mendapat maklumat atau pengetahuan yg
perlu utk mereka bersedia secara kognitif
sebelum p-p bermula
 Cth; guru menyuruh pelajar mengumpul
petikan mengenai kemalangan jalan raya
seminggu sebelum tajuk menulis karangan
mengenai kemalangan jalan raya dalam kelas
BM; Sambil mengumpul petikan berkenaan,
pelajar akan membaca mengenai tajuk itu,
maka mereka lebih bersedia untuk tugasan
yang akan dihadapi
Pembelajaran Konsep melalui Penerimaan

 Ausubel menekankan penyampaian guru

dibuat secara terancang bermula dari
pengetahuan sedia ada dan disusun secara
berperingkat-peringkat
 Aras bahasa yang digunakan harus sesuai
 Menyusun maklumat dari umum kepada khusus
(secara deduktif)
 Langkah p & p hendaklah disusun secara
sistematik
Pembelajaran Konsep Menggunakan AO
1. Persembahan
AO

6. Minta pelajar
memberi cth 2. Kemukakan
tambahan contoh positif

5. Buat rumusan 3. Kemukakan

dan bina konsep contoh negatif

4. Lihat ciri-ciri
persamaan dan
perbezaan
 MENGAJAR KONSEP BUAH-BUAHAN
LANGKAH AKTIVITI P-P
Persembahan AO Gambar, petikan mengenai buah-buahan

Contoh positif Tunjukkan buah-buahan kpd pelajar, belah, tengok

keratan, rasa, makan (apel, limau, dll)
Contoh negatif Tunjukkan contoh bukan buah-buahan, belah, tengok
keratan, rasa (ubi, tebu)
Ciri-ciri persamaan & Banding ciri-ciri persamaan dan perbezaan
perbezaan
Rumusan & bina Bantu rumuskan apkah buah-buahan berdasarkan
konsep ciri-ciri yang dikenal pasti
Contoh tambahan Minta pelajar beri contoh tambahan bagi buah-
buahan
 Sekian.

Terima Kasih.