BAB 1

SEJARAH, TEORI DAN KAEDAH

PENYELIDIKAN PSIKOLOGI KANAK-
KANAK
Disediakan oleh
Mohamad Hafizuddin Bin Harun

PSIKOLOGI KANAK-KANAK
 APA ITU PSIKOLOGI KANAK-KANAK?
• Kajian tentang perkembangan mental dan
emosi kanak-kanak dan merupakan
sebahagian daripada psikologi perkembangan,
iaitu kajian tentang perubahan tingkah laku
yang berlaku sepanjang hayat.
• Ia adalah cabang psikologi yang mengkaji
perkembangan sosial dan mental kanak-kanak.
• Ini adalah beberapa persoalan yang ditangani oleh psikologi kanak-
kanak, bidang yang dikhaskan untuk mengkaji bagaimana kanak-
kanak berkembang dari saat pembuahan hingga remaja, sehingga
kemunculan dewasa.
• Kajian tentang perubahan berkaitan umur dalam tingkah laku
kanak-kanak dan aplikasi teknik psikologi kepada kanak-kanak.
• Ia adalah sebahagian daripada bidang besar yang dikenali sebagai
psikologi perkembangan atau pembangunan manusia, yang
mengkaji proses yang berkaitan dengan perubahan tersebut.
• Ia merangkumi topik-topik utama seperti pemerolehan dan
perkembangan bahasa, kemahiran motor, perkembangan
personaliti, perkembangan sosial, emosi dan intelek.
PANDANGAN SEJARAH KANAK-KANAK
• Kanak-kanak mempunyai hak dan dilindungi oleh dasar kerajaan
daripada penyalahgunaan.
• Pada Februari 1996, Malaysia menyertai 187 negara dalam
meratifikasi Konvensyen 54 perkara mengenai Hak Kanak-kanak
(CRC), sekali gus menerima tanggungjawab sosial, politik, undang-
undang dan ekonomi dalam memastikan keselamatan, keselamatan
dan kesejahteraan kanak-kanak di bawah umur 18 tahun.
• Hari ini, perkembangan dan kesejahteraan kanak-kanak menarik
perhatian umum, minat saintis dan kebimbangan penggubal dasar.
• Pada zaman pertengahan, terdapat kepercayaan yang bercanggah
tentang kanak-kanak – dilihat dari segi dosa asal, tabula rasa dan
kebaikan fitrah.
a) Dosa Asal
– Kanak-kanak pada mulanya dianggap jahat dan dirasuk syaitan
dan oleh itu, memerlukan penyucian melalui pembaptisan dan
pengusiran setan.
b) Tabula Rasa
– Pandangan Tabula rasa (Latin untuk “blank slate”) telah
dicadangkan oleh ahli falsafah Inggeris John Locker (1632–1704)
yang berhujah bahawa kanak-kanak tidak secara semula jadi
jahat, tetapi sebaliknya adalah seperti tablet kosong, tabula rasa
(Santrock, 2001). Locke percaya bahawa kanak-kanak bermula
dengan tiada apa-apa dan semua jenis pengalaman membentuk
watak mereka. Beliau menasihati ibu bapa supaya meluangkan
masa bersama anak-anak dan membantu mereka menjadi ahli
masyarakat yang menyumbang.
c) Kebaikan bawaan
– Kanak-kanak sememangnya baik dan oleh itu, mereka harus
dibenarkan untuk membesar secara semula jadi, dengan
pemantauan atau kekangan ibu bapa yang minimum. Pandangan
ini dikemukakan oleh ahli falsafah kelahiran Switzerland Jean-
Jacques Rousseau (1712–1778) pada abad ke-18.
• Naturalis British Charles Darwin (1809–1882)
mengemukakan Teori Evolusi – menekankan dua prinsip
yang berkaitan:
– Pemilihan semula jadi
– Kelangsungan hidup yang paling kuat (survival of the fittest).
• Para saintis lain membuat kesimpulan daripada
pemerhatian Darwin bahawa perkembangan anak manusia
mengikut rancangan umum yang sama seperti evolusi
spesies manusia.
• "Melalui usaha Darwin yang mendorong penyelidik lain
membuat pemerhatian yang teliti terhadap semua aspek
tingkah laku kanak-kanak dan cuba mendokumentasikan
idea tentang perkembangan. Oleh itu, kajian kanak-kanak
secara saintifik dilahirkan" (Berk, 2005, hlm. 14).
• Diilhamkan oleh karya Darwin, G. Stanley Hall (1846–
1924) dan pelajarnya Arnold Gesell (1880–1961)
mencipta beberapa teori berdasarkan idea evolusi.
• Mereka melancarkan pendekatan normatif, di mana
ukuran tingkah laku diambil daripada sejumlah besar
individu dan purata berkaitan umur dikira untuk
mewakili perkembangan tipikal (Berk, 2005, p. 14).
• Kedua-duanya membina soal selidik dan mengumpul
maklumat normatif terperinci tentang pencapaian
motor, tingkah laku sosial dan ciri-ciri personaliti bayi
dan kanak-kanak.
• Ahli psikologi Perancis, Alfred Binet (1857–1911), juga
mengambil pendekatan normatif terhadap
perkembangan kanak-kanak.
• Ujian kecerdasannya, Stanford-Binet Intelligence Scale,
mencetuskan minat yang luar biasa terhadap
perbezaan individu dalam perkembangan selain
memberikan markah yang berjaya meramalkan
pencapaian sekolah.
• Ujian kecerdasan meningkat dengan cepat ke barisan
hadapan kontroversi “semula jadi versus pemupukan”
yang berterusan sehingga hari ini (Berk, 2005).
 TEORI TENTANG PSIKOLOGI KANAK-
KANAK
• Menurut Berk (2005), teori ialah satu set pernyataan yang teratur
dan bersepadu yang menjelaskan, menghuraikan dan meramalkan
tingkah laku.
• Teori menyediakan rangka kerja penganjuran untuk pemerhatian
kita terhadap kanak-kanak.
• Mereka membimbing dan memberi makna kepada apa yang kita
lihat.
• Teori yang disahkan oleh penyelidikan sering menjadi asas kukuh
untuk tindakan praktikal.
• Teori membantu kita memahami perkembangan supaya kita berada
dalam kedudukan yang lebih baik untuk mengetahui apa yang perlu
dilakukan untuk meningkatkan kebajikan dan layanan kanak-kanak.
5 Perspektif Umum Psikologi Kanak-kanak
• Terdapat banyak teori dengan idea yang sangat
berbeza tentang bagaimana kanak-kanak itu dan
bagaimana mereka belajar dan berubah.
• Beberapa teori perkembangan menekankan
pertumbuhan, beberapa tentang bagaimana
pembelajaran berlaku dan yang lain pada kedua-
duanya.
• Hetherington, Parke, Gauvain dan Locke (2006)
menganjurkan teori-teori yang berbeza ini dan
mengemukakannya melalui lima perspektif
umum dalam psikologi kanak-kanak.
 Perspektif Struktur-
organisma

Perspektif Perspektif
sistem dinamik pembelajaran

Perspektif Perspektif
Etologi dan kontekstual
Evolusi
Perspektif Struktur-organisma
• Teori-teori menumpukan kepada peringkat-
peringkat perkembangan dari bayi hingga
dewasa secara kualitatif sepanjang
perkembangan manusia (Hetherington et al.,
2006).
• Ini menekankan bahawa kehidupan adalah
satu siri peringkat yang dilalui setiap orang,
dengan setiap peringkat berkembang dari
peringkat sebelumnya.
Teori Psikoanalisis Freud
• kanak-kanak bergerak melalui satu siri peringkat di
mana mereka berhadapan dengan konflik antara
keperluan biologi mereka dan jangkaan sosial.
• Bagaimana konflik ini diselesaikan akan menentukan
keupayaan kanak-kanak untuk belajar, mengatasi
kebimbangan dan bergaul dengan orang lain.
• Dalam teori ini, perkembangan peribadi kanak-kanak
dikawal oleh tiga bahagian yang saling berkaitan: id,
ego dan superego.
 Peringkat Perkembangan Tahap
Psikoseksual oleh Freud
Tahap Penerangan
Oral Sumber utama keseronokan bayi melibatkan aktiviti
(Lahir hingga 12–18 bulan) berorientasikan mulut (menghisap dan memberi makan).
Dubur Kanak-kanak memperoleh kepuasan berahi daripada
(12–18 bulan hingga 3 tahun) menahan dan membuang najis. Zon kepuasan adalah
kawasan dubur dan latihan tandas adalah aktiviti penting.
Phallic (3–6 tahun). Kanak-kanak menjadi terikat dengan ibu bapa jantina lain
dan kemudiannya mengenal pasti dengan ibu bapa yang
sama jantina. Superego berkembang. Zon kepuasan
beralih ke kawasan kemaluan

Latensi (6 tahun hingga akil Masa relatif tenang antara peringkat yang lebih bergelora.
baligh)
Genital (Akil baligh hingga Kemunculan semula impuls seksual peringkat phallic,
dewasa) disalurkan ke seksualiti dewasa yang matang.
• Teori psikoseksual Freud menekankan bahawa
cara ibu bapa menguruskan dorongan seksual
dan agresif anak mereka dalam beberapa
tahun pertama kehidupan adalah penting
untuk perkembangan personaliti dan
sosialisasi yang sihat, terutamanya dalam
bidang jantina, moral, proses keluarga dan
masalah dan gangguan (Santrock, 2001). ).
Teori Psikososial Erikson
• Erikson menerima kerangka psikoseksual Freud dan
berkembang pada setiap peringkat perkembangan.
• Dalam teori psikososialnya, Erikson menekankan bahawa
ego bukan sahaja menjadi pengantara antara impuls id dan
tuntutan superego - ia juga merupakan kuasa positif dalam
perkembangan.
• Beliau mencadangkan lapan peringkat perkembangan
khusus yang berlaku sepanjang hayat.
• Setiap peringkat dicirikan mengikut tugas peribadi dan
sosial yang mesti dicapai oleh individu serta ancaman yang
dihadapi oleh individu jika dia gagal meneruskan peringkat
tersebut dengan jayanya.
 Enam Peringkat Peringkat Psikososial
Erikson
Peringkat Kriteria
Kelahiran–1 tahun Kepercayaan asas vs ketidakpercayaan

1–3 tahun Autonomi vs rasa malu dan keraguan

3–6 tahun Inisiatif vs rasa bersalah
6-11 tahun Industri vs rendah diri
Remaja Kecelaruan identiti vs Kejelasan identiti
Kedewasaan yang baru muncul Keintiman vs pengasingan
Teori Piagetian
• Teori Piagetian menumpukan kepada perkembangan intelektual
pemikiran logik dan pengetahuan dan tingkah laku sosio-moral
(Hetherington et al., 2006).
• Menurut teori perkembangan kognitifnya, individu memperoleh
pengetahuan bukan dari luar tetapi melalui pengalaman aktif
mereka sendiri.
• Kanak-kanak secara aktif mencari maklumat dan pengalaman baru
semasa mereka memanipulasi dan meneroka dunia mereka (Berk,
2005).
• Kanak-kanak menyusun pengetahuan baharu dan menyesuaikan
atau bertindak balas terhadap input baharu daripada persekitaran
mereka – melalui proses organisasi dan penyesuaian yang
keseimbangan dicapai.
 Peringkat Perkembangan Kognitif Piaget
Tahap Penerangan
Sensorimotor Perkembangan kognitif bermula dengan penggunaan refleks,
(kelahiran–18 bulan) deria dan pergerakan bayi untuk meneroka dunia.

Pra-operasi Kanak-kanak membentuk idea berdasarkan persepsi mereka.

(18 bulan–6 tahun) Mereka hanya boleh menumpukan pada satu pembolehubah
pada satu masa dan mereka cenderung untuk terlalu
generalisasi berdasarkan pengalaman yang terhad.

Operasi Konkrit Kanak-kanak mula mengubah pemikiran mereka berdasarkan

(6–12 tahun) penaakulan dan berkembang menjadi makna simbolik; tetapi
mereka masih mengehadkan pemikiran mereka kepada objek
dan peristiwa biasa sahaja.

Operasi Formal Mereka mampu berfikir secara konsep dan hipotesis.

(12 tahun ke atas) Bagaimanapun, ramai yang tidak mencapai tahap
pembangunan ini.
Perspektif Pembelajaran
• Menerangkan cara manusia dan haiwan belajar, dengan itu
membantu kita memahami proses pembelajaran yang kompleks.
• Menekankan perubahan tingkah laku dan melihat perkembangan
sebagai proses yang beransur-ansur dan berterusan (Hetherington
et al., 2006).
• Behaviourisme menumpukan kepada pembelajaran tingkah laku.
• Ia menerangkan proses pembelajaran dan bagaimana pembelajaran
berlaku.
• Pendekatan ini lebih memfokuskan kepada pengaruh persekitaran
terhadap pembangunan dan bukannya kematangan.
• Pendekatan behavioris terhadap pembangunan dijelaskan dalam
karya John B. Watson, Ivan Pavlov dan B. F. Skinner, dan pendekatan
pemprosesan maklumat.
• Dalam sejarah psikologi kanak-kanak, pandangan behaviourisme
adalah dominan.
• Pavlov datang dengan konsep pelaziman klasik.
– Ia adalah sejenis pembelajaran di mana dua rangsangan berulang kali
dipersembahkan bersama sehingga individu belajar untuk bertindak
balas terhadap rangsangan yang tidak dikenali dengan cara yang sama
mereka bertindak balas terhadap rangsangan yang biasa.
– Sebagai contoh, Pavlov menginginkan anjing untuk mengeluarkan air
liur apabila bunyi loceng dengan menunjukkan daging dan serentak
membunyikan loceng.
• Sementara itu, Watson mengkondisikan bayi berusia 11 bulan yang
dipanggil Little Albert untuk takut kepada haiwan berbulu dengan
menunjukkan kepada bayi (yang mudah takut dengan bunyi bising)
tikus putih dan pada masa yang sama membuat bunyi yang kuat
(Hetherington et al. , 2006).
1. Sebelum pelaziman 2. Selepas pelaziman

Makanan Tindak balas Tindak balas

Tiada pengeluaran air liur
Pengeluaran air liur

Rangsangan tak Tindak balas tak Rangsangan neutral Tiada tindak balas
lazim lazim terlazim

3. Semasa pelaziman 4. Selepas pelaziman

Tindak balas Tindak balas

Makanan Pengeluaran air liur Pengeluaran air liur
Tindak balas tak Rangsangan Tindak balas
lazim terlazim terlazim
• Dalam teori behaviourisme Skinner, minda, sedar
atau tidak sedar, tidak diperlukan untuk
menjelaskan tingkah laku dan perkembangan.
Perkembangan ialah tingkah laku (Santrock,
2001).
• Konsep pelaziman operan oleh Skinner
menyatakan bahawa pembelajaran bergantung
kepada akibat tingkah laku.
• Bagi Skinner, ganjaran dan hukuman dalam persekitaran
kanak-kanak akan membentuk ciri-cirinya.
• Melalui interaksi dengan ahli keluarga, rakan, guru dan
orang dewasa lain, kanak-kanak akan belajar berkelakuan
mengikut cara tertentu.
• Jika senyuman mesra, pujian khusus atau layanan istimewa
meningkatkan kemungkinan kanak-kanak menunjukkan
tingkah laku semula, ia dipanggil peneguhan.
• Kemarahan, kritikan atau penarikan hak istimewa dipanggil
hukuman (Hetherington et al., 2006).
• Akibat – peneguhan atau hukuman – adalah bergantung
kepada tingkah laku kanak-kanak (Santrock, 2001).
• Dalam teori pembelajaran kognitif sosial, kanak-kanak
belajar dengan memerhati dan meniru orang lain.
• Satu eksperimen telah dijalankan di mana sekumpulan
kanak-kanak taska melihat seorang dewasa menumbuk
anak patung Bobo yang besar (Hetherington et al.,
2006).
• Akibatnya, kanak-kanak itu lebih cenderung menyerang
dan bermain secara agresif dengan anak patung itu
berbanding kumpulan kanak-kanak lain yang tidak
pernah melihat orang dewasa menumbuk anak patung
itu.
• Model pembelajaran dan perkembangan terkini Bandura
melibatkan tingkah laku, orang dan faktor persekitaran secara
interaktif.
• Ia menunjukkan bahawa tingkah laku boleh mempengaruhi faktor
peribadi dan begitu juga sebaliknya.
• Aktiviti kognitif seseorang boleh mempengaruhi persekitaran dan
persekitaran boleh mengubah pemikiran seseorang.
• Teori-teori kognitif tingkah laku dan sosial telah dikritik kerana
terlalu menekankan penentu persekitaran dan sedikit pada
pemikiran.
• Terdapat juga perhatian yang tidak mencukupi terhadap perubahan
perkembangan dengan pertimbangan yang tidak mencukupi
terhadap spontan dan kreativiti manusia (Santrock, 2001).
• Pendekatan pemprosesan maklumat memberi tumpuan
kepada cara kanak-kanak memproses maklumat tentang
dunia mereka - bagaimana mereka memanipulasi,
memantau dan menyusun strategi (Santrock, 2001).
• Ia lebih tertumpu kepada pengaliran maklumat melalui
sistem kognitif.
• Ia bermula dengan input atau rangsangan dan berakhir
dengan output atau tindak balas, dan menggunakan
komputer sebagai model untuk cara manusia berfikir.
• Tetapi dalam pemprosesan maklumat manusia, output
mungkin dalam bentuk tindakan, keputusan, pandangan,
verbalisasi atau hanya ingatan yang disimpan untuk
kegunaan kemudian (Hetherington et al., 2006).
• Ahli teori pemprosesan maklumat terpesona dengan proses
kognitif yang digunakan oleh kanak-kanak untuk
mengendalikan pengetahuan dan perubahan beransur-
ansur sepanjang perkembangan dalam keupayaan kanak-
kanak untuk menggunakan proses ini.
Perspektif Kontekstual
• Teori dengan perspektif ini memberi tumpuan
kepada faktor:
a) Ekologi
b) Sosial
c) Persekitaran
Teori Ekologi Bronfenbrenner
• Teori ini menekankan faktor persekitaran.
• Urie Bronfenbrenner, seorang ahli psikologi Amerika,
melihat kanak-kanak itu berkembang dalam sistem
perhubungan yang kompleks yang dipengaruhi oleh
pelbagai peringkat persekitaran sekeliling (Berk, 2005).
• Beliau melihat persekitaran sebagai satu siri struktur
bersarang yang merangkumi dan melangkaui persekitaran
rumah, sekolah dan kejiranan di mana kanak-kanak
menghabiskan kehidupan seharian mereka (lihat Rajah 1.6).
Setiap lapisan alam sekitar dilihat mempunyai kesan yang
kuat terhadap pembangunan.
Model Penyelidikan Ekologi
• Mikrosistem: Tahap persekitaran paling dalam terdiri daripada
aktiviti dan corak interaksi dalam persekitaran terdekat kanak-
kanak.
• Mesosystem: Tahap kedua model Bronfenbrenner, yang
merangkumi hubungan antara mikrosistem seperti rumah, sekolah,
kejiranan dan pusat jagaan kanak-kanak.
• Eksosistem: Terdiri daripada tetapan sosial yang tidak mengandungi
kanak-kanak tetapi menjejaskan pengalaman mereka dalam tetapan
segera. Ini boleh terdiri daripada organisasi formal seperti tempat
kerja ibu bapa, institusi keagamaan mereka dan perkhidmatan
kesihatan dan kebajikan dalam masyarakat.
• Macrosystem: Tahap paling luar bagi model Bronfenbrenner. Ia
terdiri daripada nilai budaya, undang-undang, adat resam dan
sumber.
• Menurut Bronfenbrenner, persekitaran
sentiasa berubah.
• Beliau percaya bahawa kanak-kanak adalah
produk dan pengeluar persekitaran mereka,
jadi kedua-dua kanak-kanak dan persekitaran
membentuk rangkaian kesan saling
bergantung (Berk, 2005).
• Ini menekankan peranan konteks sosial dalam
pembangunan (Santrock, 2001).
Teori Sosiobudaya Vygotsky
• Hari ini, terdapat peningkatan dramatik dalam kajian
yang mengkaji hubungan amalan khusus budaya
dengan pembangunan yang disumbangkan oleh ahli
psikologi Rusia, Lev Vygotsky (1896–1934).
• Vygotsky menyifatkan pembelajaran sebagai
pembinaan pengetahuan dalam konteks sosial.
• Beliau percaya bahawa pembangunan tidak boleh
dipisahkan daripada konteks sosialnya dan
pembelajaran boleh membawa kepada pembangunan
(Gordon & Williams-Browne, 2004).
• Teori sosio-budaya memberi tumpuan kepada
bagaimana budaya - nilai, kepercayaan, adat resam dan
kemahiran kumpulan sosial - dihantar kepada generasi
seterusnya.
• Menurut Vygotsky, interaksi sosial – khususnya, dialog
kerjasama dengan ahli masyarakat yang lebih
berpengetahuan – adalah perlu untuk kanak-kanak
memperoleh cara berfikir dan berkelakuan yang
membentuk budaya masyarakat (Berk, 2005, hlm. 26).
• Teori Vygotsky sangat berpengaruh dalam kajian
kognisi kanak-kanak.
• Vygotsky bersetuju dengan Piaget bahawa kanak-kanak
adalah makhluk yang aktif dan membina.
• Vygotsky melihat perkembangan kognitif sebagai
proses pengantaraan sosial - bergantung kepada
bantuan yang diberikan oleh orang dewasa dan rakan
sebaya yang lebih pakar semasa kanak-kanak
menangani cabaran baru (Berk, 2005).
Perspektif Etologi dan Evolusi
• Teori etologi tertumpu kepada faktor biologi.
• Etologi berkenaan dengan nilai adaptif, atau survival, tingkah laku dan
sejarah evolusinya.
• Ia menyatakan bahawa tingkah laku sangat dipengaruhi oleh biologi,
terikat dengan evolusi dan dicirikan oleh tempoh kritikal atau sensitif
(Santrock, 2001).
• Etologi menekankan bahawa sensitiviti kepada pelbagai jenis pengalaman
berbeza-beza sepanjang hayat.
• Teori lain yang menyentuh aspek biologi pembangunan manusia ialah
psikologi evolusi.
• Ahli etologi dan psikologi evolusi berkongsi
banyak andaian asas yang sama tentang asal usul
organisasi dan tingkah laku sosial.
• Walau bagaimanapun, ahli psikologi evolusi
mempunyai kesan besar terhadap kajian kognisi
dan perkembangan kognitif.
• Menurut teori evolusi, komponen kritikal
perubahan evolusi manusia adalah dalam bidang
perubahan otak dan fungsi kognitif (Hetherington
et al., 2006).
• Ahli psikologi evolusi percaya bahawa manusia
menggunakan penaakulan yang kompleks dan
kreatif semasa cuba keluar dari masalah atau
situasi berbahaya.
• Dalam kehidupan, kita menghadapi masalah yang
berbeza dalam konteks yang berbeza.
• Sebagai contoh, kanak-kanak orang asli yang tinggal di
kawasan luar bandar mempunyai pelbagai jenis
pengalaman dan kemahiran menyelesaikan masalah (cth
menangkap ikan di sungai, mencari makanan di dalam
hutan) berbanding dengan kanak-kanak yang tinggal di
bandar besar.
• Evolusionis percaya bahawa kognisi manusia kita ialah cara
kita menyesuaikan diri dengan jenis masalah yang penting
untuk diselesaikan dalam persekitaran atau konteks yang
kita hadapi.
• Ringkasnya, kita boleh mengatakan bahawa evolusionis
berminat dengan tingkah laku yang dibangunkan oleh
kanak-kanak yang penting untuk mereka bertahan dalam
konteks yang berbeza.
Perspektif Sistem Dinamik
• Menurut pandangan ini, minda dan badan kanak-kanak
serta dunia fizikal dan sosial membentuk satu sistem
bersepadu yang membimbing penguasaan kemahiran
baharu.
• Menurut Berk (2005),
– "Sistem ini dinamik atau sentiasa bergerak. Perubahan
dalam mana-mana bahagiannya - daripada kematangan
otak kepada persekitaran fizikal dan sosial - mengganggu
hubungan organisma-persekitaran semasa. Apabila ini
berlaku, kanak-kanak secara aktif menyusun semula
tingkah lakunya supaya pelbagai komponen sistem
berfungsi semula tetapi dengan cara yang lebih kompleks
dan berkesan."
• Perspektif ini merangkumi pelbagai topik dalam perkembangan
kanak-kanak
• Bidang tersebut termasuk bagaimana kanak-kanak sebagai sistem
biologi dan psikologi berfungsi dan berkembang dalam dunia fizikal
yang menyokong dan mencabar perkembangannya (Hetherington et
al., 2006).
• Dalam perspektif ini, semua percubaan untuk menggambarkan
perkembangan kanak-kanak datang dari sistem secara keseluruhan,
bukan dari mana-mana faktor tunggal.
• Sebagai contoh, kanak-kanak yang mempunyai kekuatan otot tetapi
kurang keseimbangan tidak akan berjalan, atau kanak-kanak yang
perlu belajar untuk lebih banyak bekerjasama dengan orang lain di
rumah tidak boleh berjaya tanpa sokongan ahli keluarganya yang
lain (Hetherington et al., 2006).
• Pendekatan ini telah digunakan untuk pelbagai isu
perkembangan, termasuk perkembangan motor, persepsi,
bahasa, kognisi dan tingkah laku sosial.
• Pandangan sistem dinamik menggunakan pemprosesan
maklumat dan teori kontekstual - psikologi perkembangan
evolusi, teori sosiobudaya dan teori sistem ekologi.
• Pada masa ini, penyiasat perspektif sistem dinamik sedang
menjejak dan menganalisis perkembangan dalam semua
kerumitannya – dengan harapan untuk bergerak lebih dekat
kepada pendekatan menyeluruh untuk memahami
perubahan.
 ISU BERKENAAN SEKITAR TEORI
Semula jadi atau Asuhan: Mana Yang Lebih Penting?
• Sesetengah teori mendakwa bahawa kanak-kanak berubah kerana corak
semula jadi, biologi atau genetik manakala yang lain mendakwa bahawa
mereka dibentuk oleh persekitaran dan pengalaman hidup cth. ibu bapa,
televisyen dan sekolah.
• Merujuk kepada kontroversi sifat/pemupukan atau dikenali sebagai
masalah keturunan lawan alam sekitar.
• Hari ini, kebanyakan ahli psikologi dan pendidik bersetuju bahawa corak
perkembangan dan pembelajaran adalah kompleks dan tidak begitu
mudah dijelaskan.
• Teori moden memberi tumpuan kepada variasi yang menekankan satu
atau yang lain (Berk, 2005).
Perkembangan Berterusan atau Tidak Berterusan?
• Adakah perkembangan lebih berterusan dan lancar atau lebih tidak
berterusan dan seperti peringkat?
• Sesetengah teori menekankan jenis perkembangan terkumpul
secara beransur-ansur.
• Kesinambungan perkembangan ini biasanya merupakan sudut
pandangan teori yang menekankan pengalaman atau asuhan
(Gordon & Browne, 2004).
• Orang lain melihat kanak-kanak membesar secara berperingkat-
peringkat yang jelas ditandai dengan perubahan yang berbeza.
• Pandangan ini melihat setiap daripada kita melalui urutan peringkat
di mana perubahan adalah kualitatif dan bukannya kuantitatif
(Santrock, 2001).
Pengalaman Awal atau Kemudian?
• Sejauh manakah perkembangan secara kekal dibentuk oleh pengalaman
awal, dan sejauh manakah pengalaman kemudian mempengaruhi
pekembangan? (Santrock, 2001; Berk, 2005; Gordon & Browne, 2004).
• Jika bayi mengalami keadaan negatif dan tekanan dalam hidup mereka,
bolehkah pengalaman tersebut diatasi dengan pengalaman yang lebih
positif kemudian?
• Atau adakah pengalaman awal sangat kritikal sehingga ia tidak dapat
diatasi oleh persekitaran yang lebih baik kemudiannya?
• Sesetengah percaya bahawa melainkan bayi mengalami pengasuhan yang
hangat dan mengasuh pada tahun pertama atau lebih kehidupan,
perkembangan mereka tidak akan menjadi optimum (Santrock, 2001).
• Penyokong pengalaman kemudiannya berpendapat bahawa kanak-kanak
mudah dibentuk sepanjang perkembangan dan bahawa penjagaan sensitif
kemudiannya adalah sama pentingnya dengan penjagaan sensitif yang
lebih awal.
• Mereka menerima bahawa pengalaman awal adalah penyumbang penting
kepada perkembangan tetapi tidak lebih penting daripada pengalaman
kemudian (Santrock, 2001).
KAEDAH PENYELIDIKAN UNTUK MENGKAJI
KANAK-KANAK
• Kita akan bermula dengan kaedah mengumpul
maklumat, dan kemudian reka bentuk
penyelidikan untuk mengumpul data.
• Akhir sekali, kita akan membincangkan isu-isu
etika khas yang terlibat dalam membuat
penyelidikan ke atas kanak-kanak.
 Bagaimanakah Kajian Psikologi Kanak-
kanak Dikaji?

• Dalam psikologi, kita menggunakan kaedah saintifik untuk mengkaji

kanak-kanak.
• Dalam sains, kita bertanya dan menjawab soalan melalui hipotesis,
penyiasatan, pemerhatian yang teliti dan pemprosesan atau analisis
data.
• Untuk mencapai matlamat mereka, penyelidik psikologi terlebih
dahulu perlu memutuskan apakah masalah atau topik itu dan
kemudian bagaimana untuk mengukur topik yang diminati.
• Mereka kemudiannya mesti mereka bentuk kajian mereka, memilih
kaedah untuk mengkaji dan memutuskan sama ada rancangan
mereka menghormati hak individu yang akan mengambil bahagian
dalam penyelidikan.
 Tiga pendekatan yang biasa dilakukan dalam
mengkaji kanak-kanak (Kail & Cavanaugh, 2004):
Pemerhatian Sistematik
• Pemerhatian saintifik adalah sangat sistematik (Santrock,
2001).
• Kita perlu tahu:
– apa yang kita cari;
– cara menjalankan pemerhatian secara tidak berat sebelah;
– merekod dengan tepat;
– mengkategorikan apa yang telah kita lihat; dan
– berkomunikasi atau melaporkan dengan berkesan apa yang
diperhatikan.
• Kita boleh menulis, atau kadangkala kita boleh
menggunakan teknologi seperti perakam pita, kamera
video dan komputer untuk membuat pemerhatian lebih
cekap.
• Terdapat dua jenis pemerhatian:
i. Pemerhatian berstruktur dilakukan di makmal dan
dalam keadaan terkawal. Ia berlaku dengan banyak
faktor kompleks dunia sebenar dialih keluar. Setiap
peserta mempunyai peluang yang sama untuk
memaparkan tingkah laku yang diminati (Berk, 2005).
ii. Pemerhatian naturalistik dilakukan dalam persekitaran
semula jadi. Tingkah laku diperhatikan di luar makmal,
dan data dikumpulkan dalam persekitaran harian
sebenar. Ia membolehkan penyelidik melihat secara
langsung tingkah laku harian yang mereka harap dapat
dijelaskan. Pemerhatian naturalistik terhadap kanak-
kanak boleh dilakukan di dalam bilik darjah, di rumah, di
pusat permainan, di kawasan kejiranan dan dalam
suasana lain (Santrock, 2001).
• Pemerhatian biasanya digunakan untuk mendapatkan maklumat
tentang tingkah laku dan perkembangan kanak-kanak.
• Teori kognitif tingkah laku dan sosial terutamanya menganjurkan
penggunaan pemerhatian makmal, manakala teori etologi
menekankan kepentingan pemerhatian naturalistik (Santrock, 2001).
Persampelan Tingkah Laku dengan Tugasan
• Jika kita tidak dapat memerhatikan tingkah laku tertentu secara
langsung, maka kita boleh membuat tugasan yang dianggap sebagai
contoh tingkah laku yang kita berminat untuk mengetahuinya.
• Pendekatan ini popular kerana ia mudah dan boleh digunakan untuk
mengkaji kebanyakan tingkah laku.
• Walau bagaimanapun, ia mungkin tidak sah jika tugas itu tidak
mencontohi tingkah laku kerana ia berlaku secara semula jadi.
Melapor diri
• Mungkin cara terpantas dan terbaik untuk mendapatkan maklumat
tentang kanak-kanak adalah dengan bertanya kepada mereka atau
orang dewasa yang mengenali mereka.
• Kita boleh mengetahui pengalaman, kepercayaan dan perasaan
kanak-kanak melalui temu bual dan soal selidik (tinjauan).
• Temu bual boleh dibuat secara bersemuka, melalui telefon atau
melalui Internet.
• Soal selidik boleh diberikan kepada individu dalam bentuk bercetak
dan mereka dikehendaki menjawab soalan yang dinyatakan. Ini juga
boleh dilakukan secara peribadi, melalui mel atau melalui Internet.
• Satu batasan penting ialah ramai individu memberikan
jawapan yang mereka fikir boleh diterima dan diingini
secara sosial, dan bukannya mengatakan apa yang mereka
fikir atau rasa sebenarnya (Santrock, 2001).
• Selain itu, bagi kanak-kanak kecil yang kemahiran membaca
dan menulis masih berkembang, mengisi borang mungkin
menjadi cabaran bagi mereka.
• Daripada teori yang dibincangkan pada awal topik ini, teori
psikoanalisis, teori Piaget dan teori Vygotsky semuanya
menggunakan temu bual.
• Teori kognitif tingkah laku dan sosial dan teori etologi
adalah yang paling kurang berkemungkinan menggunakan
temu bual.
Reka Bentuk Umum untuk Penyelidikan

• Selepas memilih pendekatan yang ingin anda

gunakan untuk mengukur tingkah laku yang
diminati, anda mesti memutuskan reka bentuk
penyelidikan yang akan menghasilkan hasil
yang berguna dan relevan.
• Sekarang kita akan membincangkan reka
bentuk utama yang biasa digunakan dalam
kajian kanak-kanak:
Eksperimen
• Eksperimen digunakan untuk menentukan keberkesanan rawatan
atau tindakan terhadap tingkah laku yang dikaji.
• Ia memerlukan penyelidik untuk mengawal semua faktor lain yang
mungkin mempunyai pengaruh ke atas berlakunya perubahan
tertentu.
• Prosedur yang dikawal dengan teliti perlu dirancang untuk
mengawal faktor ini dan meminimumkan pengaruh ke atas tingkah
laku yang dikaji.
• Ia mengkaji sebab dan akibat sesuatu pembolehubah atau
pembolehubah yang dimanipulasi ke atas tingkah laku yang dikaji.
• Penyelidikan eksperimen adalah satu-satunya kaedah yang benar-
benar boleh dipercayai untuk mewujudkan sebab dan akibat
(Santrock, 2001).
• Dalam penyelidikan eksperimen, adalah penting untuk mengawal
semua faktor yang tidak berkaitan atau pembolehubah luar supaya
ia tidak mengganggu dapatan kajian.
• Jika tidak, sebarang eksperimen mengenai hubungan sebab akibat
tidak akan membuat sebarang kesimpulan lagi.
• Sesetengah eksperimen mempunyai kedua-dua
kumpulan eksperimen dan kumpulan kawalan.
• Kumpulan eksperimen terdiri daripada subjek
yang mengambil bahagian dalam rawatan
manakala kumpulan kawalan terdiri daripada
subjek yang tidak menerima rawatan.
• Perbandingan antara dua kumpulan menentukan
keberkesanan kaedah atau rawatan yang
digunakan.
• Kita juga boleh membandingkan keberkesanan
rawatan pada pembolehubah bersandar.
Kaedah Perhubungan Bersama (korelasi)
• Mengkaji hubungan antara dua atau lebih pembolehubah tanpa
mengubah pengalaman peserta.
• Pekali korelasi digunakan untuk mengukur hubungan atau perkaitan
antara pembolehubah.
• Korelasi positif bermaksud apabila satu pembolehubah meningkat,
pembolehubah yang lain meningkat.
• Sebagai contoh, jika tambahan jam pengajaran diberikan, markah
pelajar juga meningkat.
• Korelasi negatif bermaksud apabila satu pembolehubah meningkat,
pembolehubah yang lain berkurangan.
• Contohnya, perkaitan antara bilangan jam yang dihabiskan pelajar
menonton TV dan prestasi mereka dalam ujian.
• Walau bagaimanapun, penyelidik perlu sedar bahawa korelasi tidak
sama sebab.
• Sebagai contoh, korelasi yang dinyatakan di atas tidak bermakna
pencapaian rendah dalam ujian disebabkan oleh menonton TV.
• Penyelidikan korelasi boleh digunakan oleh kebanyakan pendekatan
teori.
Kajian kes
• Kajian kes merupakan sumber data penting untuk ahli
psikologi mendapatkan pemahaman mendalam tentang
individu.
• Kaedah ini menghimpunkan pelbagai maklumat mengenai
seorang kanak-kanak, termasuk temu bual, pemerhatian,
markah ujian dan kadangkala, ukuran psiko-fisiologi (Berk,
2005).
• Matlamatnya adalah untuk mendapatkan gambaran
selengkap mungkin tentang fungsi psikologi kanak-kanak
dan pengalaman yang membawa kepadanya.
• Contohnya, kajian kes tentang perkara yang menyumbang
kepada pencapaian keajaiban.
 PENEKANAN ETIKA APABILA MELAKUKAN
PENYELIDIKAN DENGAN KANAK-KANAK KECIL
• Apabila kanak-kanak mengambil bahagian dalam
penyelidikan, kebimbangan etika adalah lebih
kompleks daripada orang dewasa, kerana kanak-kanak
lebih terdedah daripada orang dewasa kepada bahaya
fizikal dan psikologi.
• Kanak-kanak tidak cukup matang untuk menilai sendiri
apa makna penyertaan mereka dalam penyelidikan.
• Atas sebab ini, Persatuan Psikologi Amerika dan
Persatuan Penyelidikan dalam Pembangunan Kanak-
kanak mengeluarkan garis panduan etika khas di
bawah untuk penyelidikan mengenai kanak-kanak: lihat
hak kanak-kanak.
a) Perlindungan daripada bahaya – Hak untuk dilindungi daripada bahaya fizikal
atau psikologi dalam penyelidikan. Jika ragu-ragu tentang kesan berbahaya
penyelidikan, penyiasat harus mendapatkan pendapat orang lain. Apabila bahaya
kelihatan mungkin, penyiasat harus mencari cara lain untuk mendapatkan
maklumat dikehendaki atau meninggalkan penyelidikan.
b) Persetujuan termaklum – Hak untuk menerangkan kepada mereka (dalam
bahasa yang sesuai dengan tahap pemahaman mereka) semua aspek
penyelidikan yang boleh mempengaruhi kesediaan mereka untuk mengambil
bahagian. Persetujuan termaklum daripada ibu bapa serta orang lain yang
bertindak bagi pihak kanak-kanak (seperti pegawai sekolah) hendaklah diperolehi,
sebaik-baiknya secara bertulis. Kanak-kanak dan orang dewasa yang
bertanggungjawab untuk mereka, mempunyai hak untuk menghentikan
penyertaan dalam penyelidikan pada bila-bila masa.
c) Privasi – Hak untuk menyembunyikan identiti mereka pada semua maklumat
yang dikumpul semasa penyelidikan, berkenaan dengan laporan bertulis dan
sebarang perbincangan tidak rasmi tentang penyelidikan.
d) Pengetahuan tentang keputusan – Berhak untuk dimaklumkan tentang hasil
penyelidikan dalam bahasa yang sesuai dengan tahap pemahaman mereka.
e) Rawatan berfaedah - Jika rawatan eksperimen dipercayai berfaedah, kanak-kanak
dalam kumpulan kawalan berhak untuk rawatan alternatif berfaedah jika ada.