2.

2 PENAWARAN
2.2.1. TEORI PENAWARAN

2.2.2. FAKTOR-FAKTOR MEMPENGARUHI

PENAWARAN

2.2.3 . PERBEZAAN KUANTITI DITAWARKAN DAN

PERUBAHAN PENAWARAN

2.2.4. PENAWARAN LUAR BIASA : KELUK

PENAWARAN BURUH

UNIT EKONOMI AEO15 1

 2.2.1. TEORI PENAWARAN

a. Takrifan Penawaran

Penawaran ialah kuantiti barang dan

perkhidmatan yang sanggup dan mampu
dijual/ditawarkan oleh pengeluar pada
tingkat harga tertentu dan dalam tempoh
masa tertentu.

UNIT EKONOMI AEO15

 b. Jadual penawaran dan keluk penawaran

Jadual penawaran adalah jadual yang menunjukkan

hubungan antara harga sesuatu barang dengan
kuantiti ditawarkan oleh firma terhadap barang
tersebut.

Keadaan Harga (RM) Kuantiti

ditawarkan
A 4 8
B 3 6
C 2 4
D 1 2

UNIT EKONOMI AEO15

 Huraian jadual

 Jadual menunjukkan hubungan positif antara harga

barang dan kuantiti barang yang ditawarkan.
 Semakin rendah harga barang semakin kurang
kuantiti barang yang ditawarkan.

 Berdasarkan jadual, satu keluk penawaran dapat

dilukis seperti berikut:

UNIT EKONOMI AEO15

 Rajah: Keluk Penawaran

Harga
S
B
4
A
2

0 4
8 Kuantiti

UNIT EKONOMI AEO15

  Keluk penawaran ditakrifkan sebagai keluk yang
menunjukkan kuantiti yang ditawarkan oleh
seseorang pengeluar pada pelbagai tingkat
harga.
 Keluk penawaran bercerun positif. Ini
menunjukkan hubungan positif antara harga
sesuatu barang dengan kuantiti barang yang
ditawarkan.
 Keluk penawaran mencerun ke atas dari kiri ke
kanan.

UNIT EKONOMI AEO15

 c. Hukum p enawara n

Hukum penawaran menerangkan apabila harga

sesuatu barang meningkat, kuantiti ditawar akan
meningkat dan apabila harga sesuatu barang
jatuh, kuantiti ditawar akan jatuh dengan andaian
ceteris paribus.

Ceteris paribus.
ialah faktor-faktor lain selain harga barang itu
sendiri diandaikan tidak berubah/ malar.

UNIT EKONOMI AEO15

 Hukum ini menunjukkan wujud hubungan positif
antara tingkat harga dan kuantiti ditawar. Ini
disebabkan:-
 Harga yang tinggi memberi keuntungan yang lebih
kepada pengeluar, jadi pengeluar akan menawarkan
lebih banyak barang.


Harga yang tinggi , menyebabkan pengeluar
berpendapat barang tersebut sangat diminta oleh
pengguna tetapi penawarannya kurang di pasaran.


Pengeluar akan menambahkan penawaran untuk
memenuhi permintaan.

UNIT EKONOMI AEO15

 d. Fungsi dan persamaan penawaran

Persamaan penawaran menunjukkan

hubungan antara tingkat harga dan kuantiti
yang ditawarkan.

Qs = a + bP

Qs = Kuantiti ditawar
a = Pemalar yang menunjukkan kuantiti ditawar pada harga
b = kosong
Kecerunan keluk penawaran
P = Harga

UNIT EKONOMI AEO15

 Contoh Pengiraan:
(Kaedah persamaan serentak)

Katakan harga asal ialah RM5 dan kuantiti ditawar

adalah sebanyak 100 dan apabila harga meningkat
kepada RM15, kuantiti ditawar meningkat kepada
120.

100 = a + 5b …………. (1)

120 = a + 15b .…………. (2)

(2) - (1) 20 = 10b

b = 20/10
b = 2

UNIT EKONOMI AEO15

 Gantikan b dalam mana-mana persamaan, katakan
dalam persamaan (1):

100 = a - 5(2)
a = 100 – 10
a = 90

Maka fungsi penawaran ialah

Qs = 90 + 2P

UNIT EKONOMI AEO15

 e. Penawaran Pasaran

Penawaran firma:
 Penawaran sesuatu barang dan
perkhidmatan oleh sebuah firma pada tingkat
harga tertentu dan dalam jangka masa
tertentu.
Penawaran pasaran:
 Penawaran semua firma dalam pasaran yang
dicampurkan pada tingkat harga tertentu dan
dalam jangka masa tertentu.

UNIT EKONOMI AEO15

 Jadual Penawaran Firma

Keadaan Harga (RM) Qs

A 5 80
B 4 70

C 3 60

D 2 40

Jadual penawaran firma menunjukkan hubungan antara harga dan

kuantiti yang ditawarkan oleh sesebuah firma bagi sesuatu barang.

UNIT EKONOMI AEO15

 Berdasarkan jadual penawaran firma, keluk
penawaran firma dapat dibentuk seperti berikut:
harga
S
A
5
B
4
3 C
D
2

40 60 70 80 kuantiti

UNIT EKONOMI AEO15

 Keluk Penawaran Pasaran

Keluk penawaran pasaran dibentuk dengan

menjumlahkan keluk penawaran semua firma dalam
pasaran secara mendatar seperti jadual dan rajah
berikut:
Keadaan Harga Qs Qs Penawaran
Firma A Firma B Pasaran
A 4 8 14 22

B 3 5 10 15

C 2 3 6 9

D 1 0 2 2

UNIT EKONOMI AEO15

 Keluk penawaran firma dan pasaran
KELUK PENAWARAN
KELUK PENAWARAN KELUK PENAWARAN
FIRMA B
FIRMA A PASARAN
P SA P SA P SP

A A A
4 4 4
B B B
3 3 3
SA SA SP

5 8 Q 10 14 Q 15 22 Q

UNIT EKONOMI AEO15

 2.2.2. Faktor-faktor yang mempengaruhi
penawaran

a. Harga barang itu sendiri

b. Harga barang lain
(penawaran bersama dan penawaran bersaing)
• Kos pengeluaran
• Matlamat pengeluar
• Teknologi
• Dasar kerajaan
• Bilangan firma
• Musim
UNIT EKONOMI AEO15
 a. Harga barang itu sendiri

Dengan andaian ceteris paribus, semakin tinggi

harga sesuatu barang, semakin banyak kuantiti
barang ditawarkan. Sebaliknya semakin rendah
harga sesuatu barang semakin kuranglah kuantiti
barang ditawarkan.

b. Harga barang lain

i . Penawaran Bersama
ii. Penawaran Bersaing

UNIT EKONOMI AEO15

 i. Penawaran Bersama

Melibatkan barangan yang akan

dikeluarkan secara bersama-sama dengan
pengeluaran barang lain.
Contohnya: Daging lembu dan kulit lembu
merupakan penawaran bersama. Kenaikan
harga daging lembu menyebabkan
pertambahan penawaran kulit lembu.

UNIT EKONOMI AEO15

 ii. Penawaran bersaing

Penawaran bersaing melibatkan barangan yang

pengeluarannya dapat diganti dengan mudah
untuk mengeluarkan barang lain yang
menggunakan faktor-faktor ekonomi yang sama.

Contohnya:
Sayur bayam dan sayur sawi. Kedua-dua ini dapat
dikeluarkan dengan faktor yang sama. Kenaikan
harga bayam menyebabkan penawaran barang
bersaing (sawi) berkurang.

UNIT EKONOMI AEO15

 c. Kos pengeluaran

Kenaikan kos pengeluaran seperti tanah, modal

dan buruh menyebabkan keuntungan firma
terjejas. Sekiranya harga barang yang dijual
dipasaran tetap. Maka untung firma akan
berkurang. Seterusnya firma akan cuba
mengurangkan bilangan penawaran barang
dan perkhidmatan.

UNIT EKONOMI AEO15

 d. Matlamat Pengeluar

Memaksimumkan keuntungan:
Jika pengeluar bertujuan memaksimumkan
keuntungan, maka ia akan mengurangkan
penawarannya.

Memaksimumkan pengeluaran:
Ia akan menawarkan barang seberapa
banyak yang mampu. Contoh firma yang dimiliki
oleh kerajaan

UNIT EKONOMI AEO15

e. Teknologi

 Penggunaan teknologi moden dan canggih

dapat meningkatkan daya pengeluaran
sesebuah firma. Melalui teknologi moden,
penghasilan barang secara besar-besaran
dapat dilakukan. Oleh itu keupayaan
penawaran dapat ditingkatkan.

UNIT EKONOMI AEO15

 f. Dasar Kerajaan
Cukai :
 Untuk menggalakkkan penawaran tempatan kerajaan
mengenakan cukai keatas barang diimport. Kenaikan
harga barang diimport menyebabkan permintaan
barang tempatan meningkat. Seterusnya penawaran
dalam negara bertambah
Subsidi :
 pemberian subsidi kerajaan terhadap firma tempatan
akan menyebabkan kos pengeluaran berkurang.
Keadaan ini dapat menggalakkan firma
mempertingkatkan pengeluaran sesuatu barang.

 Kempen , undang-2

UNIT EKONOMI AEO15

 g. Bilangan firma
 Secara umumnya semakin ramai
pengeluar dalam sesuatu barang,
semakin tinggi kuantiti penawaran barang
tersebut.

h. Musim .
 Pada musim tengkujuh, penawaran ikan
atau getah akan berkurangan.

UNIT EKONOMI AEO15 25

 2.2.3 Perubahan Kuantiti yang ditawarkan
(Perubahan pada satu keluk
penawaran)

 Perubahan dalam kuantiti ditawar disebabkan

oleh perubahan harga barang itu sendiri.
Faktor-faktor lain diandaikan tetap. Ia
merupakan pergerakan titik disepanjang keluk
penawaran yang sama.

 Kenaikan harga menyebabkan kuantiti

ditawarkan bertambah. Pergerakan ini dipanggil
pengembangan penawaran.

 Penurunan harga menyebabkan kuantiti

ditawarkan jatuh. Pergerakan ini dipanggil
penguncupan penawaran
UNIT EKONOMI AEO15
 Rajah: Perubahan kuantiti yang ditawarkan

Harga
S
A
P1
B Pengembangan SS
P
C
Po Penguncupan SS

Qo Q Q1 kuantiti

UNIT EKONOMI AEO15

 Perubahan Penawaran ( Peralihan Keluk Penawaran )

 Ia merujuk kepada perpindahan keluk penawaran

sama ada ke kanan atau ke kiri disebabkan oleh
perubahan dalam faktor-faktor lain selain daripada
perubahan harga barang itu sendiri.
 Contohnya : Peningkatan teknologi akan
menambahkan penawaran. Perpindahan ini dipanggil
pertambahan penawaran
 Peningkatan kos pengeluaran akan menyebabkan
pengeluar mengurangkan penawaran. Perpindahan
ini dikenali sebagai pengurangan penawaran.

UNIT EKONOMI AEO15

 Rajah: Perubahan Penawaran

P (RM)
Qs1
Qs2
Qs0

Pengurangan
penawaran
Po Pertambahan
penawaran

Po q1 q0 q2 Qs1

UNIT EKONOMI AEO15

2.2.4 Penawaran Luar Biasa : Keluk Penawaran Buruh
 Penawaran luar biasa berlaku keatas penawaran
buruh. Pada peringkat awal apabila upah meningkat
penawaran jumlah jam bekerja sehari akan
meningkat kerana buruh ingin meningkatkan
pendapatan.
 Sehingga satu peringkat, apabila bayaran upah
meningkat jumlah jam bekerja yang ditawarkan jatuh
kerana buruh lebih mementingkan masa rehat.
 Keluk penawaran luar biasa buruh regresif
dibahagian atas dan bertentangan dengan hukum
penawaran.
 Keluk ini menunjukkan semakin tinggi harga
semakin kurang kuantiti penawaran.

UNIT EKONOMI AEO15

 Rajah : Keluk Penawaran Buruh

Upah/
jam

C
10

6 B

2 A
SL

0 8 10 Jumlah jam

UNIT EKONOMI AEO15

 2.3 Keseimbangan Pasaran

2.3.1 Menerangkan proses keseimbangan dan

menentukan keseimbangan pasaran dengan
menggunakan jadual, rajah dan fungsi.

2.3.2 Menerangkan perubahan keseimbangan pasaran

kesan perubahan
a. Permintaan
b. Penawaran
c. Permintaan dan Penawaran secara
serentak

UNIT EKONOMI AEO15

 2.3.1 Keseimbangan Pasaran

Keseimbangan pasaran ialah satu

keadaan apabila permintaan pasaran
adalah bersamaan dengan penawaran
pasaran

Qd = Qs

UNIT EKONOMI AEO15

 Jadual permintaan dan penawaran

Harga (RM) Qs Qd Keadaan

pasaran
50 20 4
Lebihan
40 16 8 penawara

30 12 12 Qd=Qs

20 8 16
Lebihan
10 4 20 permintaan

UNIT EKONOMI AEO15

 Rajah : proses Keseimbangan Pasaran

P
S S
Lebihan penawaran
40

E
30

S D

0 8 12 16 Q

UNIT EKONOMI AEO15

 Rajah : proses Keseimbangan Pasaran

P
S S

E
30

20
Lebihan permintaan

S D

0 8 12 16 Q

UNIT EKONOMI AEO15

 Keseimbangan pasaran berdasarkan rumus;

Keseimbangan pasaran tercapai apabila kuantiti

diminta sama dengan kuantiti ditawarkan pada
satu tingkat harga iaitu Qd = Qs.

Persamaan permintaan dan penawaran boleh

ditulis seperti berikut:-

Persamaan permintaan : Qd = a – bp

Persamaan penawaran : Qs = c + dP

UNIT EKONOMI AEO15

 Qd = 14 – 2P
Qs = 2+ P
Penyelesaian:-
Syarat keseimbangan pasaran Qd = Qs,maka

Qd = Qs
14-2P = 2+4P
P=2
Pada P=2 gantikan dalam Qd atau Qs
Qd=14-2P
= 14 – 2(2)
= 10
Jadi harga keseimbangan ialah RM2.00 dengan kuantiti
keseimbangan ialah sebanyak 10 unit.

UNIT EKONOMI AEO15

 2.3.2 Perubahan Keseimbangan pasaran

a. Perubahan dalam permintaan sahaja

c. Perubahan dalam penawaran sahaja

e. Perubahan dalam permintaan dan penawaran

secara serentak

UNIT EKONOMI AEO15

 a. Perubahan dalam permintaan sahaja

P
S
E1
P1
E
Po
E2
P2
D1

D
D2
0 q2 qo q1 Q

UNIT EKONOMI AEO15

 b. Perubahan dalam Penawaran sahaja

P S1
S0
E1
P1 S2
E
Po
E2
P2

0 q1 q1 q2 Q

UNIT EKONOMI AEO15

 2.3.2. c. Perubahan dalam permintaan dan
penawaran

1. Kenaikan dalam permintaan adalah sama kadar

dengan kenaikan dalam penawaran.
2. Kenaikan permintaan melebihi kenaikan dalam
penawaran
3. Kenaikan dalam penawaran melebihi kenaikan
dalam permintaan.
4. Pengurangan permintaan melebihi pengurangan
penawaran
5. Pengurangan penawaran melebihi pengurangan
permintaan.

UNIT EKONOMI AEO15

1. Kenaikan permintaan dan penawaran pada kadar
yang sama
( harga tidak berubah tetapi kuantiti meningkat)

S0
P
S1
Po

D1
D0

0 qo q1 Q
UNIT EKONOMI AEO15
 2. Kenaikan permintaan melebihi kenaikan dalam penawaran
( harga naik dan kuantiti juga meningkat)

S
E1 S1
p2
E
p1
D1

Q1 Q2

UNIT EKONOMI AEO15

 3. Kenaikan dalam penawaran melebihi kenaikan
dalam permintaan.
( Harga turun dan kuantiti meningkat)

S1
E
p1 E1

p2

D1
D

Q1 Q2

UNIT EKONOMI AEO15

 4. Pengurangan permintaan melebihi
pengurangan penawaran
( harga jatuh dan kuantiti juga jatuh)

S1

p
E S
E1
p1

D1

Q1 Q

UNIT EKONOMI AEO15

 5. Pengurangan penawaran melebihi
pengurangan permintaan.
( harga meningkat dan kuantiti berkurang)

S
E1 S1
p2
E
p1
D1

Q1 Q2

UNIT EKONOMI AEO15

2.4 Lebihan pengguna dan lebihan pengeluar

 Lebihan pengguna ialah perbezaan antara harga

yang sanggup dibayar oleh pengguna dengan
harga yang pengguna bayar dipasaran

 Lebihan pengeluar ialah perbezaan di antara

harga yang sebenar ditetapkan oleh pasaran
dengan harga yang sanggup ditawarkan oleh
pengeluar.

UNIT EKONOMI AEO15

 Rajah : Lebihan pengguna

harga
P Lebihan pengguna
10
Formula:
S
Lebihan Pengguna = ½ (P - P keseimbangan ) (Q keseimban
E

5 = ½ (10 – 5 ) (100)

= RM 250

0 100 Q
kuantiti

UNIT EKONOMI AEO15

 Rajah : Lebihan Pengeluar

S
Formula:

Lebihan Pengguna = ½ (P
keseimbangan – P) (Q
keseimbangan)
10
Lebihan pengeluar = ½
(10 – 5 ) (10)

= RM
5

15
10

UNIT EKONOMI AEO15