Ngeceskeun watesan kecap,
Ngeceskeun rupa-rupa wangun kecap,
Ngeceskeun kecap asal atawa kecap salancar,
Ngeceskeun kecap rundayan,
Ngeceskeun kecap rajekan,
Ngeceskeun kecap kantetan, jeung
ngeceskeun kecap wancahan.
Kecap mangrupa wangun basa bebas pangleutikna anu
2. Rupa- Rupa ngandung harti.
1. Watesan Kecap oge mangrupa bagian kalimah pangleutikna anu
Wangun 3. Kecap Asal,
Kecap sipatna bebas sarta ngandung harti nu tangtu.
Kecap,
Harti dina kecap bisa harti leksikal bisa harti gramatikal.
6. Kecap Kantetan Minangka wangun basa bebas pangleutikna, kecap
4. Kecap Rundayan diwangun ku babagian anu leuwih leutik nya eta morfem,
7. Kecap engang jeung fonem.
5. Kecap Rajekan
Wancahan
Kecap bisa diwangun ku hiji morfem atawa leuwih.
Anu dimaksud ku morfem nyaeta wangun basa Minangka bagian kalimah pangleutikna nu sipatna bebas,
pangleutikna nu ngandung harti. contona, kecap kuring kecap bisa madeg mandiri lantaran bisa dikedalkeun
diwangun ku hiji morfem, ari kecap diajar diwangun ku sorangan tanpa dibarengan ku unsure lian. Kecap oge bisa
dua morfem nya eta morfem di- jeung morfem ajar. dipisahkeun cicingna atawa disela ku unsure lian. Contona
Kecap kuring di wangun ku dua engang (ku-jeung ring), ari kuring, meuli, buku, kamari ti jeung koperasi, dina kalimah
kecap diajar diwangun ku tilu engang (di-a- jeung jar). Kuring meuli buku kamari ti koperasi.
Kecap kuring diwangun ku lima fonem ( k,u,r,i jeung ng). Masing-masing mangrupa kecap lantaran madeg mandiri
Kitu deui kecap diajar diwangun ku lima fonem (d,i,a,j, dina eta kalimah.
jeung r).
1
1/31/2019
Wangun kecap mangrupa papasingan kecap disawang
dina babagian atawa unsur-unsurna.
Umumna proses morfologis dina basa Sunda teh
Wangun kecap teh aya nutulen keneh can diropea, mangrupa:
disebutna kecap asal (salancar), aya nu geus diropea
Ngarangkenan (afiksasi) nu hasilna kecap rundayan;
disebutna kecap rekaan (jembar).
Ngarajek (reduplikasi) anu hasilna kecap rundayan; jeung
Proses ngawangun kecap rekaan tina kecap sejen nu jadi
Ngantetkeun (komposisi) anu hasilna kecap kantetan.
dasarna ku cara nepung-nepungkeun morfem disebut tata
wangun kecap (proses morfologis atawa proses morfemis).
Umumna proses morfologis dina basa Sunda teh
mangrupa:
Ngarangkenan (afiksasi) nu hasilna kecap rundayan ;
Ngarajek (reduplikasi) anu hasilna kecap rundayan; jeung
Ngantetkeun (komposisi) anu hasilna kecap kantetan.
a. Kecap Asal b. Kecap Rundayan
Kecap asal atawa salancar nya eta kecap anu diwangun ku Kecap rundayan nya eta kecap rekaan anu diwangun ku
hiji morfem bebas, sipatna ekamorfem, tur lain hasil tina cara ngalarapekun rarangken (afiks) kana wangun dasarna.
proses morfologis. Disawang dina jumlah engangna, kecap Basa Sunda mibanda rarangken hareup (awalan, prefiks¸
asal bisa diwincik jadi sababaraha rupa. rarangken tengah (seselan, infiks), rarangken tukang (ahiran,
Kecap asal saengang : dur, jung, jeung, teh, pek, sufiks), jeung rarangken barung (barungan, konfiks).
Kecap asal dua engang : bae, cape, jahe, uwa, wani, 1) Rarangken Hareup (awalan, prefiks)
Kecap asal tilu engang : awewe, anjeucleu, olohok, tiasa, •Rarangken ba- : badarat, barempug, badami;
Kecap asal opat engang : amburadul, atanapi, kukulutus •Rarangken barang- : barang beuli, barang dahar,
Kecap asal lima engang : elekesekeng, murukusunu, barang pake
nengtereweleng.
•Rarangken di- : dibaca, dicalana, dibaju • Rarangken sang : sanghareup, sanghulu;
•Rarangken ka- : kadupak, kahayang, katilu • Rarangken si : sideang, sibeungeut
•Rarangken N- (alomorfna : m-, ny-, ng-, nga, nge-): maca, • Rarangken silih : silihgenti, silihudag;
nulis, nyarita, ngorong, ngawayang, ngecet; • Rarangken ti- : tiagor, tigurawil
• Rarangken pa- : patani, patanya, padagang • Rarangken ting/pating : tingharewos, patingkecewis
• Rarangken pada- : padatang, padananya,padanyarek;
• Rarangken para- : parabupati, paragegeden, paramitra
• Rarangken per : pertilu, perlima;
• Rarangken pi- : pitapak, piindung;
• Rarangken sa- : sameter, salila, sadesa
2
1/31/2019
2) Rarangken Tengah (seselan, infiks) 3) Rarangken Tukang (akhiran, sufiks)
• Rarangken –ar-al : barudak, baraca, gareulis, • Rarangken –an : gantungan, gedean, daekan, duaan;
aralus, arabus, aramis, racleng, rajlok, laleuleus, • Rarangken –eun : dahareun, eureun;
lalucu, lalogor; • Rarangken –keun: asupkeun, beubeutkeun
• Rarangken –man-wan-wati : seniman, wartawan, seniwati
• Rarangken –in : pinandita, sinatria, tinulis;
• Rarangken –na : indungna, araheunana, duanana;
• Rarangken um-: gumeulis, gumading, kumahkar,
• Rarangken –ning-ing : bakating, wantuning, kersaning
umamis, umendo, umaing.
3
1/31/2019