DISUSUN:
Akmalia
Nani Nabilawati
UNIVERSITAS SURYAKANCANA
2019
KECAP PANGANTEUR
Puji sinareung syukur syukur urang panjatkeun kahadirat Allah SWT anu
tos masihan rahmat sareung karunia-Na ka urang sadayana nu alhamdulilah tiasa
ngarengsekeun makalah ieu anu ngeunaan “Interferensi Morfologi Basa Sunda,
Bahasa Indonesia, jeung Bahasa Inggris”.
Panyerat
i
DAFTAR EUSI
Kecap Panganteur............................................................................................i
Daftar Eusi........................................................................................................ii
BAB I BUBUKA..............................................................................................1
a. Kasang Tukang......................................................................................1
b. Rumusan Masalah..................................................................................1
c. Tujuan....................................................................................................1
BAB II EUSI.....................................................................................................3
a. Interferensi.............................................................................................3
b. Morfologi dina basa sunda.....................................................................3
c. Imbuhan ................................................................................................3
d. Pengulangan...........................................................................................6
e. Pemajemukan.........................................................................................6
f. Pemendekan...........................................................................................6
a. Kacindekan............................................................................................7
b. Saran .....................................................................................................7
DAFTAR PUSTAKA.......................................................................................8
DAFTAR PATAROSAN.................................................................................10
ii
BAB I
BUBUKA
A. Kasang Tukang
Bahasa nyaeta salah sahiji alat kanggo komunikasi anu di gaduhan
ku manusa anu dihasilkeun tina alat ucap manusa. Bahasa the terdiri
tina sababaraha kata anu masing-masing aya makna jeung hartina.
Sairing berkembangna jaman, Bahasa teh tangtos seueur ka asupan
sababaraha campur tangan atanapi kaasupan unsur serapan tina Bahasa
anu laina. Kusabab eta, muncul Bahasa-bahasa anu anyar.
Elmu ngeunaan Bahasa teh disebatna Linguistik. Dina elmu ieu,
struktur-struktur kabentukna kata teh di bahas, sarta pangaruh
parubahan struktur kata kana hartina. Saur ahli Bahasa disebatkeun,
“morphology is the study of morphemes and their arrangement in
forming words”. (Nida, 1974:1). Jadi, secara umuna ieu teh bisa
diartikeun tentang elmu ngeunaan morfem-morfem jeung susunan dina
ngabentuk kata.
Dina Bahasa tangtuna boga struktur morfologi anu beda-beda.
Khususna dina Bahasa sunda ieu. Kusabab kitu, dina makalah ieu
bakal dijelaskeun leuwihna ngeunaan morfologi Bahasa sunda.
B. Rumusan Masalah
Kusabab aya asupan serapan Bahasa kana Bahasa sunda nu
disebabkeun nu sababaraha faktor, muncul rumusan masalah,
diantawisna:
1. Naon artina Interferensi teh?
2. Naon morfologi dina basa sunda the?
C. Tujuan
Tujuan dijieuna makalah ieu nyaeta:
1
1. Ngalengkapan salah sahiji tugas mata kuliah Bahasa sunda.
2. Ngajeulaskeun ngeunaan campur tangan atawa unsur serapan
Bahasa dina morfologi basa sunda, basa Indonesia, jeung basa
inggris.
2
BAB II
EUSI
A. Interferensi
Interferensi dina KBBI hartina, campur tangan atanapi gangguan,
asupna unsur serapan Bahasa nu lain anu sifatna ngalanggah struktur
kaidah Bahasa anu nyerap.
C. Imbuhan (Affixation)
Imbuhan atanapi afiksasi teh penting dina suatu Bahasa. Kusabab
ayana afiks dina kata dasar bisa ngarobah bentuk, struktur, fungsi,
kategori, jeung makna atawa hartina dina hiji kata teh.
3
Afiksasi nyaeta proses ngarubah leksem jadi kecap kompleks. Dina
proses ieu,leksem aya anu ngarubah bentukna, jadi kategori kelas kata anu
tertentu, jeung ngarubah makna . Afiks (imbuhan) nyaeta bentuk (morfem)
kaiket anu dipake jang nurunkeun kata. Afiks anu digunakeun dina proses
morfologi bahasa Sunda fungsinya salaku morfem kaikeut.
Jenis afiks, diantarana:
1. Rarangken hareup (prefiks),
Kecap rundayan téh nyaéta kecap anu wangun dasarna geus
dirarangkénan. Rarangkén dina basa Sunda téh kabéhanana aya opat,
nyaéta: rarangkén hareup (afiks atawa awalan): rarangkén tengah (infiks
atawa sisipan); rarangkén tukang (sufiks atawa akhiran); jeung rarangkén
barung (konfiks).
Rarangkén hareup nyaéta rarangkén anu ngantét hareupeun wangun
dasarna. Rarangkén hareup dina basa Sunda nyaéta: ba-, barang-, di-, ka-,
N-, pa-, pada-, pang-, para-, per-, pi-, sa-, sang-, si-, silih/sili-, ti-, ting/pating-.
Kelas Kelas
Prefiks Leksem Kata Arti
Kata Kata
nga- Lebar Adj Ngalebar Verb Melebar
di- Sada Noun Disada Verb Bersuara
Bermata
cin- Susu Noun Cinyusu Verb
air
ka- Candak Verb Kacandak Adj Terbawa
sa- Dunya Noun Sadunya Adj Sedunia
Kelas Kelas
Suffiks Leksem Kata Arti
Kata Kata
-an Seuseh Verb Seuseuhan Noun Cucian
-wan Cendekia Adj Cendekiawan Noun Cendekiawan
4
-eun Cacing Noun Cacingeun Adj Cacingan
Surat
-na Surat Noun Suratna Noun
tersebut
Kelas Kelas
Infiks Leksem Kata Arti
Kata Kata
-ar- Datang Verb Daratang Verb Berdatangan
-al- Lumpat Verb Lulumpatan Verb Berlarian
Bersifat
-in- Satria Adj Sinatria Adj
satria
4. Gabungan (konfiks).
Contona: n-keun, nga-keun, nga-an, man-keun, n-an, ka-an
Kela
Konfik Kelas
Leksem s Kata Arti
s Kata
Kata
n-keun Peuntas Adj Meuntaskeun Verb Menyebrangkan
nga-
Luhur Adj Ngaluhurkeun Verb Meninggikan
keun
nga-an Beureum Adj Ngabereuman Verb Memerahi
man-
Ical Verb Mangicalkeun Verb Menjualkan
keun
n-an Pager Noun Mageran Verb Memagari
ka-an Tiris Adj Katirisan Adj Kedinginan
D. Pangulangan (Reduplication)
Pangulangan nyaeta pangulangan hijian dramatikal, sakabehna
atawa sabagian, jeng pariasi fonem atawa henteu. Proses pangulangan dina
basa Sunda tiasa di klasifikasi janten:
1. Pangulangan sakabehna
5
Nyaeta pangulangan sakabeh wangun dasar, henteu parubahan
fonem jeng panambahan afiks
Contona: rumah-rumah -> umah-umah , jalan-jalan -> jalan-jalan
2. Pangulangan sabagian
Nyaeta pangulangan sabagian tina wangun dasarna.
Contona: gugulingan –> bergulingan – u-awal-an + guling
3. Pangulangan anu di kombinasikeun jeung panambahan afiks
Nyaeta pangulangan anu kajadian sasarengan jeng proses
pembubuhan afiks
Contona: pa-kirim-kirim -> saling mengirim – pa-U-dasar + kirim
4. Pengulangan jeng ngarubah vocal
Nyaeta pangulangan kecap jeng ngarubah vocal.
Contona: penta-penta -> meminta-minta
E. Pemajemukan (Compounding)
Pamajemukan magrupa beungkeutan dua kecap atawa lewih anu
ngabentuk hiji kecap.
Contona: nganggo acuk -> memakai baju, gaduh bumi -> mempunyai
rumah.
F. Pemendekan (Abreviation)
Abreviasi (Pamendekan) mangrupa proses morfologis anu magrupa
penanggalan hiji atawa sababaraha hijian kecap atawa kmbinasi kecap,
nepika ngabentuk kecap annyar.
Contona: dekah -> dewek + mah, kirata -> dikira-kira sugan nyata
6
BAB III
PANUTUP
A. Kacindekan
Jadi, kacindekana dina Bahasa teh tos pasti tangtos aya struktur
morfologina. Tiap Bahasa aya bentena. Kulantaran dina makalah ieu
ngeunaan khusus basa sunda, janteun ngabahas basa sunda.
Dina pangajaran morfologi, aya dua wangun, nyaeta kecap dasar
jeung kecap jadian. Tina kecap jadian eta, dibagi deui prosesna,
diantarana: imbuhan atanapi affixation, pengulangan atanapi reduplication,
pemajemukan atanapi compounding, jeung pemendekan atanapi
abreviation.
B. Saran
Kanggo sadayana, hayu urang sasarengan ngajaga diajar morfologi
7
tiap Bahasa, khususna dina pangajaran basa sunda, kusabab urang sadaya
nu maca makalah ieu urang sunda, hayu urang pelajari sasarengan supados
ngartos jeung teu salah harti.
DAFTAR PUSTAKA
8
DAFTAR PATAROSAN