BAB 5 PASARAN

Konsep pasaran
- Keadaan dimana penjual dan pembeli bertemu untuk menentukan harga dan
kuantiti sesuatu barang atau faktor pengeluaran yang diurusniaga secara langsung
dan tidak langsung.

Permintaan pasaran.
- Jumlah kuantiti barang tertentu yang diminta oleh semua pengguna dalam sesuatu
pasaran pada suatu tingkat harga dalam tempoh masa tertentu.
Contoh – seperti jadual dibawah
KUANTITI DIMINTA (UNIT)
HARGA (RM)
AMY SITI PASARAN
2 40 30 70
4 30 20 50
6 20 10 30

Pembentukan Keluk Permintaan Pasaran

- Keluk mencerun ke bawah dari kiri ke kanan
- Keluk mempunyai hubungan negatif
- Pada harga RM 2, permintaan pasaran adalah sebanyak 70 unit iaitu Amy (40 unit)
dan Siti (30 unit) seperti yang ditunjukkan pada titik c.
- Pada harga RM 4, permintaan pasaran adalah sebanyak 50 unit iaitu Amy (30 unit)
dan Siti (20 unit) seperti yang ditunjukkan pada titik b.
- Pada harga RM 6, permintaan pasaran adalah sebanyak 30 unit iaitu Amy (20 unit)
dan Siti (10 unit) seperti yang ditunjukkan pada titik a.
- Apabila titik a, b dan c dicantumkan, maka terbentuklah keluk permintaan pasaran

63
LATIHAN

1. Jelaskan konsep pasaran.

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

2. a) Jadual dibawah menunjukkan permintaan untuk suatu pasaran yang terdiri

daripada dua orang pembeli, iaitu Ali dan Sarah. Lengkapkan jadual dibawah.

Harga (RM) Kuantiti diminta (unit)

Ali Sarah Pasaran
2 50 25
4 40 20
6 30 45
8 10 30

2 b) Berdasarkan jadual di atas, lukiskan keluk permintaan Amy, Siti dan pasaran
pada kertas graf.

2 c) Terangkan cara pembentukan keluk permintaan pasaran di atas.

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

64
3. Rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan untuk suatu barang oleh tiga
orang individu.
Harga
(RM)

D2
D3
D1

Harga
0 12 20 25 30 38 (RM)

Berapakah permintaan pasaran pada harga

(i) RM 6
___________________________________________________________

(ii) RM 4

___________________________________________________________

65
PENAWARAN PASARAN

Penawaran Individu
Kuantiti sesuatu barangan yang sanggup ditawarkan oleh sesebuah firma
pada suatu tingkat harga dalam tempoh masa tertentu.

Penawaran Pasaran
Jumlah kuantiti barang tertentu yang sanggup ditawarkan oleh semua firma
dalam pasaran pada suatu tingkat harga dalam tempoh masa tertentu.

Jadual Penawaran Pasaran

Menunjukkan hubungan antara harga dan kuantiti barang tertentu yang
ditawarkan oleh semua firma dalam suatu pasaran tertentu.

Jadual 1 Penawaran pasaran sos tomato

Harga Kuantiti Ditawarkan (Botol)
Firma C Firma R Pasaran
2 3 5 3+5=8
3 5 8 5+8=13
4 7 11 7+11=18

Kuantiti Penawaran Pasaran

1. Dikira dengan mencampurkan kuantiti penawaran semua firma
dalam pasaran pada suatu tingkat harga pasaran.
2. Penawaran pasaran akan meningkat dengan kenaikan harga barang
di pasaran dan turun dengan penurunan harga di pasaran.

Keluk Penawaran Pasaran

Keluk yang menunjukkan jumlah kuantiti sesuatu barang yang ditawarkan oleh semua
firma pada satu ingkat harga tertentu

Harga(RM) Harga(RM) Harga(RM)

SC SR S
4 4 4
3 3 3
2 2 2
SR Kt(unit) SR Kt(unit) S Kt(unit)
0 3 5 7 0 5 8 11 0 8 13 18
Firma C Firma R Pasaran

Rajah 1 Keluk Penawaran Pasaran

66
PASARAN
Keluk penawaran pasaran sos tomato yang berbentuk cerun ke atas dari kiri ke kanan -
hubungan positif antara harga dengan kuantiti penawaran pasaran.

KESEIMBANGAN PASARAN
Keadaan apabila kuantiti yang diminta sama dengan kuantiti yang ditawarkan
oleh semua firma.

Jadual 2 Keseimbangan Pasaran

Harga (RM)

60 D S SS = keluk penawaran pasaran

Lebihan SS DD = keluk permintaan pasaran
50
E
40

30
Lebihan DD
20 S D

0 Kuantiti kasut
10 20 30 40 50 60 (pasang)
Rajah Keseimbangan Pasaran

 E = titik keseimbangan pasaran (RM40)

 P = RM50, DD pasaran = 30 pasang, SS pasaran = 50 pasang. >SS sebanyak
20 pasang. P hingga mencapai keseimbangan.
 P = RM30, DD pasaran = 50 pasang, SS pasaran = 30 pasang. >DD sebanyak
20 pasang. P hingga mencapai keseimbangan.

67
LATIHAN

1. Lengkapkan

Istilah Definisi
Penawaran pasaran

Keseimbangan
pasaran

2. (a) Jadual 2 menunjukkan kuantiti penawaran jam tangan oleh tiga buah

Kuantiti di tawar jam tangan (buah)

Harga Firma X Firma Y Firma Z Penawaran Pasaran
60 20 30 40
80 30 50 50
120 50 70 70

i. Terangkan maksud penawaran pasaran. (3M)

___________________________________________________________
___________________________________________________________

ii. Jelaskan bagaimana penawaran pasaran diperolehi (5M)

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

iii. Lakarkan keluk penawaran pasaran jam tangan di atas. (4M)

68
PASARAN FAKTOR

1. DEFINISI
- Pasaran yang menjalankan urusniaga faktor-faktor pengeluaran

2. Jenis-jenis pasaran faktor

 Pasaran buruh
 Pasaran modal
 Pasaran tanah

3. Pasaran buruh
 Upah
harga yang dibayar kepada faktor buruh
 Penawaran pasaran buruh
Jumlah buruh yang sanggup bekerja pada suatu tingkat upah di dalam tempoh
masa tertentu.

 Keseimbangan pasaran buruh

Keadaan apabila jumlah buruh yang diminta sama dengan jumlah buruh yang
ditawarkan pada suatu tingkat upah tertentu.

4. Pasaran modal
 Kadar Faedah
penentu permintaan dan penawaran modal kewangan.

 Permintaan pasaran modal

Firma yang meminta modal kewangan untuk membeli barang modal.

 Penawaran pasaran modal

Dilakukan oleh institusi kewangan seperti bank perdagangan.

 Keseimbangan pasaran modal

Keadaan apabila permintaan pasaran modal sama dengan penawaran pasaran
modal.

69
5. Pasaran tanah
 Kadar Sewa
Penentu permintaan dan penawaran faktor tanah.

 Permintaan pasaran tanah

Dipengaruhi oleh sewa tanah, lokasi dan penggunaannya.

 Penawaran pasaran tanah

Penawarannya tetap kerana ianya adalah alam semulajadi.
- Keseimbangan Pasaran Buruh
a) Keadaan apabila jumlah buruh yang diminta sama dengan
jumlah buruh yang ditawarkan pada suatu tingkat kadar
upah yang tertentu.
b) Tiada lebihan permintaan buruh dan tiada lebihan penawaran buruh
c) Tiada masalah kekurangan buruh dan tiada masalah
penggangguran terjadi.

Ketidakseimbangan pasaran buruh berlaku dalam keadaan:

a) Lebihan penawaran pasaran
Lebihan penawaran buruh berlaku apabila kuantiti buruh
diminta kurang daripada kuantiti buruh ditawarkan.

b) Lebihan permintaan pasaran

Lebihan permintaan buruh berlaku apabila kuantiti buruh
ditawarkan kurang daripada kuantiti buruh diminta

Kesan lebihan penawaran buruh:

a) Kekurangan permintaan dalam pasaran buruh menyebabkan
penggangguran
b) Kadar upah akan turun melalui mekanisme harga

Kesan lebihan permintaan pasaran buruh:

a) Firma menghadapi masalah kekurangan buruh
b) Kadar upah akan meningkat melalui mekanisme harga.

70
LATIHAN

1. Nyatakan maksud pasaran faktor

____________________________________________________
____________________________________________________
2. Nyatakan jenis pasaran faktor
a)__________________________________________________
b)__________________________________________________
c)__________________________________________________

3. Jadual menunjukkan permintaan dan penawaran buruh.

Kadar Upah Kuantiti Permintaan Buruh Kuantiti Penawaran Buruh
(RM) ( orang ) ( orang )
10 100 30
20 80 45
30 60 60
40 40 75
50 20 90

Berdasarkan jadual di atas, jawab soalan-soalan berikut.

a) Pada kadar upah berapakah, pasaran buruh mencapai keseimbangan?
________________________________________________________
b) Nyatakan keadaan pasaran, jika kadar upah ditetapkan pada RM20.
________________________________________________________
c) Nyatakan keadaan pasaran, jika kadar upah pada RM40.
_________________________________________________________
4. Bagaimanakah kadar faedah ditentukan dalam pasaran modal ?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
5. Sewa tanah bergantung kepada
_________________________________________________________

71
ALIRAN PUSINGAN PENDAPATAN

1. Aliran Fizikal.
 Definisi
Aliran Fizikal adalah aliran faktor pengeluaran dan barangan.

 Aliran Fizikal mengandungi

- faktor pengeluaran (B.T.M.U)
- barangan ( barang dan perkhidmatan).

 Fungsi
- Isi rumah membekalkan faktor pengeluaran kepada firma untuk diproses
- Firma membekalkan barang dan perkhidmatan kepada isi rumah.

 Arah Aliran
Aliran fizikal bermula daripada isi rumah kepada sektor firma dan
seterusnya kepada isi rumah semula.

Barang dan
Perkhidmatan

ALIRAN

FIZIKAL

FIRMA ISI RUMAH

Faktor
Pengeluaran

2. Aliran Wang.
 Definisi
Aliran wang ialah aliran pendapatan faktor-faktor pengeluaran dan perbelanjaan.

 Aliran wang mengandungi

- ganjaran faktor (upah, sewa, faedah, untung)
- perbelanjaan membeli barang dan perkhidmatan.

 Fungsi
- Firma bayar harga faktor dalam bentuk wang.
- Isi rumah membelanjakan pendapatan untuk membeli barang
dan perkhidmatan.

72
 Arah aliran
Arah aliran bermula daripada sektor firma kepada sektor isi rumah
dan seterusnya sektor firma semula.
Ganjaran
faktor
pengeluaran

ALIRAN

WANG

FIRMA ISI RUMAH

Perbelanjaan
membeli
barang dan
perkhidmatan

LATIHAN

Aliran Pusingan Pendapatan

1. Nyatakan maksud aliran pusingan pendapatan ekonomi dua sektor.

_____________________________________________________________
_____________________________________________________________

2. Nyatakan dua unit ekonomi yang wujud dalam aliran pusingan pendapatan.
_______________________________________________________
_______________________________________________________

73
3. Padankan peranan dengan unit ekonomi dalam aliran pusingan pendapatan.

(A) Menawarkan barang dan

perkhidmatan

Isi rumah (B) Menawarkan faktor

pengeluaran

Firma
(C) Melakukan perbelanjaan

(D) Membayar ganjaran

4. Lengkapkan rajah di bawah dengan menulis ayat atau pernyataan yang

sesuai.

1 A

B Firma

3
4 Pasaran
barang

A : ______________
B : ______________
Aliran 1 : _______________________________________________
Aliran 2 : _______________________________________________
Aliran 3 : _______________________________________________
Aliran 4 : _______________________________________________
Aliran 1 & 4 ialah aliran ___________
Aliran 2 & 3 ialah aliran ___________

74
5. Lukiskan rajah aliran pusingan bagi situasi di bawah.

Syarikat ABC mengeluarkan beg sekolah jenama Bagus.

Encik Murugan yang turut bekerja di Syarikat ABC membeli 2 buah beg
sekolah untuk anak-anaknya dengan harga RM80.
Encik Murugan dibayar gaji sebanyak RM700 sebulan.

6. Bezakan antara aliran fizikal dengan aliran wang dalam aliran pusingan
pendapatan ekonomi dua sektor
Aliran fizikal Aliran wang

75