PEMBAHASAN
Langkah Pengukuran:
a. Tentukan Indek Point Gauge (IPG) dengan menyentuhkan ujung jarum point
gauge pada crest alat ukur debit.
b. Setel nonius sehingga angka nol tepat pada angka meteran taraf pada angka
117,2 sehingga IPG = Elevasi 747 = 117,2
c. Ukur tinggi muka air pada alat ukur dengan menyentuhkan ujung jarum point
gauge pada muka air, meteran taraf (point gauge) dibaca dan dicatat.
0, 720
0,177 1,420 x0,060 (0,720 0,500)0,020
=107,1+ + + 25,7 +2,04 1,110
0,020 1,110 1,110 x0,720
= 115,942
Sehingga:
Qm = k . b . h3/2
= 115,942 . 0,500 . (0,020)3/2
= 0,164 m3/mnt ≈ 0,003 m3/dtk
Rasio debit (𝑸𝒓 ) = 𝑳𝒓 (𝑯𝒓 )𝟑/𝟐
= 25(25)3/2
= 3125
Q Prototype = (Rasio debit) x Q model
= 3125 x 0,003
= 8,540 m3/det
Dengan:
E = Elevasi Muka Air Prototype (m)
EPG = Elevasi yang dipakai sebagai indeks alat ukur (m)
IPG = Bacaan Point Gauge pada elevasi indeks
b = Bacaan Point Gauge pada titik yang ditinjau
Contoh perhitungan Elevasi Air di Prototype:
( Percobaan 1 di Section hulu VIII - As )
Diketahui : BM 0 = Elevasi 747 = IPG 117,2
Hasil Pembacaan : (Section hulu VIII - As)
Dasar Saluran : 141,200
Muka Air : 131,500
Penyelesaian:
(117,200 141,200)
Elevasi Dasar As di Prototype = x 25 + 747
100
= + 741,000 m
(741,225 741,000 740,675)
Elevasi Dasar rata-rata As di Prototype =
3
= + 740,967 m
(117,200 131,500)
Elevasi Muka Air As di Prototype = x 25 + 747
100
= + 743,425 m
(743,400 743,425 743,400)
Elevasi Muka Air rata-rata As di Prototype =
3
= + 743,408 m
Tinggi Muka Air As = El. Muka Air – El. Dasar saluran
= +743,408 - +740,967
= 2,442 m
Perhitungan selanjutnya dihitung secara tabulasi pada tabel di bawah ini.
PERCOBAAN I
Tabel 4.3. Pembacaan Elevasi Dasar Sungai Sebelum Dialiri
(Sebelum Ada Bangunan)
BM 0 = Elevasi 747 = 117,2
No. Model Prototipe Elevasi
Section
Sec. Kanan As Kiri Kanan As Kiri Rerata
X 134,800 138,300 139,400 742,600 741,725 741,450 741,925
IX 139,100 139,100 140,400 741,525 741,525 741,200 741,417
VIII 140,300 141,200 142,500 741,225 741,000 740,675 740,967
VII 146,000 145,900 146,000 740,000 740,025 740,000 740,000
HULU
Keterangan:
[1] = No.Section [5] = (IPG - [2])* 0,25+ El.Datum
[2] = Hasil pengukuran [6] = (IPG - [3])* 0,25+ El.Datum
[3] = Hasil pengukuran [7] = (IPG - [4])* 0,25+ El.Datum
[4] = Hasil pengukuran [8] = ([5]+[6]+[7])/3
Tabel 4.6. Tinggi Muka Air (Sebelum Ada Bangunan)
No. Elevasi Dasar Elevasi Tinggi Muka
Section h Air
Section Rerata Air Rerata
X 741,925 743,392 1,467
IX 741,417 743,417 2,000
VIII 740,967 743,408 2,442
VII 740,000 743,350 3,350
VI 740,000 743,375 3,375
HULU
Data
Sec. No. Sec. Ket.
Kanan As Kiri
X 0,100 0,300 0,300 Pitot
IX 0,100 0,100 0,100 Pitot
VIII 0,200 0,200 0,200 Pitot
VII 0,100 0,200 0,500 Pitot
VI 0,100 0,100 0,300 Pitot
HULU
Data
Sec. No. Sec. Ket.
Kanan As Kiri
X 0,100 0,300 0,300 Pitot
IX 0,100 0,100 0,100 Pitot
VIII 0,200 0,200 0,200 Pitot
VII 0,100 0,200 0,500 Pitot
VI 0,100 0,100 0,300 Pitot
HULU
V 0,100 0,100 0,100 0,074 0,074 0,074 0,368 0,368 0,368 0,368 Pitot
IV 0,100 0,300 0,200 0,074 0,093 0,083 0,368 0,463 0,416 0,416 Pitot
III 0,100 0,100 0,200 0,074 0,074 0,083 0,368 0,368 0,416 0,384 Pitot
II 0,100 0,200 0,200 0,074 0,083 0,083 0,368 0,416 0,416 0,400 Pitot
I 0,100 0,200 0,300 0,074 0,083 0,093 0,368 0,416 0,463 0,416 Pitot
0 1,000 0,700 0,500 0,159 0,131 0,112 0,795 0,653 0,558 0,669 Pitot
1 1,400 1,400 1,600 0,197 0,197 0,216 0,985 0,985 1,079 1,016 Pitot
2 9,100 5,600 8,600 0,927 0,595 0,879 4,634 2,975 4,397 4,002 Pitot
3 9,000 10,500 10,000 0,917 1,060 1,012 4,587 5,298 5,061 4,982 Pitot
4 4,900 6,800 7,900 0,529 0,709 0,813 2,644 3,544 4,066 3,418 Pitot
5 1,500 1,100 0,700 0,206 0,168 0,131 1,032 0,842 0,653 0,842 Pitot
6 0,200 0,300 0,400 0,083 0,093 0,102 0,416 0,463 0,511 0,463 Pitot
7 0,200 0,300 0,300 0,083 0,093 0,093 0,416 0,463 0,463 0,447 Pitot
HILIR
8 2,500 2,000 1,800 0,301 0,254 0,235 1,506 1,269 1,174 1,316 Pitot
9 0,000 2,300 1,600 0,064 0,282 0,216 0,321 1,411 1,079 0,937 Pitot
10 1,600 1,100 0,000 0,216 0,168 0,064 1,079 0,842 0,321 0,748 Pitot
11 0,400 0,700 0,000 0,102 0,131 0,064 0,511 0,653 0,321 0,495 Pitot
12 1,000 0,700 0,000 0,159 0,131 0,064 0,795 0,653 0,321 0,590 Pitot
13 0,700 0,700 0,000 0,131 0,131 0,064 0,653 0,653 0,321 0,542 Pitot
14 0,300 0,000 0,000 0,093 0,064 0,064 0,463 0,321 0,321 0,368 Pitot
15 1,000 0,300 0,000 0,159 0,093 0,064 0,795 0,463 0,321 0,526 Pitot
16 8,900 1,100 0,000 0,908 0,168 0,064 4,540 0,842 0,321 1,901 Pitot
BELOKAN
D 0,000 0,500 0,000 0,064 0,112 0,064 0,321 0,558 0,321 0,400 Pitot
C 0,100 0,300 0,500 0,074 0,093 0,112 0,368 0,463 0,558 0,463 Pitot
B 0,100 0,500 0,500 0,074 0,112 0,112 0,368 0,558 0,558 0,495 Pitot
A 0,100 0,300 0,300 0,074 0,093 0,093 0,368 0,463 0,463 0,432 Pitot
Sumber: Hasil Pengukuran dan Perhitungan
Keterangan:
[1] = Section [8] = [0,0948x(5)]+0,0642
[2] = No. Section [9] = [(6)x250,5]
[3] = Hasil pengukuran/5 [10] = [(7)x250,5]
[4] = Hasil pengukuran/5 [11] = [(8)x250,5]
[5] = Hasil pengukuran/5 [12] =[(9)+(10)+(11)]/3
[6] = [0,0948x(3)]+0,0642 [13] = Keterangan Alat Ukur
[7] = [0,0948x(4)]+0,0642
PERCOBAAN II
Tabel 4.14. Data Kecepatan pada Prototipe (Setelah Ada Bangunan)
IPG = Elevasi 747 = 118
Kecepatan Model Kecepatan prototipe
Data Vrerata
No. (Vm) (Vp)
Sec. Ket.
Sec. put/det cm/det m/det
m/det
Kanan As Kiri Kanan As Kiri Kanan As Kiri
X 0,100 0,300 0,300 0,074 0,093 0,093 0,368 0,463 0,463 0,432 Pitot
IX 0,100 0,100 0,100 0,074 0,074 0,074 0,368 0,368 0,368 0,368 Pitot
VIII 0,200 0,200 0,200 0,083 0,083 0,083 0,416 0,416 0,416 0,416 Pitot
VII 0,100 0,200 0,500 0,074 0,083 0,112 0,368 0,416 0,558 0,447 Pitot
VI 0,100 0,100 0,300 0,074 0,074 0,093 0,368 0,368 0,463 0,400 Pitot
HULU
V 0,100 0,100 0,100 0,074 0,074 0,074 0,368 0,368 0,368 0,368 Pitot
IV 0,100 0,300 0,200 0,074 0,093 0,083 0,368 0,463 0,416 0,416 Pitot
III 13,000 13,000 12,000 1,297 1,297 1,202 6,483 6,483 6,009 6,325 Pitot
II 0,100 0,200 0,200 0,074 0,083 0,083 0,368 0,416 0,416 0,400 Pitot
I 0,300 0,200 0,200 0,093 0,083 0,083 0,463 0,416 0,416 0,432 Pitot
0 1,700 1,900 1,100 0,225 0,244 0,168 1,127 1,222 0,842 1,064 Pitot
1 1,400 1,400 1,600 0,197 0,197 0,216 0,985 0,985 1,079 1,016 Pitot
2 9,100 5,600 8,600 0,927 0,595 0,879 4,634 2,975 4,397 4,002 Pitot
3 8,000 10,300 11,200 0,823 1,041 1,126 4,113 5,203 5,630 4,982 Pitot
4 7,200 7,600 7,000 0,747 0,785 0,728 3,734 3,923 3,639 3,765 Pitot
5 0,700 1,000 1,600 0,131 0,159 0,216 0,653 0,795 1,079 0,842 Pitot
6 0,300 0,300 0,300 0,093 0,093 0,093 0,463 0,463 0,463 0,463 Pitot
7 0,300 0,300 0,300 0,093 0,093 0,093 0,463 0,463 0,463 0,463 Pitot
HILIR
8 0,300 0,300 0,500 0,093 0,093 0,112 0,463 0,463 0,558 0,495 Pitot
9 0,500 0,700 0,400 0,112 0,131 0,102 0,558 0,653 0,511 0,574 Pitot
10 0,700 1,700 0,000 0,131 0,225 0,064 0,653 1,127 0,321 0,700 Pitot
11 0,400 0,600 0,000 0,102 0,121 0,064 0,511 0,605 0,321 0,479 Pitot
12 0,700 0,300 0,000 0,131 0,093 0,064 0,653 0,463 0,321 0,479 Pitot
13 1,000 1,200 0,600 0,159 0,178 0,121 0,795 0,890 0,605 0,763 Pitot
14 2,700 2,700 0,000 0,320 0,320 0,064 1,601 1,601 0,321 1,174 Pitot
15 3,600 4,300 0,000 0,405 0,472 0,064 2,027 2,359 0,321 1,569 Pitot
16 2,700 1,300 0,000 0,320 0,187 0,064 1,601 0,937 0,321 0,953 Pitot
BELOKAN
D 0,000 0,500 0,000 0,064 0,112 0,064 0,321 0,558 0,321 0,400 Pitot
C 0,100 0,300 0,500 0,074 0,093 0,112 0,368 0,463 0,558 0,463 Pitot
B 0,100 0,500 0,500 0,074 0,112 0,112 0,368 0,558 0,558 0,495 Pitot
A 0,100 0,300 0,300 0,074 0,093 0,093 0,368 0,463 0,463 0,432 Pitot
Sumber: Hasil Pengukuran dan Perhitungan
Keterangan:
[1] = Section [8] = [0,0948x(5)]+0,0642
[2] = No. Section [9] = [(6)x250,5]
[3] = Hasil pengukuran/5 [10] = [(7)x250,5]
[4] = Hasil pengukuran/5 [11] = [(8)x250,5]
[5] = Hasil pengukuran/5 [12] =[(9)+(10)+(11)]/3
[6] = [0,0948x(3)]+0,0642 [13] = Keterangan Alat Ukur
[7] = [0,0948x(4)]+0,0642
4.3.2 Kecepatan Belokan
Percobaan I
H max Hmax/B
Section B (m) g0,5 C g0,5/C α Δ
(m) (m)
D 1.83 19.3 3.132 87.608 0.095 0.036 15 0.021
C 0.84 19.5 3.132 82.268 0.043 0.038 30 0.021
B 0.03 19.5 3.132 57.647 0.002 0.054 30 0.001
A 0.44 22.0 3.132 77.572 0.020 0.040 45 0.015
Sumber : Hasil Perhitungan 2014
Dari Diagram Karaki didapatkan :
Percobaan II
H
Hmax/B
Section max B (m) g0,5 C g0,5/C α Δ
(m)
(m)
D 0.21 19.3 3.132 71.833 0.011 0.044 15 0.003
C 0.03 19.5 3.132 55.405 0.001 0.057 30 0.001
B 0.02 19.5 3.132 52.242 0.001 0.060 30 0.001
A 1.57 22.0 3.132 86.767 0.072 0.036 45 0.049
Sumber : Hasil Perhitungan 2014