LINGUISTIK DAN

PERKEMBANGANNYA
OLEH:
Zawahir bin Ismail
 DEFINISI LINGUISTIK
• Ilmu yang mengkaji bahasa secara saintifik
(J.Lyons ,1968:1)
• Dalam bidang ilmu, kajian yang saintifik terdiri
daripada kajian yang dijalankan dengan teratur
menurut rumus-rumus tertentu.Segala yang
dihasilkan dapat dibuktikan melalui
pemerhatian yang sah dengan menggunakan
prinsip-prinsip tertentu mengenai bahasa.
• Dalam ilmu linguistik,bahan kajiannya
adalah bahasa.
• Pengarang buku Aspectsof Languange .D.L.
Bolinger (1968) berkata ,pada hari ini seorang
ahli linguistik mengkaji kata adverba sama
seperti seorang saintis mengkaji atom.
 Linguistik sebagai satu bidang ilmu

• ilmu linguistik itu ialah suatu sains yang mengkaji

bahasa.Unsur-unsur bahasa menjadi bahan yang dikaji
dengan saintifik.
• Kini, ilmu linguistik menjadi satu cabang ilmu yang
mempunyai disiplinnya sendiri.
• Istilah sains membawa erti bahawa linguistik dikaji
bahasa dengan membuat pemerhatian yang empiris.
• Kajian seperti ini yang menghasilkan deskripsi sistem
dan struktur bahasa.
• Kebiasaanya, deskripsi sistem bahasa itu dikenali
sebagai tatabahasa.Tetapi, sebenarnya bukan sahaja
tatabahasa sahaja yang menjadi kajian ilmu linguistik,
namun juga bidang lain seperti
bunyi, ejaan, gaya, makna, kamus, belajar bahasa,
mengajar bahasa dan lain-lain.
 Kajian saintifik
• Kajian itu dapat menganalisis bahasa sebagai bahan,
dan menghasilkan rumus –rumus bahasa dengan
menggunakan prinsip-prinsip sains iaitu kajian yang
menyeluruh, konsisten dan ekonomis.
• Syarat menyeluruh, bermakna kajian itu dapat
menganalisis seluruh bahan yang dikaji dan tidak
hanya menyatakan sesuatu berdasarkan bahan yang
tidak lengkap.Hasil kajian tidak boleh didasarkan
kepada andaian sahaja.
• Syarat konsisten , bermaksud rumusan dihasilkan
daripada analisis yang dijalankan , dan tidak berlaku
percanggahan antara satu sama lain.Setiap rumus itu
memperkuat atau memperlengkap yang lain.
• Syarat ekonomis, bermaksud bahawa kenyataan dalam
analisis itu dapat dipaparkan dalam kenyataan yang
ringkas dan kemas.
 Linguistik Deskriptif
• Dalam zaman 1950-an, iaitu zaman linguistik
struktur kajian-kajian linguistik menggunakan
pendekatan dekskriptif.Kajian ini ditumpukan
kepada bunyi dan sintaksis sahaja.
• Dapat dilihat dalam buku –buku C. F. Hockett
(1955),R.H Robins (1957),H.A. Gleason
(1961) d.l.l.
Tiga bidang besar yang menjadi tumpuan
 Bidang antara disiplin
• Sejak linguistik menjadi disiplin sendiri, banyak pula
bidang lain yang bertindih seperti sosiolinguistik,
psikolinguistik, linguistik komputer, linguistik
gunaan dan sebagainya
• Ianya menjadi cabang linguistik sehingga menjadi
disiplin tersendiri.Misalnya linguistik gunaan yang
telah berkembang bagi mengkaji kaedah mengajar
bahasa, menguji kemahiran bahasa, membentuk
bahan mengajar dan sebagainya.
• Sosiolinguistik memberi tumpuan kepada masalah
bagaimana ahli masyarakat menjadi dwibahasa.
• Psikolinguistik pula mengkaji penguasaan bahasa.
 Permulaan linguistik
• Bermula pada zaman Yunani kuno.
• Sarjana Rom banyak mewarisi tradisi ilmu
linguistik daripada sarjana-sarjana
Yunani.Seterusnya sarjana Zaman Pertengahan
dan sarjana Zaman Islam memanfaatkan
himpunan ilmu ini sehingga sekarang.
 Sumbangan Sarjana Yunani
• Kajian bahasa telah dibuat sejak kira-kira tahun
500 S.M lagi.
• Bagi mereka, bahasa itu adalah sesuatu yang
melambangkan tamadun yang tinggi dan dikaji bagi
menerangkan segala kejadian alam.
• Salah satu sumbangan kekal mereka ialah pemikiran
mengenai bahasa.Misalnya Plato , mendefinisikan
ayat sebagai rentetan kata yang membentuk
pemikiran yang lengkap, iaitu logos.
 PEMBERATAN LINGUISTIK
ZAMAN YUNANI

• TOKOH/PELOPOR
• BAHASA

Plato Aristotle
(427-347 s.m) (394-322 s.m)

Dionysius Thrax
(427-327 s.m)
 Plato (427-347 s.m)
• Mendefinisikan AYAT sebagai “rentetan
kata yang mempunyai pemikiran
lengkap”[logos].

ONOMA
LOGOS (benda)

RHEMA
(cerita)
 Dionysius Thrax (427-347 s.m)
• Menggolongkan kata kepada 8:
1. Kata nama
2. Kata ganti nama
3. Kata kerja
4. Kata adverba
5. Kata adjektif
6. Kata sendi nama
7. Kata partikel
8. Kata seru
• Kaitan hubungan perkataan dan makna:
1. Jika perkataan (bahasa) itu terbentuk secara
semula jadi, perlu menerimanya sebagai yang
terbentuk.
2. Jika perkataan (bahasa) itu terbentuk
mengikut kebiasaan, perlu perbaiki jika ada
kekurangan.
 Sumbangan sarjana Rom
• Tidak menghasilkan banyak karya asli.
• Sumbangan terdiri daripada menyadur teori-
teori bahasa sarjana Yunani kepada tatabahasa
Latin.
• Dapat dilihat dalam karya 2 orang sarja Rom
iaitu donatus dan Priscian .
 Sumbangan Sarjana Arab
• CIRI-CIRI LINGUISTIK ZAMAN ARAB
• Memberikan sumbangan besar dalam linguistik
kepada Eropah semasa zaman gelap Eropah.
• Bidang pengajian bahasa timbul semenjak
kewujudan pusat pengajian tinggi Arab.
• Kajian bahasa merangkumi penghuraian
fonetik lengkap
(tujuan mengekalkan sebutan al-Quran dengan
betul)
• Penulisan al-Quran yang rapi dan tidak
berubah-ubah sebutannya menjelaskan
penulisannya berdasarkan pemerian dan
perlambangan bunyi yang tepat.
• Dalam mengembangkan ajaran Al quran dalam
Bahasa arab, ianya memerlukan deskripsi sistem
bunyi dan tatabahasa yang lengkap, dan juga
filologi dan leksikografi yang sempurna.
• Perkembangan ajaran al-Quran memerlukan:
1. Pemerian sistem bunyi dan tatabahasa yang
lengkap
2. Pengkajian filologi (analisis saintifik tentang
rakaman bertulis dan teks sastera; 2. (ilmu) linguistik
sejarah dan perbandingan
3. Pengkajian leksikografi (proses atau profesion
menyusun kamus, perkamusan)
Tatabahasa bahasa Arab yang lengkap mencakupi
bidang pembentukan kata dan ayat.

‘AMMAH’
AYAT (subjek)

LENGKAP
‘KHABAR’
(predikat)
 Al-Khalil (718-786 m)
• Seorang ahli leksikografi yang mengkaji bidang
fonetik dan morfologi.
• Memerikan bunyi-bunyi bahasa Arab dengan
dengan memilih dan mengutamakan bunyi-bunyi
konsonan. [bunyi konsonan lebih tetap daripada bunyi
vokal]
• Bunyi vokal pula akan menjelaskan perbezaan
terhadap konsonan.
 Linguistik Zaman Pertengahan

• Kedudukan bahasa Latin yang istimewa

• Bahasa Latin dianggap sbg bahasa ilmu
pengetahuan, budaya dan diplomasi
• Buku tatabahasa ditulis berdasarkan tatabahasa
priscian menjadi bahan penting bagi mempelajari
bahasa Latin
• Dlm zaman pertengahan, Kitab Injil diterjemah ke
dalam beberapa bahasa tempatan
• Hasil penterjemahan tersebut menjadi bahan
bertulis untuk kajian linguistik
• Timbul kaedah menganalisis bahasa bagi
memenuhi keperluan mengembangkan agama
Kristian
• Ini dilakukan dengan menggunakan tatabahasa
Latin susunan priscian sbg acuan membina
tatabahasa lain seperti yg dilakukan ke atas
bahasa Eire, Wales dan Iceland.
• Kajian tatabahasa pada masa itu menggabungkan
sintaksis dan logik
• Menggunakan falsafah dalam mengkaji bahasa
• Contohnya, membincangkan kesempurnaan sesuatu
ayat yg dihasilkan
• Oleh itu, ayat hendaklah terdiri daripada Kata Nama
dan Kata Kerja
• Kata-kata daripada golongan yg berlainan
disatukan menjadi ayat
• Ini lebih dikenali sebagai koligasi atau saling
berdampingan
• Ahli linguistik pada zaman ini berpendapat
sebarang kesimpulan mengenai tatabahasa
hendaklah berdasarkan logik.
 Sumbangan Sarjana India
• Kajian pendeta India terhadap bahasa Sanskrit
wajar disanjung.
• Seorang daripada pendeta tersebut ialah
Panini.Beliau menulis buku tatabahasa Sanskrit
bertajuk Astadhyayi(Delapan Kuliah)
 Panini
• Diagak hidup kurun ke 5 hingga ke 7 sebelum
masihi.
• Membuat deskripsi sebutan bahasa sanskrit
kepada 2 bahagian iaitu sebutan bahasa Sanskrit
bagi ayat suci dan sebutan bahasa Sanskrit
umum.
• Golongan vokal panjang dan pendek termasuk
kedalam gologan yang sama, tidak dibezakan.
• Tatabahasa Sanskrit beliau ringkas dan konsisten.
 Sumbangan Sarjana zaman Perbandingan

• Terdapat berbagai pandangan mengenai bahasa

selepas zaman Pertengahan berakhir.
• Golongan Sarjana Yahudi mengatakan bahasa itu
suatu kurnia suci daripada Tuhan.
• Sarjana Bahasa Port Royal menjalankan kajian
terhadap bahasa menggunakan logik, dan tidak
membuat penyelidikan .Ianya berdasarkan
kesimpulan yang didasarkan kepada hujah-hujah
logik.
• Timbul kepentingan menterjemah Kitab Injil ke dalam
bahasa kawasan jajahan selepas kuasa-kuasa Erpah
mula menakluki kawasan-kawasan baharu di luar
Eropah.
• Sarjana Eropah mengtahui bahawa bahasaitu tidak
tetap dan sentiasa berkembang.
• Mereka juga membuat kajian perbandingan kata dan
melihat banyak persamaan bentuk kata
• Tokoh yang terlibat adalah seperti Jacob
Grimm, Hermann Grassmann dan Karl Verner.
• Menentukan hubungan kekeluargaan bahasa
Eropah.
• Membuktikan bahawa bahasa Sanskrit dan
bahasa-bahasa Eropah berasal dari satu induk,
iaitu bahasa Indo-Eropah.
 Linguistik Moden
• Tokoh:
• Ferdinand de Saussure
• Edward Sapir
• Leonard Bloomfield
• Noam Chomsky
 Ferdinand de Saussure
• Beliau telah membezakan linguistik secara
sinkronik dan dikronik.
• Sinkronik merupakan kajian mengenai sesuatu
item dalam bahasa pada titik waktu tertentu.
• Dikronik merupakan kajian perubahan dan
pengekalan bahasa sepanjang tempoh waktu
tertentu.
• Membezakan langue dan parole
• Langue merujuk kepada ciri-ciri parole yang umum
kepada dalam sekelompok parole daripada bahasa yang
sama.
• Parole pula terdiri daripada ciri-ciri bahasa yang sama
terdapat dalam pertuturan beberapa penutur loghat yang
sama.
• Perbezaan yang diwujudkan oleh Ferdinand de Saussure
ini mungkin bertujuan untuk memudahkan pengkajian
ke atas linguistik mengikut pembahagiannya.
• Dalam erti kata lain, pengelasan atau pecahan kecil
dalam linguistik akhirnya akan memudahkan sesuatu
pengkajian linguistik yang umum.
• Pecahan atau perbezaan yang diwujudkan oleh Ferdinand
de Saussure terhadap langue dan parole serta sinkronik
dan diakronik dalam linguistik ini merupakan satu
revolusi yang positif dalam bidang kajian linguistik.
• Pecahan yang dilakukan oleh de Saussure seperti
sinkronik – diakronik dan langue – parole memudahkan
lagi kajian dan huraian dilakukan ke atas linguistik dan ia
menjadi panduan kebanyakan ahli-ahli linguistik yang
lain untuk meneruskan revolusi linguistik moden.
• Ferdinand de Saussure juga menyatakan yang bahasa itu
mempunyai bahan dan bentuk.
• Bunyi-bunyi yang dituturkan disebut sebagai bahan bunyi
• Garis-garis lakar disebut sebagai bahan grafik bagi
sesuatu bahasa.
• Apa yang dikatakan dengan bentuk pula ialah merujuk
kepada pola perhubungan abstrak yang ditentukan oleh
bahasa ke atas bahannya.
• Pengkajian bahan bunyi dilakukan dengan mengkaji
fonetik atau bunyi-bunyi manakala bentuk pula dikaji
melalui pola-pola perkataan daripada bahan bunyi.
 Edward Sapir
• Edward Sapir mendapat pengetahuan asas
dalam bidang filologi di Jerman tetapi banyak
dipengaruhi oleh sarjana linguistik Amerika, F.
Boas.
• Sapir mengetengahkan pendekatan kajian
linguistik dari aspek antropologi serta melihat
bahasa daripada segi sesebuah masyarakat
yang menggunakannya.
• Edward Sapir memberikan pendapatnya mengenai
bidang linguistik dengan merujuk kepada anttropologi.
• Antropologi ialah kajian mengenai asal-usul manusia
termasuklah budaya, ciri-ciri ras dan sebagainya.
• Pendapat Sapir yang merujuk kepada pemerhatian ke
atas bahasa dan fungsinya daripada segi
penggunaannya oleh sesebuah masyarakat mungkin
agak selari dengan sarjana Amerika, F. Boas yang
berpendapat bahawa bahasa sebenarnya berbeza-beza
dan tidak serupa.
• Oleh itu, dalam kajian linguistik ini, kita mungkin
tidak boleh meletakkan satu standard atau sistem
linguistik yang sama sebagai panduan yang tetap
untuk kajian linguistik.
• Pendapat Sapir ini mungkin ada ketepatannya kerana
dalam dunia ini tidak semua bangsa berasal daripada
rumpun yang sama.
• Oleh itu, kajian linguistik yang menggunakan
pendekatan antropologi serta pemerhatian fungsi
bahasa dalam sesebuah masyarakat amat penting
untuk mendapat hasil kajian yang hampir atau lebih
tepat misalnya kajian linguistik mengenai asal-usul
sesuatu bahasa.
 Leonard Bloomfield

• Leonard Bloomfield - sarjana yang

bertanggungjawab dalam mengetengahkan linguistik
menjadi suatu bidang kajian yang tersendiri.
• Menggunakan konsep sains dalam kajiannya.
• Ini dapat dilihat melalui kajiannya terhadap linguistik
yang jelas memperlihatkan konsep sains.
• Apa yang dikatakan konsep sains dalam kajian
linguistik ini ialah semua bahan kajian hendaklah
dapat diperhatikan, dapat dianalisis dan ditentukan
secara empiris.
• Setiap kajian yang dilakukan mengenai bidang
linguistik haruslah bukan dengan teori atau prinsip
semata-mata tetapi mestilah dilakukan secara
empirikal iaitu berdasarkan pemerhatian, analisis,
eksperimen dan sebagainya ke atas data-data atau
maklumat yang dikumpulkan.
• Kajian secara empiris yang dijalankan ke atas sesuatu
bidang linguistik ini adalah lebih sesuai dan
kemungkinan membolehkan kita memperoleh keputusan
kajian yang tepat.
• Dengan mengemukakan teori atau prinsip sahaja,
kemungkinan besar teori yang dikemukakan itu adalah
kurang tepat
• Sekiranya teori dibantu dengan kajian secara empiris
iaitu pemerhatian, analisis dan eksperimen ke atas data
atau maklumat tentang bahan kajian yang dikumpulkan
membolehkan kita menguji teori yang telah dikemukakan
sama ada tepat, hampir tepat ataupun tidak tepat
 Noam Chomsky
• Muncul pada tahun 1950-an
• Terkenal dengan nama tatabahasa transformasi
generatif dalam bukunya bertajuk Syntactic
Structures.
• Bahasa diertikan sebagai mengandungi ayat yang
diterbitkan.
• Perlu memahami beberapa konsep am seperti
menerima apa yang dimaksudkan dengan ayat
gramatis dan tidak gramatis mengikut bahasa
penutur bahasa ibunda.
 Sekian,
terima kasih