Disusun oleh :
1. R. M. Luluk Herdiawan (20208300012)
2. Rigus Ajiantoro (20208310019)
TEO R I B E LA JA R ME N UR U T PA NDA N GA N H UM A NI S M E
2. Carl Rogers
• Dalam dinamika kepribadian Carl Rogers mengenal ti ga isti lah, yang
dapat dikaitkan dengan pembelajaran, yaitu :
a) Anggapan positi f tanpa syarat (Uncoditonal Positi ve Regard)
b) Kesesuaian Diri (Self Cosistensy And Congruence)
c) Aktualisasi Diri (self actualizati on)
d. Tugas-tugas belajar yang mengancam diri i alah lebih mudah di rasakan dan
diasimilasikan apabila ancaman-ancaman dari l uar itu semakin kecil.
e. Apabil a ancaman terhadap di ri siswa rendah, pengalaman dapat di peroleh
dengan berbagai cara yang berbeda-beda dan terjadil ah proses belajar.
f. Bel ajar yang bermakna diperoleh siswa dengan melakukannya.
g. Bel ajar diperlancar bilamana siswa dilibatkan dal am proses belajar dan ikut
bertang gungjawab terhadap proses belajar it u.
h. Bel ajar inisiati f sendiri yang melibat kan pribadi siswa seutuhnya, baik
perasaan maupun i ntel ek, merupakan cara yang dapat memberikan hasi l yang
mendalam dan l estari.
i. Kepercayaan terhadap diri sendiri, kemerdekaan, kreati vitas, lebih mudah
dicapai terutama jika siswa di biasakan untuk mawas diri dan mengri ti k dirinya
sendiri dan peni laian dari orang lain merupakan cara kedua yang penti ng.
j. Bel ajar yang pal ing berguna secara sosi al di dalam dunia modern i ni adalah
belajar mengenai proses belajar, suatu keterbukaan yang terus menerus
terhadap pengalaman dan penyatuannya ke dal am diri sendi ri mengenai proses
perubahan itu.
LA NJ U TA N
3. Arthur Combs
• Combs memberikan lukisan persepsi diri dalam dunia seseorang
seperti dua lingkaran (besar dan kecil) yang berti ti k pusat pada :
a. Lingkaran kecil adalah gambaran dari persepsi diri.
b. Lingkaran besar adalah persepsi dunia. Makin jauh peristi wa-
peristi wa itu dari persepsi diri makin berkurang pengaruhnya
terhadap perilakunya.
1. Peserta Didi k
• Siswa berperan sebagai pelaku utama (student center) yang memaknai proses
pengalaman bel ajarnya sendiri.
• Diharapkan si swa memahami potensi diri , mengembangkan potensi di rinya
secara posi ti f dan memi nimalkan potensi di ri yang bersi fat negati f.
• Dalam teori pembel ajaran humanisme, peserta didik akan ditempatkan sebagai
pusat atau bahan perhati an dalam akti fi tas belajar.
• Kemudian peserta didik juga menjadi pelaku dal am memaknai pengalaman
belajarnya sendi ri.
• Dengan demikian, peserta didi k di tuntut untuk berperan akti f, kreati f dan
inisiati f.
• Karena siswa akan diberikan kebebasan untuk mengepresikan kemampuan yang
dimi likinya dan bukan merupakan sekedar meneri ma informasi dari
guru/pendi dik.
LA NJ U TA N
2. G u r u
• Ps i ko l o g i h u m a n i s m e m e m b e r i p e r h ati a n at a s g u r u s e b a ga i fa s i l i tat o r. B e r i ku t i n i
a d a l a h b e r b a ga i c a ra u nt u k m e m b e r i ke m u d a h a n b e l a j a r d a n b e r b a ga i k u a l i t a s
fa s i l i t at o r. I n i m e r u p a ka n i k hti s a r ya n g s a n gat s i n g kat d a r i b e b e ra p a ( p e t u n j u k ) :
a. Fa s i l i tat o r s e b a i k nya m e m b e r i p e r h ati a n ke p a d a p e n c i p t a a n s u a s a n a awa l , s i t u a s i
ke l o m p o k , at a u p e n ga l a m a n ke l a s .
b. Fa s i l i tat o r m e m b a nt u u nt u k m e m p e ro l e h d a n m e m p e r j e l a s t u j u a n - t u j u a n p e ro ra n ga n d i
d a l a m ke l a s d a n j u ga t u j u a n - t u j u a n ke l o m p o k ya n g b e rs i fat u m u m .
c. D i a m e m p e rc aya i a d a nya ke i n g i n a n d a r i m a s i n g - m a s i n g s i s wa u nt u k m e l a k s a n a ka n
t u j u a n - t u j u a n ya n g b e r m a k n a b a g i d i r i nya , s e b a ga i ke k u at a n p e n d o ro n g , ya n g
t e rs e m b u ny i d i d a l a m b e l a j a r ya n g b e r m a k n a ta d i .
d. D i a m e n c o b a m e n gat u r d a n m e ny e d i a ka n s u m b e r- s u m b e r u nt u k b e l a j a r ya n g p a l i n g l u a s
d a n m u d a h d i m a n fa at ka n p a ra s i s wa u nt u k m e m b a nt u m e n c a p a i t u j u a n m e re ka .
e. D i a m e n e m p at ka n d i r i nya s e n d i r i s e b a ga i s u at u s u m b e r ya n g fl e k s i b e l u nt u k d a p at
d i m a n fa at ka n o l e h ke l o m p o k .
f. M e n a n g ga p i u n g ka p a n - u n g ka p a n d i d a l a m ke l o m p o k ke l a s , d a n m e n e r i m a b a i k i s i ya n g
b e rs i fat i nt e l e k t u a l d a n s i ka p - s i ka p p e ra s a a n d a n m e n c o b a u nt u k m e n a n g ga p i d e n ga n
c a ra ya n g s e s u a i , b a i k b a g i i n d i v i d u a l m a u p u n b a g i ke l o m p o k .
LA NJ U TA N
3. A k ti fi ta s D a l a m P ro s e s Pe m b e l a j a ra n
• Tu j u a n p e m b e l a j a ra n l e b i h ke p a d a p ro s e s b e l a j a r nya d a r i p a d a h a s i l b e l a j a r. A d a p u n
p ro s e s ya n g u m u m nya d i l a l u i a d a l a h :
a. M e r u m u s ka n t u j u a n b e l a j a r ya n g j e l a s .
b. M e n g u s a h a ka n p a r ti s i p a s i a k ti f s i s wa m e l a l u i ko nt ra k b e l a j a r ya n g b e rs i fat j e l a s , j u j u r
d a n p o s i ti f.
c. M e n d o ro n g s i s wa u nt u k m e n g e m b a n g ka n ke s a n g g u p a n s i s wa u nt u k b e l a j a r ata s i n i s i ati f
sendiri.
d. M e n d o ro n g s i s wa u nt u k p e ka b e r p i k i r k r i ti s , m e m a k n a i p ro s e s p e m b e l a j a ra n s e c a ra
mandiri.
e. S i s wa d i d o ro n g u nt u k b e b a s m e n g e m u ka ka n p e n d a p at , m e m i l i h p i l i h a n nya s e n d i r i ,
m e l a ku k ka n a p a ya n g d i i n g i n ka n d a n m e n a n g g u n g re s i ko d a r i p e r i l a k u ya n g d i t u n j u k ka n .
f. G u r u m e n e r i m a s i s wa a p a a d a nya , b e r u s a h a m e m a h a m i j a l a n p i k i ra n s i s wa , ti d a k
m e n i l a i s e c a ra n o r m ati f t e t a p i m e n d o ro n g s i s wa u nt u k b e r t a n g g u n g j awa b at a s s e ga l a
re s i ko p e r b u at a n at a u p ro s e s b e l a j a r nya .
g. M e m b e r i ka n ke s e m p ata n m u r i d u nt u k m a j u s e s u a i d e n ga n ke c e p ata n nya .
h. Eva l u a s i d i b e r i ka n s e c a ra i n d i v i d u a l b e rd a s a r ka n p e ro l e h a n p re st a s i s i s wa .
LA NJ U TA N
4. B e nt u k- b e nt u k Pe n d i d i ka n H u m a n i s m e
a. Pe n d i d i ka n Te r b u ka ( O p e n Ed u c ati o n )
• A d a p u n k r i t e r i a ya n g d i sya rat ka n d e n ga n p e n d i d i ka n i n i a nta ra l a i n :
1) Te rs e d i a fa s i l i t a s ya n g m e m u d a h ka n p ro s e s b e l a j a r.
2) T i d a k a d a nya l a ra n ga n p a d a p e s e r ta d i d i k u nt u k b e rg e ra k s e c a ra b e b a s d i r u a n g ke l a s ,
s e r t a p e n ge ks p l o ra s i a n d a r i ke m a m p u a n nya .
3) A d a nya s u a s a n a ya n g h a r m o n i s , p e n u h ka s i h s aya n g , h a n gat , s a l i n g m e n g h a rga i d a n
ke t e r b u ka a n .
4) J i ka te r j a d i s u at u m a s a l a h p r i b a d i d e n ga n p e s e r t a d i d i k , p e n d i d i k a ka n
m e nye l e s a i ka n nya d e n ga n j a l a n ko m u n i ka s i s e c a ra p r i b a d i d e n ga n p e s e r t a d i d i k ya n g
b e rs a n g k u t a n t a n p a m e l i b at ka n ke l o m p o k ata u p i h a k l a i n ya n g ti d a k b e r h u b u n ga n .
5) G u r u m e m p e rs e p s i d e n ga n c a ra m e n ga m ati s e ti a p p ro s e s ya n g d i l a l u i m u r i d d a n
m e m b u at c at at a n d a n p e n i l a i a n s e ca ra i n d i v i d u a l , h a nya s e d i k i t- s e d i k i t s e ka l i d i a d a ka n
t e s fo r m a l .
6) A d a nya ke s e m p at a n u nt u k p e r t u m b u h a n p ro fe s i o n a l b a g i g u r u , m a ks u d nya g u r u d a p at
m e n g g u n a ka n b a nt u a n p i h a k l a i n s e p e r ti : a s i ste n p e n ga j a r, re ka n ke r j a nya , at a u
s e j e n i s nya .
7) G u r u m e n g h a rga i k re ati v i ta s , m e n d o ro n g p a r ti s i p a s i , d a n m e m b e r i ka n ke b e b a s a n d a n
h a s i l - h a s i l ya n g b e rs i fat afe k ti f s e ca ra l e b i h b a i k .
LA NJ U TA N
• D a l a m te o r i p e m b e l a j a ra n h u m a n i s m e , p e s e r t a d i d i k a ka n d i t e m p at ka n s e b a ga i p u s at
at a u b a h a n p e r h ati a n d a l a m a k ti fi ta s b e l a j a r.
• Ke m u d i a n p e s e r t a d i d i k j u ga m e n j a d i p e l a k u d a l a m m e m a k n a i p e n ga l a m a n b e l a j a r nya
sendiri.
• D e n ga n d e m i k i a n , p e s e r ta d i d i k d i t u nt u t u nt u k b e r p e ra n a k ti f, k re ati f d a n i n i s i ati f.
• Ka re n a s i s wa a ka n d i b e r i ka n ke b e b a s a n u nt u k m e n g e p re s i ka n ke m a m p u a n ya n g
d i m i l i k i nya d a n b u ka n m e r u p a ka n s e ke d a r m e n e r i m a i n fo r m a s i d a r i g u r u / p e n d i d i k .
• D a l a m p e m b e l a j a ra n h u m a n i s m e , p e ra n g u r u a d a l a h m e n j a d i fa s i l i tat o r b a g i p e s e r t a
d i d i k nya d e n ga n c a ra m e m b e r i m o ti va s i d a n m e m fa s i l i ta s i p e n ga l a m a n b e l a j a r, d e n ga n
m e n e ra p ka n st rate g i p e m b e l a j a ra n ya n g s e s u a i t e r h a d a p ke b u t u h a n p e s e r t a d i d i k
s e h i n g ga a ka n te rc i p t a s u a s a n a ya n g a k ti f, ya n g te nt u d i i k u ti d e n ga n p e nya m p a i a n ya n g
s i st e m ati s .
• Pe m b e l a j a ra n b e rd a s a r ka n te o r i h u m a n i sti k i n i co c o k u nt u k d i te ra p ka n p a d a m at e r i -
m ate r i p e m b e l a j a ra n ya n g b e rs i fat p e m b e nt u ka n ke p r i b a d i a n , h ati n u ra n i , p e r u b a h a n
s i ka p , d a n a n a l i s i s te r h a d a p fe n o m e n a s o s i a l .
• I n d i kato r d a r i ke b e r h a s i l a n a p l i ka s i i n i a d a l a h s i s wa m e ra s a s e n a n g b e rga i ra h ,
b e r i n i s i ati f d a l a m b e l a j a r d a n t e r j a d i p e r u b a h a n p o l a p i k i r, p e r i l a k u d a n s i ka p at a s
ke m a u a n s e n d i r i .
TERIMA KASIH