Pengenalan

Landskap

Hiasilah kehidupan ini dengan gurau senda

kerana ia melambangkan kehidupan yang harmoni

PENGENALAN LANDSKAP
TERMINOLOGI
Landskap
rupa daratan yang meliputi apa sahaja yang dapat
dilihat di atas muka bumi seperti bangunan, jalan
raya, tumbuh-tumbuhan, tasik, gunung-ganang dan
sebagainya.

Pelandskapan
satu proses yang melibatkan kegiatan merancang,
mereka bentuk, melaksanakan dan mengurus
landskap untuk keselesaan, keselamatan dan
keseronokan manusia di samping mewujudkan
suasana yang indah dan harmoni dengan
pefsekitaran semulajadi.

PENGENALAN LANDSKAP
TERMONOLOGI
Reka bentuk landskap
memilih dan menyusun atur elemen landskap seperti tumbuhan,
struktur, air, batu batan untuk mewujudkan ruang di kawasan
luaran (luar bangunan). Reka bentuk landskap merupakan satu
seni mengubah dan menyusun elemen landskap berasaskan
prinsip reka bentuk.

Pereka bentuk landskap

individu yang mereka bentuk landskap.

Arkitek landskap
seorang profesional yang bertauliah dalam bidang seni bina
landskap untuk menjalankan kerja merancang dan mereka
bentuk landskap.

Kontraktor landskap
seorang peniaga yang membuat kerja-kerja pembinaan
landskap.

Tanaman ditanam untuk

memainkan pelbagai fungsi
bergantung kepada keadaan
tapak atau lokasi.
Setiap tapak atau lokasi
biasanya mempunyai masalah
yang tertentu.

Antara objektif dan fungsi penanaman adalah untuk

mengurangkan atau mengatasi masalah- masalah di tapak
atau lokasi yang berkenaan.

ELEMEN DALAM LANDSKAP

Elemen dalam landskap merupakan
sumber utama yang digunakan dalam
reka bentuk landskap.
Empat elemen asas dalam landskap ialah:
1. Tumbuh-tumbuhan
2. Air
3. Topografi
4. Struktur dan binaan

1. ELEMEN TUMBUH-TUMBUHAN

Tumbuh-tumbuhan landskap terdiri

daripada pelbagai jenis dan spesis.
la ditanam bagi memberikan fungsi
khusus di dalam landskap.

Fungsi Tumbuhtumbuhan

Tanaman adalah elemen utama dalam

landskap
Terdapat pelbagai jenis tanaman dan nilai
kegunaan
Fungsi tanaman dapat dikategorikan
kepada 4 aspek
1) Senibina
2) Kejuruteraan
3) Astetika
4) Fizikal

1) Senibina
i.

Membahagikan kawasan mengikut aktiviti

tertentu
ii. Menunjuk dan mengarah pergerakan
iii. Menghadang pemandangan yang tidak elok
iv. Memberi ruang privasi

Penanda dan penunjuk arah

Dalam reka bentuk

landskap, tanaman
yang digunakan
secara teliti boleh
bertindak sebagai
penunjuk arah,
penanda dan
petunjuk
persimpangan.

Penanda dan penunjuk

arah
Penanda di kawasan selekoh

Penunjuk persimpangan

www.themegallery.com

Company Logo

Penunjuk di kawasan selekoh

Penanaman pokok besar dan renek akan
memberi panduan yang jelas di kawasankawasan selekoh jalan.

Penunjuk persimpangan
Penanaman pokok khususnya di persimpangan
jalan akan membantu memberi maklum kepada
pengguna jalanraya supaya bergerak perlahan
apabila bergerak menuju ke persimpanganpersimpangan jalan.

Senibina
Menghadang pemandangan

Memberi ruang privasi

Membahagi kawasan

Menunjuk dan mengarah pergerakan

2) Kejuruteraan
i.
ii.

Mengurangkan kebisingan
Mengawal kebisingan dan asap dari kawasan
industri.
ii. Menghalang atau menapis angin
iii. Mengurangkan pencemaran udara
iv. Mengurangkan pencemaran habuk
vi. Mengurangkan silau
vii. Mengelakkan hakisan
viii. Menghadang pemandangan kurang menarik
ix. Mengawal dan memelihara tebing sungai
semulajadi
x. Perlindungan daripada iklim mikro.

Kesan bunyi bising

Penanaman pokok- pokok secara padat
akan bertindak sebagai zon penampan
daripada bunyi bising yang dihasilkan oleh
kenderaan.

Pengawalan pencemaran alam sekitar.

Dalam proses pembangunan yang

pesat, terdapat beberapa kesan
negatif terhadap habuk serta bunyi
bising, pencemaran udara, hakisan
tanah, pencemaran habuk serta
pemandangan yang tidak menarik

Pencemaran habuk
Penanaman pokok- pokok akan menyerap dan
mengawal habuk daripada tersebar

Pencemaran udara
Penanaman pokok- pokok secara padat
juga dapat mengurangkan pencemaran
udara secara meluas.

Mengawal kebisingan dan asap dari

kawasan industri
Pokok- pokok berfungsi sebagai penampan
kepada pencemaran bising dan asap daripada
terus ke persekitaran kawasan aktiviti bandar
yang lain.

Mengawal hakisan tanah

Penanaman pokok di lereng- lereng bukit
menguatkan cerun dan boleh membantu
mengawal runtuhan tanah.

Mengadang pemandangan yang tidak menarik

Penanaman pokok- pokok utama dan renek
akan dapat berfungsi sebagai pengadang
kepada kawasan- kawasan yang tidak menarik
kawasan- kawasan setinggan dan kawasan
pembuangan sampah.

Mengawal dan memelihara tebing sungai

semulajadi
Penanaman pokok- pokok yang sesuai dapat
menguatkan ketahanan tebing sungai daripada
runtuh melalui sistem perakaran tumbuhtumbuhan.

Mengawal silauan kenderaan dari arah

berlawanan
Penanaman pokok- pokok utama dan renek di
pembahagi jalan akan mengurangkan silauan
kenderaan yang bergerak dari kedua- dua hala.

Kejuruteraan
Mengurangkan silau

Memberi teduhan,
Mengawal suhu

Mengelakkan hakisan
Mengawal pencemaran udara,bunyi
Menghalang angin

Perlindungan daripada iklim mikro.

Kebiasaannya persekitaran bandar lebih

panas daripada persekitaran luar bandar.
Penanaman pokok dengan kuantiti yang
banyak boleh mengubah iklim mikro di
sesuatu tempat.

Perlindungan daripada iklim

mikro

www.themegallery.com

Company Logo

Perlindungan daripada hujan

Silara pokok akan memberi perlindungan
kepada pengguna

Mengurangkan sinaran matahari

Penanaman pokok- pokok tepi jalan raya
akan mengurangkan pancaran matahari
secara terus dan memberi teduhan kepada
pengguna.

Merendahkan suhu di kawasan bandar

Penanaman pokok- pokok boleh membantu
mengurangkan iklim mikro sesebuah bandar.

Mengurangkan silauan cahaya matahari

Tumbuh- tumbuhan membantu pengguna
jalanraya daripada menerima secara terus
silauan matahari.

3) Astetika

Mengurangkan kekerasan turapan dan struktur

Membingkai pemandangan menarik
Memberi tumpuan
Menghubungkan elemen landskap dalam satu rekabentuk

Astetika
Mengurangkan kekerasan turapan dan
struktur
Memberi tumpuan

Membingkai pemandangan
menarik

Memberi tumpuan

Estetik dan pengindahan

5

Fungsi tanaman boleh dikaitkan dengan

peningkatan nilai- nilai estetik dan
pengindahan sesuatu tempat.

Estetik dan pengindahan

Penanaman di ruang aktiviti
bandar

Penanaman sebagai sumber

rekreasi

www.themegallery.com

Company Logo

Penanaman di ruang aktiviti bandar

Ciri- ciri menarik pada batang, daun dan bunga yang
berbeza dari segi rupa bentuk, saiz, bau dan warna akan
dapat berfungsi sebagai daya penarik dan
mempertingkatkan estetik sesuatu ruang kawasan
bandar.

Penanaman sebagai sumber rekreasi

Kawasan rekreasi yang dilandskap dengan baik
boleh meningkatkan sumber rekreasi dan taraf
kehidupan masyarakat

4) Fizikal

Sumber makanan
Habitat kepada flora dan fauna
Sumber kepada bahan pembinaan
Sumber kepada perubatan

Ekologi dan kehidupan fauna

4
Melalui penanaman, aspek semulajadi dan
pembangunan fizikal akan dapat diseimbangkan.
Di samping itu, penanaman pokok yang sesuai juga
boleh menarik kehidupan fauna ke sesuatu tempat
dan ini akan mewujudkan satu sistem ekologi yang
stabil

Ekologi dan kehidupan

fauna
Mengekalkan sistem ekologi
tempatan

Mengekalkan pokok- pokok

paya bakau

www.themegallery.com

Company Logo

Mengekalkan sistem ekologi tempatan

Pengekalan bahan- bahan tanaman
daripada dimusnahkan oleh aktiviti
pembangunan yang pesat akan dapat
mengekalkan sistem ekologi yang stabil
bagi fauna dan flora.

Mengekalkan pokok- pokok paya bakau

Pengekalan pokok- pokok paya bakau
dapat mewujudkan habitat kepada
hidupan liar dan mengekalkan ekologi
setempat.

Peningkatan ekonomi

6
Penanaman pokok menghasilkan landskap yang
indah dan secara tidak langsung dapat
meningkatkan industri pelancongan.
Ia seterusnya akan menyumbang kepada
pertumbuhan ekonomi.

Peningkatan ekonomi

www.themegallery.com

Company Logo

Penanaman sebagai sumber ekonomi dari segi

pelancongan.
Persekitaran yang cantik akan mengindahkan negara
dan secara tidak langsung akan dapat
memperkembangkan industri pelancongan dan
meningkatkan ekonomi.

Penyelidikan dan pendidikan

Spesis- spesis yang ditanam atau
dikekalkan akan menjadi sumber pendidikan
dan penyelidikan berguna untuk generasi
akan datang selain daripada mengelakkan
kepupusan jenis tanaman.

Pemilihan Tanaman
Sebelum memilih tanaman untuk digunakan dalam
rekabentuk landskap kawasan rumah, aspek berikut
perlu ditimbangkan:
1.
Ukuran tanaman
2.
Bentuk tanaman
3.
Warna tanaman
4.
Tekstur tanaman
5.
Bau-bauan

1) Ukuran tanaman
Ukuran tanaman menentukan skala
kawasan,gabungan dan susun atur rekabentuk
landskap
Tanaman boleh dikategorikan mengikut ukuran
1) Pokok besar lebih 12m
2) Pokok sederhana besar 6-12m
3) Pokok renek kurang 6m
4) Penutup bumi kurang 1m

Ukuran Tanaman

2) Bentuk tanaman
Bentuk tanaman memainkan peranan
yang penting dalam menyatukan
elemen
Tanaman yang tidak mempunyai bentuk
khas eloklah ditanam dalam kumpulan
Jika tumpuan dalam landskap
diperlukan,eloklah memilih pokok yang
mempunyai bentuk tersendiri

Melentur

Bulat

Piramid

Kolumnar

Mendatar

bujur

BENTUK SEMULAJADI POKOK

Bulat

Bujur

Kun

BENTUK SEMULAJADI POKOK

Lonjong (kolumnar)

Terbuka / piramid terbalik

BENTUK SEMULAJADI POKOK

Kipas
Tidak sebentuk

Payung/Mendatar

3)Warna tanaman
Warna tanaman merupakan aspek yang paling
menarik perhatian dalam ciri-ciri tampak
Warna tanaman boleh didapati daripada bunga,
daun, buah, batang dan dahan pokok
2 Jenis tanaman yang mempunyai warna
tertentu adalah pokok jenis luruh dan malar
hijau
Warna boleh mempengaruhi perasaan dan
memberi kesan khas dalam landskap

4) Tekstur tanaman
Ukuran kasar atau halus setiap tanaman nampak
dilihat
Tekstur tanaman ditentukan oleh ukuran daun,
dahan,ranting,kulit pokok,keadaan pertumbuhan
dan jarak tanaman
Tekstur memberi kesan kepelbagaian, kesatuan,
persepsi jarak,warna,dan rekabentuk
Tekstur tanaman terbahagi kepada
kasar,sederhana kasar,sederhana halus dan halus

5. Bau-bauan.
Terdapat bunga, daun juga kulit tumbuhtumbuhan yang boleh mengeluarkan bau-bauan
yang harum.
Contoh tumbuhan yang menghasilkan bau
harum ialah seperti bunga tanjung, melur dan
cempaka.

Jenis tanaman dan

Kegunaannya
1) Pokok Naungan
- Boleh dibahagikan kepada 3:
a. Pokok besar: lebih 12m, tidak digalakkan di
tanam di kawasan rumah
b. Pokok sederhana : 6-12m, digalakkan
ditanam di kawasan lapang
c. Pokok kecil : 6m, sesuai di tanam kawasan
rumah

Kegunaan pokok naungan:

1)
2)
3)
4)

Memberi teduhan
Menghalang pemandangan tidak cantik
Pemampan
Skala, membandingkan antara saiz elemen
dengan tanaman

2) Pokok renek
Mempunyai sistem dahan dan ranting yang
tumbuh rapat ke tanah
Tidak mempunyai batang utama dan tumbuh
tidak melebihi 6m
Kegunaan:
Tanaman tumpuan
Penunjuk arah
Pembahagi kawasan

3) Pokok Memanjat dan

Menjalar
Perlukan sokongan untuk memanjat
Mempunyai tendril yang digunakan untuk
memanjat
Kegunaan:
Mengurangkan kekerasan pada landskap
kejur
Mencantikkan kawasan
Memberi naungan dan teduhan

4) Pokok penutup bumi

Pokok yang tumbuh tidak melebihi 0.3m
secara horizontol
Kegunaan
1) Menghalang pertumbuhan rumpai
2) menghalang hakisan
3) Mengekalkan kesuburan tanah

2. Elemen Air
Air dalam sesuatu kawasan landskap
dapat melembutkan suasana,
menyejukkan persekitaran, menghasilkan
bunyi dan untuk tujuan rekreasi seperti
bersampan dan memancing.
Air juga dapat meningkatkan kecantikan
kawasan persekitaran landskap dalam
bentuk kolam, air terjun dan air pancutan.

Air
Boleh digunakan di kawasan landskap dengan
pelbagai bentuk misalnya kolam, tasik, air terjun
atau air pancutan
Fungsi air:
menambahkan nilai estetik, menyejukkan
udara, mengurangkan kebisingan dan
melembapkan tanah

Kategori air
Air dikategorikan mengikut gerakan.
1)
Statik
Didapati di tasik, kolam
Memberi perasaan tenang, selesa, sejuk dan
segar kepada pengguna

Kategori air
2) Dinamik
Didapati di air terjun, air pancutan
Memberi perasaan bertenaga, gembira,dramatik
apabila ada bunyi,warna dan cahaya

Dinamik

kategori dinamik

Untuk kategori dinamik, air terjun sering

digunakan dalam landskap
Air terjun boleh direka dalam tiga cara:
1) Air jatuh biasa

kategori dinamik
2)

Air jatuh terkena kepada elemen landskap

atau jatuh pada tingkat berlainan

kategori dinamik
3) Air terjun melalui tebing curam
Kurang efek bunyi

Air pancutan

Air dalam landskap juga dibina dalam bentuk

air pancutan
Jenis-jenis pancutan:
1) Air pancutan biasa
2) Air pancutan bentuk semburan
3) Air pancutan berbuih
4) Air pancutan berbentuk bunga

Air pancutan
1) Air pancutan biasa
Dipasang pada satu paip
Sesuai diletak di kawasan landskap sebagai
daya tarikan di taman sunyi

Air pancutan
2) Air pancutan semburan
Sesuai untuk menyejukkan kawasan
Pancutan airnya berbentuk kabus dan
memberi kelembapan di kawasan sekitarnya

Air pancutan
3) Air pancutan berbuih
Diperbuat daripada paip yang mempunyai
muncung yang berlubang
Pancutan airnya menarik berwarna putih bila
terkena cahaya atau lampu

Air pancutan
4) Air pancutan berbentuk bunga
Sesuai diletakkan di kawasan formal

3. Topograf
Rupa bumi dalam landskap semula jadi
merangkumi bukit bukau, lembah, dataran dan
sebagainya.
Ia mempengaruhi iklim, taburan tumbuhan dan
hidupan yang berhabitat di atasnya.
Dalam landskap buatan manusia, rupa bumi
meliputi busut buatan kecil, batas tanaman,
kolam kecil dan sebagainya.
Rupa bumi dibentuk bagi menampakkan
keadaan semula jadi dan juga memberikan
saliran yang lebih sempurna kepada tanaman.

Topograf
Topografi atau bentuk muka bumi juga boleh
memainkan peranan yang penting dalam rekabentuk
pelandskapan
Memberi kesan kepada ciri-ciri estetik,
pemandangan, perairan, suhu dan aktiviti kawasan

Topograf
Bentuk muka bumi boleh dikategorikan kepada bentuk
mendatar,berbukit, beralun, berlurah
Bagi kawasan mendatar,tanah boleh ditambah untuk
menambah tekstur dan memberi pemandangan menarik
Pembentukan topografi hendaklah seperti semulajadi dan
digabungkan dengan persekitaran.

Contoh landskap di kawasan

beralun
Sebelum

Selepas

4. STRUKTUR DAN BINAAN

Struktur dan binaan merupakan binaan

yang keras, padu dan bersifat tetap dalam
sesuatu kawasan landskap.
Antara Struktur dan binaan yang biasa
didapati di kawasan landskap adalah
seperti wakaf, siar kaki, kerusi dan lampu
taman, papan tanda, pergola, pintu
gerbang dan binaan simen ferro.

Turapan
Permukaan kawasan rumah yang luas boleh
dihiasi dengan tanaman dan juga turapan
Turapan daripada konkrit,batu kelikir,kayu dan
batu bata perlu direka seimbang dengan luas
kawasan dan elemen landskap

Fungsi
Memberi pemandangan menarik
Menyatukan dan mengimbangkan keseluruhan
elemen landskap
Mengelakkan hakisan tanah
Petunjuk arah,memberi efek kepada perasaan
dan rentak dalam pergerakan

Pemilihan bahan dan corak

turapan
Bahan dan corak turapan haruslah seiring
dengan rekabentuk lanskap
Kawasan rehat,corak turapan hendaklah ringkas
dan berwarna lembut
Kawasan driveway, turapan hendaklah kasar
dan padat agar mudah kenderaan lalu

Lampu
Fungsi lampu:
1) Keselamatan
- Memberi pencahayaan di
kawasan
kawasan gelap dan sunyi
2) Astetik
- Dapat mencantikkan landskap
dengan rekabentuk yang
pelbagai.
3) Keperluan penggunaan
- Dapat melakukan aktiviti luar
pada waktu malam

Jenis-jenis Lampu

Bollard

Lantern

Wall/ surface
mounted

Pole/post - mounted

Hanging/ pendant

Underwater

Groundmounted
adjustable

In-ground / Recessed

Teknik pencahayaan

Cahaya ke bawah
Cahaya ke atas

Cahaya bulan

Silhouetting Lighting

Cahaya silang
Teknik pencahayaan

Cahaya siar kaki

Cahaya bayang

Cahaya grave

Cahaya dalam air

Cahaya ke bawah
Lampu diletakkan di atas dan difokuskan ke bawah

Cahaya ke atas
Lampu ditempatkan di bawah dan difokuskan ke atas
untuk menyerlahkan warna, bentuk dan tekstur
sesuatu elemen

Cahaya bulan
Lampu diletakkan di tempatkan tinggi dan cahaya disebarkan
secara keseluruhan

Cahaya Silang
Dua lampu difokuskan kepada sesuatu elemen
untuk menyerlahkan elemen tersebut

Grazing Lighting

Lampu ditempatkan berdekatan

disuluhkan selari dengan objek

dengan

objek

dan

Silhouetting Lighting
Meletakkan lampu di belakang objek untuk menghasilkan
pantulan ke objek .

Cahaya siar kaki

Cahaya ditempatkan rendah/tinggi dan disuluhkan ke bawah
untuk menerangi kawasan laluan

Cahaya dalam air

Lampu diletakkan dalam air dan difokuskan ke atas.Memberi kesan
dramatik.

Cahaya Bayang
Lampu diletakkan di hadapan objek dan memantulkan
bayang.Memberi kesan dramatik

JENIS LANDSKAP
a.

Landskap lembut.
Landskap lembut ialah pelandskapan yang
melibatkan penggunaan elemen semula jadi
seperti tumbuhan dan air.

b.

Landskap kejur.
Landskap kejur adalah pelandskapan yang
melibatkan penggunaan elemen buatan dan
keras seperti batu, kayu, lampu, wakaf dan
siar kaki.

Sekian,
Terima kasih!!!!

Pemimpin yang baik akan memikul kesalahan & tidak

mengejar nama kerana kebocoran yang kecil masih boleh
menenggelamkan sebuah kapal yang besar.