Laju Reaksi; Bentuk Integrasi

Reaksi A → Produk
Orde Nol
Intercept = [A]0
d [ A]
r= = − k [ A]0
dt
[ A] t
slope = -k
[A]t
∫
[ A ]0
dA = − ∫ kdt
0

[A] - [A]0 = -kt

t (s)
[A] = [A]0 - kt.

Plotting [A] vs. t menghasilkan garis lurus dengan slope = -k.

1
 Laju Reaksi; Bentuk Integrasi
Reaksi A → Produk
Orde Satu
d [ A]
− = k[ A] Intercept = ln[A]0
dt
[ A] t
d [ A]
∫
[ A ]0
[ A]
= − ∫ kdt
0
ln[ A]t slope = -k

− = -kt

ln[ A]t = ln[ A]0 − kt

t/s
[ A ]t
ln = − kt ln[ A]t = ln[ A]0 − kt
[ A ]0
[A] = [A]0 e-kt y = mx + c
2
 Bentuk Kurva reaksi orde 1
 [ A ]t 
ln[ A]t = −kt + ln[ A]0 ln   = − kt
 [ A ]0 

Intercept = ln[A]0 t/s

slope = -k
 [ A] 
ln[ A]t ln  t 
-slope = -k  [ A]0 
?
Bentuk lain yang berguna
t/s

3
Kinetika Orde dua; bentuk integrasi
Kinetika Orde 2
A produk

Hukum laju: d[A]/dt = -k[A]2

A t
d [ A]
∫A [ A]2 = − ∫0 kdt
0
1
∆
1 1 1 [ A]
− = kt [ A]
[ A] [ A]0
∆t
1 1
= + kt
[ A] [ A0 ]
t
4
Kinetika Orde dua; bentuk integrasi
A produk
1 1
= + kt
[ A] [ A0 ]
Ruas kiri dan kanan x

= + kt

=1+ kt

[ A] 1
=
[ A]0 1 + [ A]0 kt
[ A]0
[ A] =
1 + [ A]0 kt
5
 Kinetika Orde dua; bentuk integrasi
• Bentuk lain dari reaksi orde 2 adalah
A + B → Produk
- = k[A][B].
Persamaan ini memiliki 3 variable: [A], [B], dan t
Dimana [A] dan [B] adalah konsentrasi masing-masing senyawa
pada saat waktu t. Dari persamaan stoikiometri d[A] = d[B] ,
maka Supaya persamaan dapat diintegrasi [B] harus dieliminasi
dengan menghubungkannya dg [A]

[A]0 – [A] = [B]0 – [B] ,

[B] = [B]0 – [A]0 + [A] 6
 d [A]
− = kdt
[A]([B ]0 − [A]0 + [A])

1 p q
≡ +
[A]([B ]0 − [A]0 + [A]) [A] ([B ]0 − [A]0 + [A])
1 p([B ]0 − [A]0 + [A]) q[A]
≡ +
[A]([B ]0 − [A]0 + [A]) [A]([B ]0 − [A]0 + [A]) ([B ]0 − [A]0 + [A])

1 ≡ p([B ]0 − [A]0 + [A]) + q[A]

≡ [A](p + q ) + p([B ]0 − [A]0 )

sehingga 1
•(p + q) [A] = 0 → p + q = 0 maka p = -q q = −p = −
1 [B ]0 − [A]0
•1 = p([B]0 – [A]0) p=
[B ]0 − [A]0
Dikembalikan ke persamaan semula :
d [A] d [A]
− + = kdt
[A]([B ]0 − [A]0 ) ([B ]0 − [A]0 )([B ]0 − [A]0 + [A])
[A ] [A ]
d [A] d [A]
t
1 1
− ∫ + ∫ = k ∫ dt
([B ]0 − [A]0 ) [A ]0 [A] ([B ]0 − [A]0 ) [A ]0 ([B ]0 − [A]0 + [A]) 0

−
1
(ln [A] − ln[A]0 ) + 1
ln
([B ]0 − [A]0 + [A])
= kt
([B ]0 − [A]0 ) ([B ]0 − [A]0 ) ([B ]0 − [A]0 + [A]0 )

1
(ln[A]0 − ln [A]) + 1
ln
([B ]0 − [A]0 + [A])
= kt
([B ]0 − [A]0 ) ([B ]0 − [A]0 ) [B ]0

1
ln
[A]0
+
1
ln
([B ]0 − [A]0 + [A])
= kt
([B ]0 − [A]0 ) [A] ([B ]0 − [A]0 ) [B ]0
 1
ln
[A ]0 [B ] = kt
([B ]0 − [A ]0 ) [B ]0 [A ]

ln
[A ]0 [B ] = ([B ] − [A ]0 )kt
[B ]0 [A ] 0

ln
[B ] + ln
[A ]0 = ([B ]0 − [A ]0 )kt
[A ] [B ]0

ln
[B ] = ([B ] − [A ]0 )kt + + ln
[B ]0
[A ] 0
[A ]0
ln
[B ]
Dengan membuat kurva [A ] versus t maka k dapat dihitung
dari kemiringan kurva yang terbentuk
9
 Kinetika Orde dua; bentuk integrasi
• Bentuk lain dari reaksi orde 2 adalah
r = k[A][B].
More difficult to integrate !!!
Untuk Reaksi: aA + bB produk
1 d [ A]
r= = − k[ A][ B]
a dt
Persamaan ini memiliki 3 variable: [A], [B], dan t

Supaya persamaan dapat diintegrasi [B] harus dieliminasi

dengan menghubungkannya dg [A]
10
 Kinetika Orde dua; bentuk integrasi
1 d [ A]
r= = − k[ A][ B]
perbandingan [ A] dan [ B] yang bereaksi : a dt
∆[ A] a
= atau
∆[ B] b
b ([ B0 ] − [ B ])
=
a ([ A0 ] − [ A]) atau
b b
[ B] = [ B0 ] − [ A0 ] + [ A ]
a a
Integrasi persamaan hk laju :
1 d [ A]  b b 
= − k[ A]  [ B0 ] − [ A0 ] + [ A] 
a dt  a a 
11
 Kinetika Orde dua; bentuk
integrasi
Integrasi persamaan hk laju :
[ A] t
1 1
a [ A∫]0
d [ A] = − ∫ kdt
 b b 
[ A]  [ B0 ] − [ A0 ] + [ A]  0
 a a 

Integrasi persamaan hk laju menghasilkan :

 [ B] 
 [ B] 
ln  0
1
= kt
a[ B0 ] − b[ A0 ]  [ A] 
 [ A] 
 0

12
Contoh Laju Reaksi: Penentuan Orde Reaksi
dekomposisi nitrosil bromida (NOBr) dapat diikuti
menggunakan manomter. Contoh hasil eksperimennya
disajikan pada data berikut ini:
t (s) [NOBr](mol/L):
0 0,01
2 0,0071
4 0,005
6 0,0045
8 0,0038
10 0,0033
Gunakan metode grafik untuk menentukan orde reaksi
dekomposisi tersebut !

13
 Jawab
• Reaksi yang terjadi model A→Produk
• Apakah Orde 0, 1 atau 2 bahkan 3, dapat diketahui dari
mengolah data kemuian diplotkan data hasil
pengolahan sesuai dengan persamaan garis lurus untuk
orde masing-masing
Orde nol Plotting [A] vs. t menghasilkan garis lurus dengan
slope = -k.
Orde 1 ln[ A]t = −kt + ln[ A]0 Plotting ln[A] vs t
1 1
Orde 2 − = kt Plotting 1/[A] vs t
[ A] [ A]0
Dengan menggunakan regresi pada kalkulator untuk pembuatan kurva persamann
garis lurus maka akan diperoleh nilai koefisien Regresi (r2), yang menunjukkan
kelinieran data pada kurva, nilai r2 yang paling mendekati 1 maka persamaan
itulah ordenya 14
 Hasil Pengolahan Data
No Waktu [NOBr) ln[NOBr] 1/[NOBr] 1/[NoBr]2

1 0 0,01 -4,60517 100 10000

2 2 0,0071 -4,94766 140,8451 19837,33

3 4 0,005 -5,29832 200 40000

4 6 0,0045 -5,40368 222,2222 49382,72

5 8 0,0038 -5,57275 263,1579 69252,08

6 10 0,0033 -5,71383 303,0303 91827,36

15
 [Orde Nol)
0.012

0.01

0.008 y = -0,000x + 0,008

R² = 0,868
0.006

0.004

0.002

0
0 2 4 6 8 10 12

16
 Orde 1
0
0 2 4 6 8 10 12
-1

-2 y = -0.1075x - 4.7195
-3 R² = 0.949

-4

-5

-6

-7

17
 Orde 2
350

y = 20.062x + 104.57
300
R² = 0.9901
250

200

150

100

50

0
0 2 4 6 8 10 12

18
 Orde 3
100000

90000

80000
y = 8096.6x + 6233.5
R² = 0.9835
70000

60000

50000

40000

30000

20000

10000

0
0 2 4 6 8 10 12

19
 Kesimpulan:

• Reaksi Tersebut mengikuti orde 2

• R = k [NOBr]2
• K = 20,06 /M s
[NOBr) pada 3 dan
waktu k 1/[NOBr]o [NOBr]o 1/[NOBr] 7 s r pada 3 dan 7 s

3 20,06 104,5 0,009569 164,68 0,006072383 0,000739689

7 244,92 0,004082966 0,000334412

20