Anda di halaman 1dari 13

MAKALAH

PERKEMBANGANPENDI
DIKANI
NDONESI
ASETELAHTAHUN1965

Di
sus
unGunaMe
lengka
piTuga
sMa
kal
ah

Ma
taKul
ia
h:Se
jar
ahPe
ndi
dika
n

Dos
enPe
nga
mpu:H.Suka
wiHa
san,S.Ag.SH.M.Pd.
I

Di
sus
unol
eh:

Ra
sit
aBa
tri
syi
a 1119162
Sa
fnaUr
mil
aDe
vi 1119164

SEKOLAHTI
NGGIAGAMAI
SLAM PATI

J
URUSANTARBI
YAH

PRODIPENDI
DIKANAGAMAI
SLAM

TAHUN2019/
2020
KATAPENGANTAR

Ki
tapa
nja
tka
npuj
isy
ukurke
hadi
ratAl
la
hSWT,ya
ngt
el
ahme
li
mpa
hka
nra
hma
tda
n
hi
daya
hnyas
ert
aina
yahnyake
padaki
tas
ehi
nggama
kal
ahi
nibi
sat
ers
ele
sai
kande
nga
nba
ik.
Ta
klupas
hol
awa
tse
rtas
ala
mki
taha
tur
kanke
padana
bia
gungMuha
mma
dSAW ya
ngki
tana
nti
–na
nti
kans
yaf
a’a
tnyadih
ariki
ama
tna
ntia
minyar
obba
lal
ami
n.

Te
rse
les
aika
nnyama
kal
ahi
nika
renake
rjake
rasda
rika
mi,t
apis
ebe
lumyas
ayamohonma
af
j
ikada
lamma
kal
ahi
nia
daba
nya
kke
sal
aha
nda
nke
kur
anga
nda
lampe
nul
is
anma
kal
ahi
niba
ik
ke
sal
aha
nda
lampe
nge
ti
kanma
upunke
sal
aha
nya
ngl
ai
n,s
epe
rtike
kur
anga
nre
fer
ens
ise
hingga
kur
angnyape
nge
tahua
nda
lam pe
nge
mba
nga
npe
mba
has
anma
ter
idida
lam ma
kal
ahi
ni.Ta
k
l
upas
ayauc
apka
nte
rimaka
sihpa
daba
pakH.Suka
wiHa
san,S.Ag.SH.M.Pd.
Iya
ngt
el
ah
me
mbi
mbi
ngka
mida
lamma
takul
ia
hSe
jar
ahPe
ndi
dika
n.

Ka
mibe
rha
rapma
kal
ahi
nida
patbe
rma
nfa
atba
giki
tas
emua
.Te
rle
pasda
rii
tus
aya
me
maha
miba
hwa ma
kal
ahi
nij
auh da
rika
tas
empur
na.Ol
eh ka
rena i
tu,ka
mis
anga
t
me
ngha
rapka
nkr
it
ikda
nsa
randa
ripe
mba
caguname
nye
mpur
naka
nma
kal
ahi
ni.
akhi
rka
taka
mi
mohonma
afa
pabi
laba
nya
kke
sal
aha
nda
lampe
nul
is
an.Se
mogaAl
la
hme
mbe
rir
idhount
ukki
ta
s
emuaa
min.

Pa
ti
,9Apr
il2020

Pe
nul
is
BABI
PENDAHULUAN
A.La
tarBe
laka
ng
Se
tel
ah ke
mer
deka
anI
ndone
siapa
dat
angga
l17 Agus
tus1945,pe
ruba
han-
pe
ruba
hanya
ngt
erj
adit
ida
kha
nyada
lambi
dangpe
mer
int
aha
nte
tapij
ugada
lambi
dang
pe
ndi
dika
n.Pe
ruba
hanya
ngt
erj
adida
lam bi
dangpe
ndi
dika
nme
rupa
kanpe
ruba
han
me
nda
sar
,ya
knipe
ruba
hanya
ngme
nya
ngku
tpe
nye
sua
ianke
bij
aka
npe
ndi
dika
nde
nga
n
da
sarda
nci
ta
-ci
tada
ris
uat
uba
ngs
aya
ngme
rde
ka.Ci
ta
-ci
tat
ers
ebutt
ert
uangda
lam
l
anda
sani
dii
l,t
ujua
npe
ndi
dika
n,s
ist
em pe
rse
kol
aha
nda
nke
sempa
tanbe
laj
arya
ng
di
ber
ika
nke
padas
elur
uhr
akya
tIndone
sia
.Ti
dakt
erke
cua
lide
nga
npe
mbe
laj
ara
nse
jar
ah,
a
rahda
ntuj
uanbe
laj
ars
eja
rahbe
ruba
hse
iri
ngde
nga
npe
ruba
hanke
bij
aka
npe
mer
int
aha
n.
Ka
ji
an-
kaj
ia
nme
nge
naikur
ikul
um pe
mbe
laj
ara
nse
jar
ahbe
lum ba
nya
kdiga
liol
ehpa
ra
a
hlia
kade
mis
i.Sa
lahs
atua
kade
mis
iya
ngme
ngga
lime
nge
naipe
mbe
laj
ara
nse
jar
ah
di
ant
ara
nyaZul
kar
nai
n.Da
lam Di
ser
tas
ibe
li
auya
ngbe
rjudulke
bij
aka
nkur
ikul
um di
s
ekol
ah me
nenga
hat
as,ba
nya
k me
mba
has pe
rke
mba
nga
n pe
mbe
laj
ara
nse
jar
ah.
Pe
rbe
daa
nya
ngme
nda
sara
nta
raDi
ser
tas
ite
rse
butde
nga
nar
ti
keli
nia
dal
ahpe
ruba
han
kur
ikul
um ya
ngme
neka
nka
npa
das
it
uas
ipol
it
ikpa
daz
ama
nnya
.Ar
ti
keli
nime
mba
has
pe
mbe
laj
ara
nse
jar
ahs
eba
gaimot
orpe
ngge
rakpol
it
ikpe
mer
int
aha
n,mul
aida
rit
ujua
n,
pos
isihi
nggama
ter
iya
ngdi
ses
uai
kande
nga
nide
ologipe
mer
int
ah.
Ka
ji
anbe
rikut
nyaol
ehSuha
rtono me
nge
naii
mpl
ika
sike
bij
aka
npe
ndi
dika
ner
a
Soe
har
topa
dae
ksi
st
ens
iMa
dra
sah.Tul
is
ant
ers
ebutme
nyor
otike
bij
aka
npe
mer
int
aha
n
Soe
har
topa
daMa
dra
sahya
knide
nga
nme
lakuka
nse
ntr
ali
sas
i.J
ikat
uli
sant
ers
ebutha
nya
me
mba
hasMa
dra
sahda
nda
mpa
kke
bij
aka
nse
ntr
ali
st
iknya
,ma
kat
uli
sani
nime
nyor
oti
pe
ruba
hanpe
mbe
laj
ara
nse
jar
ahs
eja
kor
del
amahi
nggaRe
for
mas
i.Ar
ti
keli
nij
uga
be
rtuj
uanunt
ukme
ngi
dent
if
ika
sit
ema
-te
mapokokda
nme
mpe
rli
hat
kanpe
ruba
han-
pe
ruba
hanba
ikda
ris
egit
ujua
n,l
anda
sani
dii
l,ma
upunma
ter
ida
lam pe
mbe
laj
ara
n
s
eja
rahI
ndone
sia
.Pe
mba
has
andi
bat
asipa
dape
mbe
laj
ara
nse
jar
ahs
eja
kke
mer
deka
an
hi
ngga Re
for
mas
i.Pe
mba
tas
an pe
riode i
nidi
seba
bka
n ka
rena s
eja
k ke
mer
deka
an,
I
ndone
siaba
rume
mil
ikikur
ikul
um ya
ngs
esua
ide
nga
nsos
ialbuda
yanya
,ti
dakbe
rsi
fat
Er
opas
ent
ri
s,da
nti
dakme
nana
mka
nse
manga
tfe
oda
lla
gi.Pe
nge
tahua
nkur
ikul
um da
n
t
ujua
npe
mbe
laj
ara
nse
jar
ahs
anga
tbe
rgunaba
iks
eba
gait
inj
aua
naka
demi
sma
upun
unt
ukme
nge
tahuia
rahke
bij
aka
npe
ndi
dika
nIndone
sia
.
B.Rumus
anMa
sal
ah
1.Ba
gai
manape
rke
mba
nga
npe
ndi
dika
nInd
one
siapa
dama
saOr
deBa
ru?
2.Ba
gai
manape
rke
mba
nga
npe
ndi
dika
nInd
one
siapa
dama
saRe
for
mas
i?
C.Tuj
uanPe
nel
it
ia
n
1.Unt
ukme
nge
tahuipe
rke
mba
nga
npe
ndi
dika
nIndone
siapa
dama
saOr
deBa
ru
2.Unt
ukme
nge
tahuipe
rke
mba
nga
npe
ndi
dika
nIndone
siapa
dama
saRe
for
mas
i
BABI
I
PRMBAHASAN
A.Pe
rke
mba
nga
npe
ndi
dika
nIndone
siapa
dama
saOr
deBa
ru
Ordeba r
us e
c a
raha rf
iyaha dalah masaya ng baru yang me ngganti
kan ma sa
kekua saanordel ama .Namu ns eca r
apol it
isordeba r
udi art
ikan s uatuma sauntuk
me ngemba ngkanne gar
aRe publ
ikI ndone s
iakedala
ms ebuaht a
tananya ngsesuaide
nga n
haluanne ga r
as ebagaimanaya ngt e
rdapatdalam Unda ng-
Unda ngDa sar1945s e
rta
fal
safahne ga
rapa ncasi
las e
caramur nidankons ekue
n.Pe rpi
ndahanke kuasa
aanor de
lamake padaor deba ruinidilakukanbe r
dasa
ra nali
sisyangme nyatakanba nya
knya
kebijakanpe merint
ahanya ngtelahme le
ncengdariUUD1945da nPa nc as
il
a,sehi
ngga
apabilake kuasa
a ninidit er
uskanma katuj
uanda nc i
ta-
cit
apr oklama s
ike merdekaan
1
akanj auhda r
ikeberhasi
la
n.

Pemeri
ntahanOr deBa rudi mula
is ej
akt a
hun1966- 1998de ngana da
nyaSur at
Peri
nta
hSe belasMa r
et,yangke mudia
ndi ar
ti
kansebagaisura
tpemi ndaha
nke kuasaan.
Berdas
arkanke t
etapanMPRSNo.XXVI I
/MPRS/1966t uj
uanpe ndidi
kanpa dama sa
OrdeBa rus e
ca r
aumum un tukme mbantuma nusi
aya ngbe rj
iwaPa ncasi
la
,c erdas,
te
rampildanbe rbudipe ke
rtiluhurser
tabe r
kepri
badianIndonesi
aya ngbe r
tanggung
ja
wa bt e
rhadap pelaksanaan pembangunan.Tujuani niter
eali
sasidalam kurikulum
2
pendi
dikanyangbe rgantiempatkali
,mulaidar
ikuri
kulum1968,1975,1984,1995.

Pendidi
kanOr deBar umengus ungi deologi"kes
e r
aga
ma n"sehinggamema mpatkan
kemajuan da l
am bi dang pe ndidikan. EBTANAS, UMPTN, me nj
a di seleks
i
penyera
gama nintel
ektuali
ta
spe sertadidi k.Sel
ai
ni t
u,ma sainijugadi warna
ide ngan
ideol
ogimi l
it
erali
sti
k da l
am pe ndidikan ya ng be
rtuj
uan melanggengkans t
atu
squo
penguasa.Pendidi
kan mi li
ter
ali
s t
ik dipe rkuatdengan kebij
akan pe mer
inta
h da l
a m
3
penyia
panc a
lon-ca
lontenagagurune ger
i.

1.Kur
ikul
umpe
ndi
dika
npe
riodeOr
deBa
ru
Pa
dape
riod
eOr
deBa
rua
taul
ebi
hdi
kena
lde
nga
ner
a“ma
nus
iar
obot
”suda
h
pe
rna
hme
ner
apka
nkur
ikul
umpe
ndi
dika
n,a
nta
ral
ai
n:
a.Kur
ikul
um1
968

1
Abuddi
nNa
ta,Se
jar
ahPe
ndi
dik
anI
slam(
Jaka
rta
:KENCANA,
2011)
,hl
m327.
2
UlfahNuryBa t
ubar
a,Aman,“Pe
rke
mbanganPembelaj
aranSe
jar
ahPas
caKe
mer
dek
aan-
Re
for
mas
i”.Pendi
dika
nSe j
ara
h.Vo
l.8No.1,2019,hl
m.25.
3
YudiHa
rtono,“Pe
ndidi
kandanKe
bij
akanPol
it
ik(
KajianRefor
masiPe
ndi
dik
andiI
ndone
sia
Mas
aOr
delamaHinggaRefor
masi)
”.AGASTYA.Vol.6No.1,2016,hl
m.38.
Kur
ikul
um 1968,pe
ndi
dika
n di
ara
hka
n pa
da ke
gia
tan me
mpe
rti
nggi
ke
cer
das
anda
nke
ter
ampi
la
nse
rtame
nge
mba
ngka
nfi
si
kya
ngs
eha
tda
nkua
t.
Ke
lahi
rankur
ikul
um 1968be
rsi
fatpol
it
is
,me
ngga
ntiRe
nca
naPe
ndi
dika
n1964
ya
ngdi
ci
pta
kans
eba
gaipr
odukOr
deLa
ma,de
nga
ntuj
uannyapa
dape
mbe
ntuka
n
ma
nus
iaPa
nca
sil
ase
jat
i.Se
car
aumum,kur
ikul
um1968be
ris
ima
ter
ite
nta
nga
nti
komuni
sme
,ant
iSoe
kar
no,a
ntiDe
mokr
asiLi
ber
alda
nant
ite
rha
dapDe
mokr
asi
Te
rpi
mpi
n.Di
sampi
ngi
tu,buku-
bukuya
ngdi
te
rbi
tka
nha
rusbe
rst
anda
rSNIda
n
pr
ote
rha
dappe
rjua
nga
nSoe
har
toda
lam me
nye
lama
tka
nba
ngs
aIndone
siada
ri
4
di
si
nte
gra
sis
osi
alda
ndi
si
nte
gra
siba
ngs
a.
Pe
mer
int
aha
nOr
deBa
ruya
ngdi
pimpi
nol
ehSoe
har
tome
nge
dapka
nmot
o
"
memba
ngu
nma
nus
iaI
ndone
sias
eut
uhnyada
nma
sya
raka
tIndone
sia
".Pa
da
t
ahun1969-
1970di
ada
kanPr
oye
kPe
nil
ai
anNa
siona
lPe
ndi
dika
n(PPNP)da
n
me
nemuka
nempa
tma
sal
ahpokokda
lam pe
ndi
dika
ndiI
ndone
sia:pe
mer
ata
an,
mut
u,r
ele
vans
i,e
fis
iens
ipe
ndi
dika
n.Da
nha
sil
nyadi
guna
kanunt
ukme
mbe
ntuk
5
Ba
danPe
nel
it
ia
nda
nPe
nge
m,ba
nga
nPe
ndi
dika
nda
nKe
buda
yaa
n(BP3K)
.
b.Kur
ikul
um1
975
Kur
ikul
um 1975 a
dal
ah kur
ikul
um diI
ndone
siaya
ng di
kemba
ngka
n
be
rda
sar
kan pr
ose
sda
n pr
ose
durpa
dat
eor
ipe
nge
mba
nga
n kur
ikul
um.Ci
ri
khus
usda
rikur
ikul
um 1975ya
knime
nga
nutpe
nde
kat
anya
ngbe
ror
ient
asipa
da
t
ujua
nse
hin
ggame
nun
tutgur
uha
rusk
ompe
nte
n,me
nga
nutpe
nde
kat
ani
nte
gra
ti
f,
6
me
neka
nka
npe
ser
tadi
dika
garme
mil
ikimor
alya
ngs
esua
ide
nga
nPa
nca
sil
a.
Kur
ikul
umi
nibe
rupa
yaa
garp
endi
dika
nle
bihe
fekt
ifda
nef
isi
enbe
rda
sar
MBO (
Mana
geme
ntby Obj
ect
ive
).Me
tode
,ma
ter
i,da
ntuj
uan pe
nga
jar
an
di
rumus
kans
eca
rade
tai
lda
lam Pr
ose
durPe
nge
mba
nga
nSi
st
emI
nst
ruks
iona
l
(
PPSI
)at
auya
ngke
mudi
andi
kena
lde
nga
nis
ti
la
h“s
atua
npe
laj
ara
n”,ya
it
u
r
enc
anape
laj
ara
nse
ti
aps
atua
nba
has
an.Se
ti
aps
atua
npe
laj
ara
ndi
ri
ncime
nja
di
t
ujua
nins
truks
iona
lumum (
TIU)
,tuj
uani
nst
ruks
iona
lkhus
us(
TIK)
,ma
ter
i
pe
laj
ara
n,a
latpe
laj
ara
n,ke
gia
tanbe
laj
ar-
menga
jar
,da
neva
lua
si.Ha
lya
ngpa
li
ng
me
nonj
olda
lamkur
ikul
umi
nia
dal
ahke
waj
iba
nba
gigur
uunt
ukme
mbua
tri
nci
an

4
Ul
fahNur
yBatubar
a,Aman,Op
.ci
t.
,hl
m25
.
5
Yu
diHar
tono
,,Op.
ci
t.,
hlm38
.
6
Ul
fahNur
yBatubar
a,Aman,Op
.ci
t.
,hl
m25
-26
.
t
ujua
nya
ngi
ngi
ndi
capa
ise
lamapr
ose
sbe
laj
ar-
menga
jarbe
rla
ngs
ung.
Da
lam Kur
ikul
um 1975,pe
ndi
dika
nse
jar
ahbuka
nha
nyadi
ji
waiol
eh
mor
alPa
nca
sil
a,na
munj
ugani
la
i-ni
la
iUUD1945ba
gige
ner
asimuda
.Na
mun,
s
aatpe
nggo
doka
nkur
ikul
um i
ni,be
ber
apapi
hakme
mint
aaga
rKur
ikul
um 1975
j
ugame
mua
tse
jar
ahna
siona
l,l
agu-
lagupe
rjua
nga
n,ki
sah-
kis
ahke
pahl
awa
nan,
ba
hka
nhi
nggape
laj
ara
nte
nta
ngpe
rta
hana
nda
nst
rat
egina
siona
l.Da
lam ha
lini
di
la
kuka
nde
nga
ntuj
uanunt
ukme
mpr
omos
ika
naga
rpe
ranpol
it
ikor
ang
-or
ang
mi
li
te
rda
patdi
te
rimas
eca
ral
uass
ert
ame
mbua
tma
sya
raka
tse
makime
maha
mi
ma
ksudpe
rta
hana
nna
siona
lda
nDwi
fungs
iABRI
.
c
.Kur
ikul
um1
984
Kur
ikul
um 1984,me
ngus
ungpr
ose
ssk
il
lappoac
h.Kur
ikul
um i
nij
uga
7
s
eri
ngdi
sebuts
eba
gai"
kur
ikul
um1975ya
ngdi
sempur
naka
n".
d.Kur
ikul
um1
994
Kur
ikul
um 1994di
bua
tse
baga
ipe
nye
mpur
naa
nkur
ikul
um 1984da
n
di
la
ksa
nakns
esua
ide
nga
nUU No.2Ta
hun1989t
ent
angSi
st
em Pe
ndi
dika
n
Na
siona
l.Ha
linibe
rda
mpa
kpa
das
ist
em pe
mba
gia
nwa
ktupe
laj
ara
n,ya
it
u
8
de
nga
nme
nguba
hda
ris
ist
ems
eme
ste
rkes
ist
emc
atur
wul
an.
2.Ke
bij
aka
npe
ndi
dika
npa
dama
saOr
deBa
ru
Pe
ndi
dika
npa
dama
sake
kua
saa
nOr
deBa
rume
nja
dis
ala
hsa
tuke
bij
aka
npol
it
ik
da
n pe
mer
int
aha
n ya
ng t
era
ngkum da
lam Re
nca
naPe
mba
nguna
n Li
maTa
hun
(
Repe
li
ta
).Se
baga
ima
naya
ngt
el
ahdi
si
nggungs
ebe
lumnya
,pe
ndi
dika
npa
dama
sa
i
nidi
ja
dika
nse
baga
isa
lahs
atus
ekt
orut
amaunt
uk me
nyokong pe
mba
nguna
n
e
konomiOr
deBa
ru.
Ta
rge
tut
amape
mba
nguna
npe
ndi
dika
nna
siona
lpa
daRe
pel
it
aI(
1969
-1974)
a
dal
ahpe
ndi
dika
nda
sar9t
ahunya
ngs
ema
kinme
lua
sda
lam wa
ktu15t
ahun,s
ert
a
pe
rba
ika
nkua
li
ta
s,a
kse
s,da
nre
leva
nsipe
ndi
dika
nya
ngs
ema
kint
era
rahde
mi
pe
ningka
tans
umbe
rda
yama
nus
ia(
SDM)I
ndone
sia
.Ke
bij
aka
nini
la
hya
ngt
ert
uang
da
lamGBHNt
ahun1973s
epe
rtiya
ngt
el
ahdi
sebut
kans
ebe
lumnya
.
Se
dangka
npa
daRe
pel
it
aII(
1974-
1979)
,st
rat
egike
bij
aka
npe
ndi
dika
nna
siona
l

7
UlfahNur
yBatu
bar
a,Aman,
Op.
ci
t.
,hl
m26
.
8
Ibi
d,hl
m2 7.
me
li
put
iempa
tbut
ir
,ya
it
u:pe
ningka
tank
ual
it
aspe
ndi
dika
n,pe
mer
ata
anke
sempa
tan
me
mpe
rol
ehpe
ndi
dika
n,r
ele
vans
ipe
ndi
dika
n,da
nef
isi
ens
ipe
ndi
dika
n.Kons
ep
pe
ndi
dika
nna
siona
linibe
rta
hanc
ukupl
ama
,ba
hka
nma
sihdi
te
rapka
nhi
nggaa
khi
r
ma
sape
mer
int
aha
nOr
deBa
ru.
Pr
odukpe
ndi
dika
npa
dama
saOr
deBa
rupe
rna
hide
nti
kde
nga
npe
nat
ara
nP4
(
Pedoma
n,Pe
ngha
yat
an,da
nPe
nga
mal
anPa
nca
sil
a)s
ert
ama
tape
laj
ara
nPe
ndi
dika
n
Mor
alPa
nca
sil
a(PMP)
.Ke
duapr
oduki
nidi
sebut
-se
buts
eba
gaipe
rwuj
uda
nba
hwa
pe
ndi
dika
nna
siona
lpa
dae
raOr
deBa
rus
ela
lube
rla
nda
ska
nke
padaPa
nca
sil
ada
n
UUD1945.
PMPa
dal
ahna
mape
ngga
ntiunt
ukma
tape
laj
ara
nKe
war
gane
gar
aanya
ngt
el
ah
di
te
rapka
nse
bel
um t
ahun 1976.Di
gant
inya na
ma pe
laj
ara
n Ke
war
gane
gar
aan
me
nja
diPMPt
ers
ebutme
mil
iki
dampa
kpol
it
ikya
ngc
ukupbe
sar
.Ma
tape
laj
ara
n
Ke
war
gane
gar
aanme
nga
jar
kanha
k-ha
kda
nke
waj
iba
nse
baga
iwa
rgane
gar
a,da
n
j
ugake
waj
iba
nne
gar
ate
rha
dapr
akya
tnya
.De
nga
nde
miki
an,s
eti
appe
ser
tadi
dik
s
uda
hdi
aj
arka
nunt
ukbe
rsi
kapkr
it
ist
erha
dapne
gar
a.
Se
lai
nPMPda
npe
nat
ara
nP4,a
daj
ugaupa
yapol
it
is
asil
ai
nnyada
lam pr
ose
s
pe
ndi
dika
ndiz
ama
nOr
deBa
ru.Ke
ti
kaNugr
ohoNot
osus
ant
ome
nja
bats
eba
gai
Me
nte
riPe
ndi
dika
nda
nKe
buda
yaa
n(19
83-
1985)
,di
munc
ulka
nla
hma
tape
laj
ara
n
Pe
ndi
dika
nSe
jar
ahda
nPe
rjua
nga
nBa
ngs
a(PSPB)ya
ngbe
rla
kus
eja
kKur
ikul
um
1984.PSPBme
nur
uts
eba
gia
npe
nga
matdi
nil
ais
eba
gaiupa
yahe
gemonipe
ndi
dika
n
ya
ngl
eka
tde
nga
nnua
nsapol
it
iska
renaha
nyat
erf
okuspa
dape
rana
nAngka
tanDa
rat
da
lamme
ngha
dapiPKIpa
dat
ahun1965-
1966.
Se
lai
nit
u,s
ala
hsa
tuke
bij
aka
nya
ngpa
li
ngpopul
erda
lam pe
nye
lengga
raa
n
pe
ndi
dika
npa
dae
raOr
deBa
rua
dal
ahup
ayape
nunt
asa
nke
mis
kina
nda
nke
bodoha
n
me
lal
uipr
ogr
amWa
ji
bBe
laj
ar9Ta
hun.Pr
ogr
amwa
ji
bbe
laj
ars
eba
gaiupa
yaunt
uk
me
nunt
aska
npe
ndi
dika
nda
sars
ebe
nar
nyas
uda
hmul
aidi
gaga
sse
jakt
ahun1950
me
ski
punbe
lum da
patbe
rja
lans
eba
gai
maname
sti
nyaka
renaa
danyape
rgol
aka
n
pol
it
ikya
ngt
erj
adis
eca
rat
erus
-me
ner
us.
Se
baga
ima
naya
ngt
el
ahdi
si
nggungs
ebe
lumnya
,pe
ndi
dika
n9t
ahunj
ugame
nja
di
t
arge
tut
amada
lam pe
nye
lengga
raa
npe
ndi
dika
nunt
ukRe
pel
it
aI.Na
mun,pa
da
pr
akt
eknya
,ta
rge
tpe
menuha
npe
ndi
dika
nda
sars
ela
ma9t
ahunt
ernya
tama
sihc
ukup
s
uli
tunt
uk di
ja
lanka
nse
hingga pe
mer
int
ah Or
de Ba
ru me
reduks
inya me
nja
di
pr
ogr
am Wa
ji
bBe
laj
ar6Ta
hunde
nga
nta
rge
tpe
nge
nta
sanpe
ndi
dika
nda
sarhi
ngga
l
ulusSe
kol
ahDa
sar(
SD)
,Ma
dra
sahI
bti
dai
yah(
MI)
,at
auj
enj
angpe
ndi
dika
nla
in
ya
ngs
ede
raj
at
.
Pr
ogr
am Wa
ji
bBe
laj
ar6Ta
hunya
ngdi
res
mika
npa
dat
ahun1984di
can
angka
n
unt
ukme
neguhka
nda
nme
wuj
udka
nkomi
tme
npe
mer
int
ahOr
deBa
ruda
lam upa
ya
pe
mer
ata
an ke
sempa
tan ba
gis
elur
uh ma
sya
raka
tIndone
sia unt
uk me
mpe
rol
eh
pe
ndi
dika
nda
sar
.Pr
ogr
ami
nipunme
nca
paiha
silya
ngdi
har
apka
nha
nyada
lam
wa
ktukur
angd
ari10t
ahuns
ehi
nggapr
ogr
ams
ebe
lumnya
,ya
kniWa
ji
bBe
laj
ar9
Ta
hun,di
ras
asuda
hbi
sau
ntukdi
te
rapka
n.
Pa
dat
angga
l2Me
i1994be
rte
pat
ande
nga
npe
ringa
tanHa
riPe
ndi
dika
nNa
siona
l,
Pr
esi
denSoe
har
tos
eca
rar
esmime
nca
nangka
npe
laks
ana
anda
npe
nye
lengga
raa
n
pe
ndi
dika
nWa
ji
bBe
laj
ar9Ta
hun.Se
jaks
aati
tul
ah,pr
ogr
am pe
ndi
dika
nWa
ji
b
Be
laj
ar9Ta
hundi
te
tap
kans
eba
gaige
raka
nna
siona
lya
ngme
nja
diba
gia
nda
ri
pe
mba
nguna
nna
siona
lse
sua
ide
nga
nUnd
ang-
Unda
ngNomor3Ta
hun1989t
ent
ang
Si
st
emPe
ndi
dika
nNa
siona
l.
Ke
bij
aka
npe
ndi
dika
npa
dama
saOr
deBa
rudi
ara
hka
npa
dape
nye
rag
ama
n.
Pe
ndi
dika
ndima
sai
nidi
ara
hka
nke
padauni
for
mal
it
asa
tauke
ser
aga
manda
lam
be
rpi
kirda
nbe
rti
nda
k.Pa
kai
ans
era
gam,wa
dah-
wada
htungga
lda
rior
gani
sas
isos
ial
ma
sya
raka
t,s
emua
nyadi
ara
hka
nke
padat
erbe
ntuknyama
sya
raka
tya
nghomoge
n.
Pa
dama
sai
nit
ida
kadat
empa
tba
gipe
rbe
daa
npe
nda
pat
,se
hinggame
lahi
rka
n
di
si
pli
nse
muda
nme
lahi
rka
nma
sya
raka
tpe
nir
u.
B.Pe
rke
mba
nga
npe
ndi
dika
nIndone
siapa
dama
saRe
for
mas
i
Secaraharfiyahr e f
orma siadalahme mbe ntukataume natakemba li
.Ya knime ngat
ur
dan me nert
ibka ns esuat
uy ang ka c au bala u,yang dida lamnya terdapatke giat
an
me namba h,me ngga nti,me ngurangi,da nme mpe rbar
ui.Ada punda l
ama r
tiya ngl azi
m
digunaka ndiI ndone sia,erar ef
or ma sia dal
ahma sapeme ri
ntahanya ngdi mulais etel
ah
jat
u hnyape me rintahanOr deBa r
upa datahun1998,ol ehs ebuahge ra
ka nma saya ng
suda hti
da kterbe ndungl agi.Da ris ejakt a
huni t
usa mpaisekarang,disebuts e
ba gaiera
9
reformasi. Me nge na iproseskajatuha npr e
side nSoehar
toyangl anjut
nyadi gantikanoleh
presidenHa bibies ec arasepinta
ns uda hdikemuka kandia tas.Ya i
tu,karenape me rint
ah
bSoe har
r t
odi a
ngga ps udahtidakda pa tdihar
a pkanlagiuntukme mba wara kyatIndone si
a

9
Abu
ddi
nNat
a,Op
.ci
t.
,hl
m34
7.
kearahke hidupanya ngdemokr at
is ,a ma n,dama i
,t er
tib,seja
hteral a
hirda nba tin.
Pemeri
ntaha npresidenSoe hart
opa dame njel
angke j
atuhannyadi a
ngga pt e
lahme nutup
ke
rande mokr as
ide nga nme ngguna kana ngkat
anbe r
senjatayangbe rt
indakr e
pr e
sif,
mela
kuka n monopol i,dans entra
lisasipa da semua a spek kehidupan,me mbiarka n
mera
jar
elanyakor ups i
,kolusidanne potisme(KKN ) ,me mperbe s
arke ter
gantunga n
ne
garapa daut angl uarnegri
,me mbe ri
ka npe l
uangya ngt erl
alubesarke padacinada n
pi
hakasingunt ukme nguas
aiasetnega ra.Pe meri
ntahanpres i
denSoeha r
todianggapt i
da k
be
rdayal agida la
m me ngat
asiberba gaima sal
ahte r
sebut,danka renanyape rl
udi ganti
ol
ehpeme rintahanya ngbaruyangle bihr eformis
.

PascalengsernyaSoe harto daritahtaPr esi


den,pe me r
inta
h ha nyaf okuspa da
masala
hpe meri
ntahans aj
a.Ar t
inyapeme cahanma sal
ahpoliti
kda ne konomiya ngpa l
ing
di
perhat
ikanole hpe meri
ntahda nme nyeba bkansektorlainsepertipe ndi
dikankur ang
mendapatperhati
anyangs er
iuspa dama saa walRe f
ormasi.Perubaha npoli
tikda r
iOr de
10
Bar
uhi nggaRe forma s
ibanya kme ngubaht atana
nne garaIndone s
ia . Er aRe f
orma s
i
membe r
ir ua
ngya ngc ukupbe sarbagipe r
umusanke bija
kanpe ndidika
nba ruya ng
be
rsi
fatr e
forma t
ifda nrevolusioner
.Be ntukkur i
kulum me njadibe rbasi
skompe te
nsi
1
1
be
gitupulapelaksanaanpendidi
ka nberubahd ar
isentr
ali
st
ikme njadide sent
ral
isti
k.

Me mas
ukitahun2003pe merint
ahme mbuatUUNo.20Ta hun2003t e nt
angSi st
em
PendidikanNasionalmengganti
kanUUNo.2Ta hun1989,da nsejaksaatitupe ndi
dikan
dipahama is
ebagai"Usahasadarda ntere
ncanaunt ukme wuj
udka nsuasanabe l
ajardan
prosespe mbela
jara
na garpesertadidiksecaraa kti
fme nge
mba ngkanpot e
ns idiri
nya
untukme mi
li
kikekuata
ns pi
ri
tualkeagamaan,pengendal
ia
ndiri,kepri
badian,ke cer
dasan,
akhlakmul ia,sert
ake te
rampilanya ngdiperl
uka ndiri
nya,ma syarakat
,ba ngsada n
negara.
"

Ada
punkur
ikul
umya
ngdi
paka
ipa
dama
saRe
for
mas
i,a
nta
ral
ai
n:
1.Kur
ikul
um2004(
KBK)
Kur
ikul
um 2004s
eba
gaikur
ikul
um pe
rta
maya
ngdi
cet
uska
nma
saRe
for
mas
i
j
uga di
kena
lse
baga
iKur
ikul
um Be
rba
sis Kompe
tens
i(KBK)
.Kur
ikul
um i
ni
di
te
rapka
n buk
ans
eba
gai upa
ya me
mpe
rba
iki kur
ikul
um s
ebe
lumnya
,te
tapi
di
seba
bka
nol
ehs
it
uas
ida
nke
but
uha
nma
sya
raka
tya
ngme
nunt
utt
ers
edi
anyaSDM
12
ya
ngunggulda
nkompe
ten.
2.Kur
ikul
um2006(
KTSP)

Kur
ikul
um 2004a
khi
rnyadi
gant
ide
nga
nkur
ikul
um 2006ya
ngdi
kena
lde
nga
n
1
0
Ul
fahNur
yBatubar
a,Aman,Op.
cit
.,hl
m28.
1
1
Yu
diHar
tono
,,Op.
ci
t.,
hlm39
.
1
2
Ul
fahNur
yBatubar
a,Aman,Op
.ci
t.
,hlm29
.
Kuri
kulum Ti n
gka tSa
tuanPe ndi
dikan(KTSP)
.Halinidi
picuaga
rpe s
ert
adi di
k
le
bih mandir
ide ngancarame mperda
yaka
ns a
tua
n pendi
dika
n mela
luiotonomi
13
daer
ahkepadalembagapendi
dikan.

3.Kur
ikul
um2013(
K-13)

Kur i
kulumKTSPa khirnyadi ga ntidenga nkur i
kulum2013( K-13)denganala
sa n
materiya ngdi aj
arkanke pa dape se r
tad i
dikt er
l a
luba nyakda npadat.Sel
ainitu,
kel
eluasaant er
hada pgurume mbua tkur ikulum se ca
rama ndiriuntukma si
ng-mas
ing
se
kolaht e r
nyatat akberjalanmul us.Ku ri
kulum 2013s ebagail anj
uta
nkur i
kul
um
KBK da nKTSPmul aidi be r
lakuka ns e
jakt ahuna jara
n2013/ 3014.Kuri
kulum i
ni
ber
tujuanunt ukme mper
sia pkanma nusiaIndone siaagarme milikikemampuanhidup
se
baga ipr i
badida nwa rgane ga r
aya ngbe r
ima n,produkti
f,i novat
if
,e f
ekt
ifserta
mampube rkont
ribusiterha dapke hidupa nma syarakat
,be rbangsa,bernega
ra,da n
14
per
ada banduni a
.

1
3
Loc.
cit
.
1
4
Ibi
d,hlm3
0.
BABI
II

PENUTUP

KESI
MPULAN

Seja
kke merde kaa
nI ndonesi
a1945,kurikulum pe ndidika
ns uda hberubahs ebanyak9
(sembil
an)ka l
i.Te ntunyape r
ubahankurikul
um t e
rse butj ugabe rda mpa kpadape mbe laj
ara n
sejar
ah.MasaOr deLa ma ,di
bawa hkepemi
mpi nanSoe ka rnope mbelaj
a ranseja
rahdituntutuntuk
bisame mberi
kanse ma ngatmotivas
ibagigenera
simuda ,agarma ube r
juangme lawanpe njaj
a h,
me ngi
ngats it
uasida n kondisipada ma saini,I ndone s
ia ma sih ha rus me mpertahanka n
keme r
dekaannnya.Be ra
li
hket ahun1950-1960-an,c orakke pemi mpi nanSoe kar
nod it
anda i
denganc ir
iMa nipol/USDEK ( Manif
est
o politi
k/Unda ng-Undang Da sa
r1945,Sos ia
lis
me
Indonesi
a,Demokr asiTe r
pimpin,EkonomiTerpi
mpi n).

Orde Ba r
uj uga me mpunyaiwa rna t
ers
endir
ida lam pe meri
ntahannya,s ehingga
pembe l
a j
ara
ns ej
arah ma sai nime la
kuka n pe
rubahan mains
e tgener
a s
imuda a gart idak
te
r pe
nga r
uh terhadapi deologipe ngaj
aran Ma ni
polUSDEK.Pe mbelaj
a r
ans eja
rahj uga
digunakanuntukme mperkuatlegit
imi
sasikekuas
aandanme nunjukka
nke berhasi
lanOrdeBa r
u.
SejakRe fomasiya ngdimula itahun1999,pe mbel
ajar
ans e
jara
hbe rubahse car
ake s
eluruhan,
mul a
ida rituj
uan,landasan,hinggabuku- bukusej
arahma s
aOr deBaruba nyakdikri
ti
s ioleh
sejar
awa nRe f
ormasi.
DAFTARPUSTAKA

Ulf
ah Nury Bat
ubar
a,Ama n.2019.Pe r
kemba
nga
n Pe
mbe
laj
ara
n Se
jar
ah Pa
sca
Ke
mer
dekaan-
Ref
ormas
i.Pe
ndidi
kanse
jar
ah.8(
1):25-
30.
YudiHart
ono.201
6.Pendi
dika
ndanke bi
ja
kanpoli
ti
k(Kaji
anRe f
orma
sipe
ndi
dika
ndi
I
ndone
siamasaOrdeLamahi
nggaRe f
orma
si)
.Agasty
a.6(
1):ha
l38-39.
Na
ta,Abuddi
n.2011.Se
jar
ahPe
ndi
dik
anI
sla
m.J
aka
rta:Ke
nca
na.
Sugi
yono,dkk.Ta
npat
ahun.Pe
taJ
alanPe
ndi
dik
anI
ndone
sia.Yogya
kar
ta:Ti
mUNY.

Anda mungkin juga menyukai