Anda di halaman 1dari 4

Pangaruh Dongeng Kana Empati

Saha nu pas leutikna can pernah ngarasaan dipangmacakeun dongeng? “Si Kabayan Ngala
Tutut” “Si Kancil Jeung Buaya” ‘Tangkuban Parahu” Jsb. Pasti geus teu aneh ngadangu judul-
judul eta dongeng teh. Carita anu sok diantos-antos sateuacan bobo basa arurang laleutik keneh.
Ceuk saha dongeng teh ngan saukur carita keur budak leutik nu sifatna ngabobodo, nu gunana
sangkan budak teh enggal bobo?

Sajaba ti eta, dongeng teh boga loba pisan mangpaat. Heunteu ngan ka budak leutik
hungkul, keur kolot nu boga budak leutik ge aya mangpaat ti dongeng. contoh mangpaat dongeng
keur budak, diantarana, ningkatkeun kacerdasan intelektual jeung imajinasi budak, ningkatkeun
katerampilan budak kana bahasa, ngabangkitkeun minat baca budak, ngawangun kacerdasan
emosional budak, ngabentuk rasa empati budak, ngajalin bonding antara budak jeung kolot,
ningkatkeun rasa peduli ka sasama, jsb.

Ti lobana mangpaat nu aya, dina ieu artikel, abdi salaku panulis rek masihan terang
maraneh sadaya, mangpaat dongeng khususna keur empati budak. Naon sih eta empati teh? Lamun
ceuk pak Goleman, dina bukuna anu judulna Emotional Intelligence, manehna ngedalkeun yen di
dasarna empati nyaeta pangabisa eukeur teurang emosi-emosi nu diasakeun batur. Singkatna mah
bisa ngarasakeun nu keur di alami batur.

Empati oge dikhususkeun deui empati keur budak. Dina empati keur budak leutik, emtpati
teh dibagi deui jadi 5 bagian (ceuk Hoffman, 2008), nyaeta : Tahap 1 : Empati Umum (bulan-bulan
kahiji kalahiran) Dimana budak acan bisa ngabedakeun kalawan tegas antara awakna sarta
lingkunganna. Tahap 2 : Empati Egosentris (asal umur 1 taun) Beuki nambahan umur,reaksi
saurang anak ka anak sejen nu keur nalangsara lalaunan-lahan asal robah. Tahap 3 : Empati
Emosional (umur 2-6 taun) Anak mikawanoh yen rarasaan hiji jalma sugan beda ti rarasaan na,bisa
bageur pisan manggih asal-asal kasangsaraan batur,sarta manggih cara basajan mikeun bantuan
atawa nunjukkeun pangrojong. Tahap 4 :Empati Kognitif (umur 6-11 taun) Di babak ieu saurang
anak bisa nyurtian masalah ti panempo batur,ku kituna aya kanaekan usaha na nunjang sarta
ngabantu kaperluan batur. Tahap 5 : Empati Inti (asal umur 12) Di babak ieu anak bisa memperluas
empatinya ngaliwatan perkara-perkara nu dipikanyaho sacara pribadi sarta nalitikeun langsung
kumpulan balarea nu saleresna acan kungsi dipanggihan.

Dina empati keur budak leutik oge, aya sababaraha faktor anu mangaruhan eta empati nu
aya di eta budak, (ceuk Saphiro, 1997) diantarana: a. Faktor kognitif. Nambahan asak na wawasan
sarta ketrampilan kognitif,anak-anak sacara bertahap diajar mikawanoh tanda-tanda kahanjelu
batur sarta sanggup menyesuaikeun kapadulian na kalawan laku-lampah nu pas. b. Faktor bawaan.
Anak salaki-salaki sarua sosial na kalawan anak awewe tapi anak condong leuwih resep mikeun
bantuan fisik atawa bertindak minangka penjaga. Sedengkeun anak awewe leuwih resep mikeun
pangrojong psikologis contona ngahibur anak sejen nu keur ngangres. c. Faktor pendidikan.
Pendidikan hususna pendidikan agama nyokot lalakon penting dina palaksanaan empati kasebut.
Penerapan arek pendidikan agama dina kahirupan sapoe-poe malahan efektif dina mangaruhan
anak. d. Faktor Kulawarga. Penerapan aturan kulawarga nu tangtu,konsisten sarta teu gampang
mikeun mikeun keringanan ka anak sarta tungtutan arek tanggung jawab ka anak tanpa kaayaan
imbalan naon oge arek mangaruhan sarta ngahasilkeun anak nu merhatikeun,tanggung
jawab,lemes parasaan sarta leuwih penyayang. E. Kanyaho arek laku-lampah empati. Praktek arek
laku-lampah simpatik bisa mangaruhan hirup manusa. Palaksanaan kebaikan sacara acak sarta
melibatkeun diri dina kagiatan bermasyarakat arek ngawurukan anak arek kanyaho eukeur
ngalakukeun laku-lampah empati sarta leuwih merhatikeun di batur.

Salah sahiji padika pembelajaran nu bisa ngembangkeun empati anak umur dini nyaeta
kalawan padika dongeng. Perkara ieu luyu kalawan nu diungkabkeun ku Moeslichatoen (2004)
yen mendongeng bisa jadi media eukeur nepikeun harga-harga nu lumangsung di balarea.
Dongeng ngagaduhan harti penting pikeun hal mekar anak umur dini,sabab kalawan dongeng guru
atawa kolot bisa ngabantu ngembangkeun harga-harga sosial nu didalamnya kaasup
ngembangkeun empati anak.

Waktu ngadenge dongeng nu ngagambarkeun rarasaan,anak arek milu nyurtian naon nu


aya dina rarasaan na sarta ngarasakeun naon nu aya di jero rarasaan inohong atawa batur. Inohong-
inohong nu aya dina hiji dongeng arek karasaeun hirup sarta anak arek geus biasa ngabedakeun
antara inohong nu hiji kalawan inohong nu sejen. Komo anak arek ngajadikeun inohong nu bageur
jadi idolanya . Kalawan nyurtian inohong,anak bakalan nyurtian awakna. Manehna arek asal mikir
sarta arek sanggup ngabedakeun antara jalma bageur kalawan jalma jahat , kolot kalawan anak-
anak,salaki-salaki sarta awewe. Tangtu wae arek jadi pangajaran nu berharga pisan sarta disaat
anak jadi sawawa,manehna arek diajar ngajenan beda (Mal,2008). Hiji jalma bisa jadi empatik ka
sipat fiktif sakumaha ka korban di kahirupan nyata (Baron sarta Byrne,2005)

Sangkan pesen tina dongeng bisa tersampaikan kalawan bener,sarta mangpaat dongeng
bisa nyerepan ka anak,diperlukeun teknik husus sangkan anak bisa nyurtian dongeng kalawan
bener.
Cara ngadongeng ka anak luyu, kalawan umurna, nyaeta : 1. Waktu umur 0-2 tahun
Sasaena mendongeng teu kudu make buku tapi dikarang wae carita na sangkan Maneh bisa
memaksimalkeun gerakan awak,ekspresi beungeut sarta intonasi sora. Ieu arek ditewak kalawan
mending ku orok. Atawa jikapun make buku. berikanlah buku nu bertekstur lembut,sangkan tak
melukai anak. Gambar na oge dipilih nu ukuranana badag kalawan warna-warna nyolok. Orok biasana
mikaresep gambar nu nempokeun sagala rupa ekspresi beungeut. 2. Saat Umur 3-6 taun
Di umur anak enggeus bisa diwanohkeun kalawan buku carita nu memuat loba gambar kalawan buku
carita nu memuat loba gambar kalawan hurup sarta angka ukuranana badag sarta tangtu. Dongeng
oge sasaena dipilih nu carita na patali jeung aktifitas sapoe-poe,contona mangpaat dahar sayur sarta
buah sarta mangpaat ngosok huntu. Ieu aya gunana eukeur menasehati anak sacara teu langsung.
Dua anak di umur pra sakola sakapeung aya anak nu enggeus bisa maca mangka bageur jugha
dibikeun buku carita aya gambaran.
3. Saat umur 7-12 taun
Anak umur sakola kawas ieu , kolot bisa mikeun buku/majalah di anak. Tapi sasaena ditempo tiheula
lebet buku/majalah kasebut,jangan tepi aya kata/kalimat/gambar nu negatif atawa acan selayaknya
‘dikonsumsi’ ku anak. Lamun anak acan lancar maca,pendampingan diperlukeun eukeur ngabingbing
na hurup-hurup kasebut jadi rangkaianya cek dina kalimah ku kituna ngabogaan harti.
Ciptakan yen mendongeng nyaeta hiji hal nu ditunggu ku anak. Nu pangpentingna ti dongeng nyaeta
numuwuhkeun kaayaan nu nyenangkeun. Urang minangka kolot haruslah nyadiakeun waktu nu
berkualitas waktu mendongeng. Hindari mendongeng waktu enggeus lungse,sabab bisa jadi teu
optimal bageur waktu proses mendongeng ataupun ngajawab patarosan ti anak. Oge waktu anak
enggeus jenuh dongeng dongeng,eureunkeun wae. Ajak manehna ngalakukeun aktifitas sejen nu
disukainya . Hiji deui. hindari menakut-nakuti anak sacara tak logis ngaliwatan dongeng. Contona wae
: Jangan mendongeng ngeunaan jurig nu menyeramkeun nu resep ngadahar anak-anak. Ieu jaba
berbohong oge numuwuhkeun daweung borangan ka diri anak.
Cara gampang jadi pendongeng pikeun anak nyaeta para kolot atawa guru kudu ngabogaan tanaga
imajinasi nu kuat atawa ngabogaan minat maca nu luhur sangkan bisa mentransformasikeun naon nu
enggeus dibaca na ka anak sarta tangtu kalawan basa nu gampang dipahaman anak. Sarta cara
sejen pikeun kolot nu resep lalajo pilem bisa ajak anak tapi kudu pinter milih sarta memilah carita nu
luyu kalawan umur anak.
Lamun urang hese mitembeyan eukeur mendongeng pikeun anak mangka wajib pikeun kolot sarta
guru eukeur siar referensi ti buku-buku atawa kalawan mindeng-mindeng nenjo story tellingyang loba

Anda mungkin juga menyukai