Anda di halaman 1dari 58

Deni Anggraini, M.

Farm, Apt

Kelompok Bidang Ilmu Teknologi Farmasi


 Kristanilitas
 Ukuran Partikel
 Higroskopis
 Sifat alir
 Morfologi Permukaan
 Sifat fisik bahan obat dan eksipien dalam
keadaan padat yaitu serbuk dan kristal
 Sifat fisik akan mempengaruhi produksi
bentuk sediaan, penampilan dan hasil akhir
produk
 Bentuk alami kristal drug subtance akan
mempengaruhi stabilitas dalam keadaan
padat, kelarutan dan absorbsi
Sifat bentuk padat yang menyebabkan dan
mempengaruhi perubahan struktur

Morfologi dan ukuran


partikel

- Proses filtrasi
- Sifat alir
- Kristalisasi
serbuk
- Proses Polimorfisme - Kompresibilita
(ex ; milling,
s
grinding, weeting,
- Laju disolusi
lyofilisasi)
- Biovailability

Solvasi/ hidrasi
 Bentuk Kristal mempengaruhi ; morfologi,
ukuran partikel, polimorfisme, hidrasi, filtrasi,
sifat alir, disolusi dan bioavailability
 Bentuk kristal/ kristal habit bervariasi dalam
ukuran dan bentuk
 Meskipun tidak ada perbedaan
bioavailabilitas dengan perbedaan bentuk
kristal, kristal habit penting u diperhatikan
kemampuan injeksi dari suspensi yang
berisikan obat dalam bentuk kristal akan
dipengaruhi oleh habit.
TOLBUTAMID

 Plat kristal akan mudah diinjeksikan melalui


jarum suntik yang halus dari pada bentuk
kristal jarum,
 Plate kristal talbutamid, meyebabkan serbuk
masuk kedalam hooper mesin cetak tablet
dan terjadi capping
 Keadaan ini tidak akan terjadi apabila
tolbutamid dalam bentuk kristal lain.
 Habit kristal yang terbentuk tergantung pada
kondisi kristalisasi seperti penggunaan
pelarut, tempratur, konsentrasi dan
kemurnian.
 Bila dikristalisasi dengan hexan membentuk
kristal jarum asikular (memanjang), memiliki
sifat alir yang jelek.
 Bila dikristalisasi dengan metanol dihasilkan
kristal 4 dimensi yang sifat alir serta
kompaktibilitasnya lebih baik...cocok u
tableting
 Akan mempengaruhi kekuatan tablet dan
waktu desintegrasi tablet
 Kubik atau isometrik  Triklinik
tidak selalu bentuk  Monoklinik
kubus, juga ditemukan
oktahedral (8 bentuk),
dan dodekahedral (10
bentuk)
 Tetragonal, sama
dengan kristal kubik
 Ortorombik,
 Hexagonal
 Trigonal
KLE College of Pharmacy, Nipani. 04/05/2012 10
 Berdasarkan struktur dalam, senyawa
diklasifikasikan : bentuk kristal dan amorf
 Senyawa kristal dikarakterisasi dengan
ulangan spasi atom atau molekul didalam
susunan tiga dimensi
 Bentuk amorf, atom atau molekul berada
disembarang tempat secara acak
 Kelarutan dan laju disolusi lebih besar pada
bentuk amorf dibandingkan bentuk kristal
 Bentuk amorf memiliki energi termodinamik
yang lebih tinggi
 Ex : bentuk amorf novobiocin lebih baik
diabsorbsi dari pada bentuk kristal yang
absorbsinya jelek
 Pada penyimpanan bentuk amorf cendrung
berubah menjadi bentuk yang tidak stabil
 Ketidakstabilan dapat terjadi selama
pemprosesan bulk, sehingga kerugian besar
mengembangkan suatu bentuk amorf
 Habit kristal dapat dimodifikasi dengan
penambahan suatu senyawa yang tidak murni
 Ex : penambahan pewarna asam sulfonat
dapat merubah kristal habit amonium klorida
dan kalium nitrat.
 Penambahan surfaktan sebagi stabilisator,
weting agent sediaan suspensi) dapat
mengubah bentuk kristal dengan
mengabsobsi pertumbuhan permukaan
selama pertumbuhan kristal.
 Suatu senyawa kristal boleh mengandung
pelarut kristal baik dalam bentuk stoikiometri
atau nonstoikiometri
 Pelarut kristal nonstoikiometri melibatkan
molekul pelarut yang terjerat dalam kisi
kristal
 Hal ini tidak dikehendaki, karena tidak ada
reprodusibilitas dan harus dihindari
perkembanganya
 Pelarut kristal yang terkandung dalam jumlah
stoikiokmetri dikenal dengan solvat
 Solvat adalah komplek molekular
yangbergabung dengan molekul pelarut yang
mengkristalisasi kedalam tempat spesifik
didalam kisi kristal
 Bila pelarutnya adalah air kompleknya disebut
hidrat
 Senyawa yang tidak mengandung air sama
sekali dalam struktur kristalnya disebut
anhidrat
 Identifikasi senyawa hidrat penting, karena
konversi dari bentuk anhidrat menjadi hidrat
kan mengurangi laju disolusi dan laju
absorbsi
 Ex : ampisilin anhidrat dan ampisillin trihidrat
dari ampisilin yang diberikan per oral dalam
bentuk suspensi ke manusia, bentuk anhidrat
lebih mudah larut (10 mg/ml) menghasilkan
puncak level serum darah lebih cepat
daripada bentuk trihidrat yang kurang larut
 Polimorfisme : kemampuan senyawa mengkristal
dalam bentuk lebih dari satu spesies kristalin
dengan perbedaan kisi internal
 Stabilitas kimia, sifat prosesing, dan ketersediaan
hayati dapat berubah.
 Perbedaan utama solid dan bentuk fisik ialah
apakah padatan berbentuk kristal atau amorf
 Banyak obat berada dalam berbagai bentuk
polimorfi atau keadaan amorf.
 Walaupun secara kimia identik, tetapi variasi
struktur kristal ditemukan dalam polimorfisme
berbeda sehingga berbeda pula kelarutan dan
kec disolusinya
 Polimorfi yang dapat berubah bentuk satu
menjadi bentuk yang lain dengan berbagai
variasi temperatur dan tekanan. Disebut
enantiomer polimorfi. Ex : sulfur
 Polimorfi yang tidak stabil pada seluruh
temperatur dan tekanan disebut monotropik
polimorfisme. Ex : gliceryl stearat
 Polimorfi berbeda satu dengan yang lainnya
tergantung sifat fisikokimia seperti : kelarutan,
titik didih, density, kekerasan dan derajat
kompresibilitas.
 Pada saat preformulasi sangat penting
mengidentifikasi sifat polimorfi, apakah stabil
pada temperatur kamar???
 Ex : kloramfenikol tersedia dalam bentuk A, B,
dan C. Bentuk B lebih stabil dan lebih disukai
 Ex : Riboflavin tersedia bentuk I, II dan III, bentuk
III menunjukkan 20 menit lebih larut di dalam air
dibandingkan bentuk I
 Novobiosin berbeda signifikan efek terapetik
bentuk amorf dan bentuk kristalin
 Semua bentuk amorf dan kristalin akan di
konversi menjadi bentuk kristalin stabil
 Polimorf metastabil akan dikonversi menjadi
bentuk stabil secara perlahan bergantung
zatnya.
 Hal ini sangat penting dalam farmasi
 Bentuk yang digunakan dalam farmasi adalah
bentuk stabil untuk menjamin usia guna dan
ketersediaan hayati
 Keberadaan polimorfisme tidak stabil kadang
dapat diatasi dengan penambahan eksipien
yang memperlambat transformasi. Ex :
metilselulosa dan novobiosin
POLYMORPHISA

1. TURUNAN BARBITURAT SEKITAR 60% MEMPUNYAI BENTUK

POLIMORFISA

2. STEROID SEKITAR 67% MEMPUNYAI BENTUK POLIMORFI

3. SULFONAMIDA SEKITAR 40% MEMPUNYAI BENTUK POLIMORFI

4. PROGESTERON SEKITAR 5 BENTUK POLIMORFI

5. SULPHABENZAMIDE SEKITAR 3 BENTUK POLIMORFI


DALAM FORMULASI , PENELITIAN HARUSLAH
DILAKUKAN TERHADAP :

1. BERAPA BANYAK BENTUK POLIMORFI SUATU SENYAWA


TERSEBUT
2. SEBERAPA JAUH KESTABILAN BENTUK METASTABIL SENYAWA
TERSEBUT
3. DAPATKAH BENTUK METASTABIL DIJADIKAN SENYAWA YANG
STABIL
4. BAGAIMANAKAH SIFAT KELARUTAN DARI MASING-MASING
BENTUK POLIMORFI INI
5. APAKAH YANG DIINGINKAN BENTUK YANG LEBIH LARUT UNTUK
PROSESING DAN PENYIMPANAN .
DALAM PROSES FORMULASI PEMILIHAN BENTUK POLIMORFI YANG BENAR HARUSLAH
DILAKUKAN . HAL INI DAPAT DILAKUKAN DENGAN PROSES REKRISTALISASI MENGGUNAKAN
PELARUT YANG COCOK . PELARUT YANG DAPAT MENGINDUKSI PEROBAHAN POLIMORFI
SEPERTI :
1. AIR
2. METHANOL
PROSES REKRISALISASI
3. ETHANOL
4. ACETONE
5. CHLOROFORM BATAS KRISTALISASI SPONTAN AREA KRISTALISASI
6. n – PROPANOL C

7. n - BUTANOL BATAS JENUH


8. TOLUEN
9. BENZEN

T
FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI SIFAT-SIAFAT
POLYMORPHS

1. PENGARUH TEMPERATUR DAN HUMIDITY .


KONDISI PENYIMPANAN AKAN MEMPENGARUHI REAKSI

PHYSIKOKIMIA , DIMANA REAKSI AKAN DIPERCEPAT DENGAN

NAIKNYA TEMPERATUR , SEDANGKAN HUMIDITY BEREAKSI

SEBAGAI KATALIST PERMUKAAN . DENGAN DEMIKIAN

TEMPERATUR DAN KELEMBABAN MERUPAKAN FAKTOR YANG

SANGAT PENTING UNTUK DIPERTIMBANGKAN OLEH PARA AHLI

FORMULASI .
2. STABILITAS SENYAWA POLIMORPHI TERHADAP
PENYINARAN

- OBAT-OBAT YANG SENSITIF TERHADAP CAHAYA BIASANYA


DISIMPAN DALAM WADAH YANG TAHAN TERHADAP CAHAYA .
AKAN TETAPI BULK POWDER DARI BNTUK KRISTAL YANG
STABIL TAHAN TERHADAP PENGURAIAN SINAR DAN TIDAK
MEMERLUKAN SISTIM PACKING KHUSUS . WALAUPUN BEGITU
ADA SEDIKIT SUBSTAN YANG KESTABILANNYA DIPENGARUHI
OLEH CAHAYA .

CONTOH : ACEMETACIN TERJADI PEROBAHAN WARNA BILA


DISNARI DENGAN SINAR ULTRAVIOLET .
3. PENGARUH PENGGILINGAN ( EFFECT OF GRINDING )

PADA PROSES PENGGILINGAN BISA SAJA TERJADI

PEROBAHAN SENYAWA KRISTAL TERTENTU KE

BENTUK KRISTAL YANG LAIN ( POLIMORPHI ) , ATAU

BAHKAN BISA BEROBAH DARI BENTUK KRISTAL KE

BENTUK AMORPH. HAL INI DISEBABKAN PADA

PROSES PENGGILINGAN AKAN TIMBUL ENERGI

PANAS YANG AKAN MEROBAH POSISI TITIK

PEMBENTUK KROSTAL .
PEMBENTUKAN SOLVATE

PADA PROSES KRISTALISASI MENGGUNAKAN SOLVEN MUNGKIN


TERBENTUK HYDRTAE ( AIR ) ATAU SOLVATE ( METHANOLATE ,
ETHANOLATE DLSB ). HAL INI DAPAT MEROBAH KRISTAL HABITNYA .
SENYAWA YANG TERBENTUK DINAMAKAN PSEUDOPOLIMORFISA .
PERBEDAAN ANTARA BENTUK POLYMORPH YANG SALAH INI
DENGAN TRUE POLIMORPH , DAPAT DITELITI DENGAN MELIHAT
KELAKUAN ( SIFAT ) MELEBUR SENYAWA INI YANG DIDISPERSIKAN
DALAM MINYAK SILIKON ,MENGGUNAKAN HOT STAGE MICROSKOP .
PSEUDO POLIMORPH PADAP ROSES PEMANASAN AKAN TERBENTUK
GELEMBUNG GAS DALAM MINYAK SILIKON , SEDANGKAN TRUE
POLIMORPH MELEBUR DENGAN MEMBENTUK BULATAN-BULATAN (
GLOBULAR ) .
1. METODA UMUM YANG DIGUNAKAN UNTUK
PEMBENTUKAN HYDRATE ADALAH MENGGUNAKAN
REKRISTALISASI ETHANOL – AIR ( 70% W/W ) .

2. METODA LAIN UNTUK MEMPEROLEH POLIMORPH


ADALAH DENGAN
a. TEKNIK PEMANASAN ( THERMAL TECHNIQUES )
b. SUBLIMASI
c. PENDINGINAN RENDAH SENYAWA LEBUR
 Microscopy
 Hot stage microscopy
 Thermal analysis
 X-ray diffraction

KLE College of Pharmacy, Nipani. 04/05/2012 29


 Material dengan lebih dari satu indeks
refraktif adalah anisotropik dan muncul
cahaya dengan warna yang briliant melawan
warna latar belakang polarisasi hitam
 Intesitas warna tergantung dari ketebalan
kristal
 Material isotropik memiliki 1 indeks refraktif
dan tidak mentransmisikan cahaya dengan
penyaring terpolarsiasi dan muncul warna
hitam
 Keuntungan
dapat mempelajari morfologi kristal, dan
bentuk polimorfi satu dengan yang lainnya.
 Mikroskop polarisasi yang terhubung dengan
panas, digunakan untuk menginvestigasi
polimorfisme, melting point, dan temperatur
transisi
 Kelemahan cara ini adalah molekul dapat
terdegradasi selama pemanasan
 Diagrammatic  Results of hot
representation stage microscopy

KLE College of Pharmacy, Nipani. 04/05/2012 33


 Analisa termal adalah pengukuran panas yang
hilang atau peningkatan panas akibat sebagai
akibat perubahan fisika dan kimia dalam
suatu sampel sebagai fungsi temperatur
 DSC dan DTA digunakan untuk menentukan
polimorfisme
 Untuk mengkarakterisasi bentuk kristal
campuran panas dapat diperoleh dari area
dibawah kurva DSC utuk titik endoterm
 Dengan cara yang sama transisi panas dari
satu bentuk polimorfi ke bentuk yang lain
dapat di hitung
 Tajamnya titik endoterm mengindikasikan
molekul relatif murni
 Lebarnya titik asimetris kurva
mengindikasikan ketidakmurnian
 Kelemahan cara ini adalah terjadi degradasi
selama pemanasan
 Cara kerja
Pada waktu sinar non homogenus x-ray
menuju kristal, sinar x-ray akan didifrasikan
dan direkam oleh plate fotographic
KLE College of Pharmacy, Nipani. 04/05/2012 39
 Kisi-kisi kristal secara acak di dalam serbuk
menyebabkan penghamburan sinar X yang
menunjukkan puncak intensitas serapan
 Gambaran difraksi adalah karakteristik
spesifik kisi-kisi kristal yang diberikan oleh
senyawa
 Bentuk amorf tidak menghasilkan gambaran
campuran , berbeda dengan bentuk kristal
TITIK LEBUR

DAPAT DITENTUKAN DENGAN :

a. CAPILLARY MELTING
b. HOT STAGE MICROSCOPY
c. THERMAL ANALYSIS

Ad a . CAPILLARY MELTING :
OBSERVASI PELEBURAN DALAM TABUNG KAPILRER YANG
BERKONTAK DENGAN BLOK METAL PANAS , MEMBERIKAN
INFORMASI TENTANG JARAK LEBUR , TETAPI SULIT UNTUK
MEMBERIKAN NILAI TITIK DIDIH YANG AKURAT .
Ad b. HOT STAGE MICROSCOPY :

PENELITIAN SECARA VISUAL TITIK LEBUR


MENGGUNAKAN MIKROSKOP , YANG DIPASANGKAN
ALAT PEMANAS DAN TEMPAT SAMPEL . PERCOBAAN
INI LEBIH AKURAT , KARENA ADANYA PHASE TRANSISI
( MELEBUR PERTAMA , 50% MELEBUR DAN KOMPLET
MELEBUR ) . DAPAT DAPAT DIHUBUNGKAN DENGAN
SUATU RECORDER .
DIFFERENTIAL SCANNING CALORIMETRY :

a. METODE INI PALING TEPAT

b. KEUNTUNGAN LAINNYA ADALAH HANYA DIBUTUHKAN


SAMPEL ANALISIS YANG KECIL YAITU SEBANYAK 2 – 5 MG.

c. BAHAN REFEREN DAN SAMPEL DITEMPATKAN DALAM WADAH


YANG TERPISAH DAN TEMPERATUR SETIAP WADAH DINAIKAN
ATAU DITURUNKAN DENGAN KECEPATAN YANG KONSTAN DAN
TELAH DITENTUKAN TERLEBIH DULU
d. BILA TEMPERATUR DINAIKAN MAKA AKAN TERJADI
PERBEDAAN SUHU ANTARA SAMPEL DAN
PEMBANDING , KARENA ADANYA PERBEDAAN TITIK
LELEH . UNTUK ITU DIUSAHAKAN TEMPERATUR
KEDUA SENYAWA INI SAMA DENGAN MENGATUR
ENERGI YANG MASUK UNTUK MASING-MASING
SENYAWA , PERBEDAAN ENERGI TERSEBUT DICATAT
DAN DIPLOT SEBAGAI dH/dt TERHADAP TEMPERATUR
RATA-RATA SAMPEL DAN PEMBANDING .
SKEMA ALAT DSC

Ket. :
a b a. sampel
b. Pembanding
c c. Sensor pans
d. Pemanas
d
DSC ADALAH SUATU TEKNIK THERMOANALITIK , DIMANA

PERBEDAAN JUMLAH PANAS YANG DIPERLUKAN UNTUK MENAIKAN

TEMPERATUR SAMPEL DAN REFEREN DIUKUR SEBAGAI FUNGSI

TEMPERATUR.

TEKNIK INI DIGUNAKAN UNTUK MEMPELAJARI APA YANG TERJADI

PADA SENYAWA POLIMER BILA DIPANASKAN

SELAMA PERCOBAAN ALAT MENDETEKSI PERBEDAAN ALIRAN

PANAS ANTARA SAMPEL DAN REFEREN . SINYAL INI DIPINDAHKAN

KE SUATU “ OUTPUT DEVICE “ ( ALAT PENCATAN KELUARNYA

PANAS ) , SERING DALAM BENTUK KOMPUTER.


APABILA TIDAK TERJADI THERMODINAMIKA FISIK ATAU KIMIA

KURVA MEMPERLIHATKAN GARIS YANG MENDATAR ( FLAT ) ATAU

BERUPA BASE LINE YANG SANGAT DANGKAL ( VERY SHALOW )

AKAN TETAPI BILA TERJADI SUATU PROSES EXOTHERMIC ATAU

ENDOTHERMIC DALAM SAMPEL AKAN MENGHASILKAN SUATU

PENYIMPANGAN YANG SIGNIFIKAN ANTARA KEDUA ALIRAN PANAS

, SEHINGGA AKAN MENGHASILKAN PUNCAK-PUNCAK PADA KURVA

DSC.
ALIRAN PANAS TERGANTUNG PADA SIFAT SAMPEL , APAKAH
PROSES YANG TERJADI BERSIFAT EXOTHERMIC ATAU
ENDOTHERMIC .

SEBAGAI CONTOH KETIKA SAMPEL PADAT MELEBUR MENJADI


CAIR DIA MEMBUTUHKAN ALIRAN PANAS SUPAYA
TEMPERATURNYA NAIK , PADA KECEPATAN PEMANASAN YANG
SAMA DENGAN REFEREN. INILAH SEBABNYA PENYERAPAN
PANAS PADA SAMPEL BERADA PADA POSISI ENDOTHERMIC .

SEDANGKAN SAMPEL YANG MENGALAMI PENGELUARAN PANAS


AKAN MENGALAMI PERISTIWA EXOTHERMIC , SEPERTI PADA
PROSES KRISTALISASI.

TRANSISI GLAS JUGA DAPAT DITELITI PADA SENYAWA PADAT


SAMPEL , UMUMNYA DITEMPATKAN DIATAS PAN ALUMINIUM ,

YANG KEMUDIAN DITEMPATKAN DALAM SEL SAMPEL .

PEMBANDING BERUPA PAN YANG KOSONG DILETAKAN DALAM

DALAM SEL PEMBANDING . PAN SAMPEL DIRANCANG

SEDEMIKIAN RUPA SEHINGGA MEMPUNYAI KONDUKTIVITAS

PANAS YANG SANGAT TINGGI . UKURAN SAMPEL UMUMNYA

BERKISAR ANTARA 0,1 SAMPAI 100 MG . INSTRMEN DIBUAT

KEDAP UDARA UNTUK MELINDUNGI SAMPEL DAN

PEMBANDING DARI GANGGUAN PANAS LUAR .


ADA DUA JENIS TIPE DSC:

1. DSC PEROBAHAN PANAS ( HEAT FLUX DIFFERENTIAL


SCANNING CALORIMETRI
2. DSC COMPENSASI ENERGI (POWER COMPESATION
DIFFERENTIAL SCANNING CALORIMETRI )

PADA DSC ALIRAN PANAS ( HEAT FLUX DSC ) , PANAS


DIPINDAHKAN KE SAMPEL DAN PEMBANDING MELALUI DISK
YANG TERBUAT DARI CAMPURAN LOGAM YANG STABIL .
DIBAWAH MASING-MASING PAN TERDAPAT SUATU DISK
CHROMEL . TEMPERATUR DIMONITOR SECARA KHUSUS OLEH
THERMOCOUPLE CHROMEL – ALUMEL YANG DILEKATKAN
DIBAWAH LEMPENGAN CHROMEL .
SAMPEL CHAMBER

S R
CONSTANTA HEATING
DISK

THERMOCOUPLE
JUNCTION
CHROMEL DISK

CHROMEL WIRE ALUMEL WIRE


PADA POWER COMPESATED DSC ( DSC KOMPENSASI ENERGI ) ,

DILAKUKAN PEMISAHAN PEMANAS PADA SAMPEL DAN REFEREN . TIPE INI

PERTAMA SEKALI DIKEMBANGKAN OLEH PERUSAHAN PERKIN ELMER .

SAMPELDAN REFEREN DITAHAN PADA TEMPERATUR YANG SAMA .

SAMPEL DAN REFEREN DITEMPATKAN DIATAS PEMANAS MASING-MASING

DAN TEMPERATUR DIMONITOR MENGGUNAKAN SENSOR , YANG TERLETAK

DIBAWAH SAMPEL .

SUATU DIFERENTIAL SIRKUIT PENGONTROL TEMPERATUR DIGUNAKAN

UNTUK MENENTUKAN TEMPERATUR RELATIV DARI SAMPEL DAN

PEMBANDING
FURNACE

TEMPERATURE SENSOR

POWER COMPENSATED DSC


KURVA DSC

PERCOBAAN DSC MENGHASILKAN SUATU KURVA PEMANASAN


DAN PENDINGINAN . DARI KURVA DAPAT DIHITUNG ENTHALPY
TRANSISI

ΔH = K . A

KET. ΔH = ENTHALPI TRANSISI .


K = KONSTANTA CALORIMETRI (ALAT )
A = AREA DIBAWAH KURVA

KONSTANTA CALORIMETRI DITENTUKAN DENGAN MENGANALISA ENTHALPI


TRANSISI DARI SAMPEL YANG TELAH DIKETAHUI KONSTANTANYA .
0

H
E KRISTALISASI PROSES
A
T
EXOTHERMIC
F
L
O
W

GLAS TRANSISI

ENDOTHERMIC
MELTING

TEMPERATURE ( C )
CONTOH-CONTOH :

OXIDATIVE AND THERMAL DEGRADATION


EXOTHERM

ENDOTHERM

233 C
178 C

KURVA DTA DARI DICLOXACILLIN


BILA SENYAWA INI TERUS DIPANASKAN , BISA TERJADI PROSES

OKSIDASI ATAU TERJADI DEGRADASI SENYAWA .

SECARA UMUM SENYAWA FARMASI TIDAK BERUPA KRISTAL

MURNI ATAUPUN AMORPH MURNI , TETAPI ADA BAHAGIAN

AMORPH MAUPUN BAHAGIAN KRISTAL , SEHINGGA PADA

ANALISA DSC PUNCAK TRANSISI GLAS DAN PUNCAK

PELEBURAN AKAN TERLIHAT PADA PROSES ENDOTHERMIC ,

SEDANGKAN PUNCAK PROSES KRISTALISASI ATAUPUN PROSE

OKSIDASI DAN DEGRADASI SENYAWA AKAN TERLIHAT PADA

EXOTHERMIC PROSES

Anda mungkin juga menyukai