November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 1

TAJUK 6

PENGURUSAN DAN
PERKEMBANGAN
KURIKULUM:
MEREALISASIKAN HASRAT
FPK MENERUSI SUKATAN
PELAJARAN DAN
RANCANGAN PELAJARAN

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 2

SUB TAJUK
1. Falsafah dengan matlamat dan objektif
sesuatu kurikulum
2. Hubungan antara sukatan pelajaran dan
kandungan kurikulum (peringkat KBSM)
dengan hasrat FPK
3. Susunan kandungan kurikulum KBSM
4. Transformasi sukatan pelajaran kepada:
i. Rancangan Pengajaran Tahunan (RPT)
ii. Rancangan Pengajaran Harian (RPH)
iii. Proses pengajaran dan pembelajaran
November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 3
HASIL PEMBELAJARAN
Selepas mempelajari tajuk ini, anda
seharusnya berkeupayaan:

1.Mengenalpasti hubungan di antara FPK dan

Kurikulum kebangsaan.
2.Membincangkan bagaimana KBSM/KSSM
dapat menterjemahkan hasrat FPK
3.Menganalisis prinsip pembinaan RPT dan
RPH.
4.Menulis RPT dan RPH dengan betul.

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 4

BAGAIMANAKAH MANUSIA BEROLEH PENGETAHUAN?

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 5

KURIKULUM KEBANGSAAN &
DOKUMEN

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 6

 Peranan Kurikulum
Kebangsaan
1. Perkembangan individu secara menyeluruh
( intelek, rohani, emosi dan jasmani )
2. Penerapan dan perkembangan nilai-nilai murni
3. Penyebaran ilmu pengetahuan
4. Pembentukan masyarakat malaysia yang bersatu
padu
5. Melahirkan tenaga kerja mahir
[ LAPORAN JAWATANKUASA KABINET, 1979 ]

Zaini Abdullah (UPSI) KPF 1013 7

Suatu program pendidikan yang termasuk kurikulum dan
kokurikulum yang merangkumi semua pengetahuan,
kemahiran, norma, nilai, unsur kebudayaan &
kepercayaan untuk membantu perkembangan seseorang
murid dgn sepenuhnya dari segi jasmani, rohani, mental
dan emosi serta untuk menanam dan mempertingkatkan
moral yang diingini dan untuk menyampaikan
pengetahuan
AKTA PENDIDIKAN 1996
PERATURAN-PERATURAN KURIKULUM KEBANGSAAN 1997

RUMUSAN: “Suatu pengalaman pembelajaran yang

terancang ke arah mencapai hasrat penghasilan
(intended outcomes) yang ditentukan”
Zaini Abdullah (UPSI) KPF 1013 8
Penglibatan Guru Dalam Perancangan & Pelaksanaan
1. Falsafah . Kurikulum Di
Bilik ANALISIS 2. Rasional Darjah
KURIKULUM 3. Objektif
4. Kandungan
1. Isi Pelajaran
TENTUKAN 1. Bahan 2. Susunan Pengalaman
KEPERLUAN 2. Pengetahuan & 3. Strategi & Teknik
KURIKULUM Kemahiran Guru 4. Kawalan Bilik Darjah
1. Rancangan Pengajaran
KONTEKS 1. Isi Kandungan
2. Susunan Bilik Darjah
PENGAJARAN 2. Bilik Darjah
3. Bahan Bantu Pengajaran
3. Aktiviti P & P
4. Teknik Pengajaran
PELAKSANAAN 4. Penyerapan
5. Aktiviti sokongan
P&P 5. Masa
(pengayaan & pemulihan

1. Kesan Pembelajaran
PENILAIAN 2. Kesan Bahan/ alatan
3. Prestasi Murid

SEMAKAN 1. Rancangan Pengajaran

SEMULA 2. Bahan & Alatan
3. Strategi & Teknik P & P
Zaini Abdullah 9
 PERKEMBANGAN KURIKULUM
KANDUNGAN
(Apakah pengetahuan yang hendak diajar?)

objektif
pembelajaran

Isi kandungan

Pengalaman
pembelajaran/ kaedah

Penilaian
PEDAGOGI
PENILAIAN
(Bagaimanakah pengetahuan
(Bagaimanakah menentukan tujuan
hendak disampaikan)
pembelajaran tercapai)
Zaini Abdullah (UPSI) KPF 1013 10
SPESIFIKASI KANDUNGAN SUBJEK

GENERALISASI

TEORI
PENGETAHUAN
PRINSIP DEKLARATIF

KONSEP

FAKTA

ZAINI ABDULLAH ( KPF 5023) 11

 JADUAL SPESIFIKASI KANDUNGAN (JSK)
Contoh: Mata Pelajaran Geografi Fizikal Tingkatan 4
Topik Fakta Konsep Prinsip Teori Generalisasi
Gerakan Gerakan Gerakan Semakin Graviti Kejadian
Jisim jisim jisim, curam tanah runtuh
berlaku kecuraman kecerunan kerana cerun
kerana cerun, agen semakin yg semakin
kecuraman hakisan, cepat kadar curam.
yang graviti gerakan Gerakan jisim
meningkat jisim dipesatkan
dan dengan
terdedah terdedahnya
kpd agen tanah kepada
hakisan hakisan.

Cuba anda lengkapkan jadual tersebut berasaskan satu topik bagi

mata pelajaran anda.
ZAINI ABDULLAH ( KPF 5023) 12
SPESIFIKASI KANDUNGAN SUBJEK

Proses Metodologi

PENGETAHUAN
PROSEDURAL

Prosedur

ZAINI ABDULLAH ( KPF 5023) 13

SUKATAN PELAJARAN (HP)
Dokumen tentang suatu pernyataan mengenai
perkara untuk diajar kepada pelajar di sekolah
sepanjang tahun persekolahan.

Mengandungi:
Falsafah Pendidikan Kebangsaan (FPK)
Matlamat pendidikan
Objektif mata pelajaran
Skop mata pelajaran.

ZAINI ABDULLAH ( KPF 5023) 14

HURAIAN SUKATAN PELAJARAN (HSP)
Dokumen perincian kepada Sukatan Pelajaran mengikut
unit-unit kecil mata pelajaran yang perlu dimuatkan untuk
proses pengajaran & pembelajaran mengikut tahap/
tingkatan.

Mengandungi:
FPK
matlamat mata pelajaran
objektif mata pelajaran mengikut tingkatan,
organisasi kandungan,
Pengetahuan & kemahiran,
nilai dll.

S P & HSP mesti diluluskan oleh Menteri Pelajaran.

ZAINI ABDULLAH ( KPF 5023) 15
 Matlamat,
Tujuan,
Objektif
Penilaian Ciri-Ciri
am
Pelajar

Perkhidma RANCANGAN Objektif

tan Pembelaja
CORAK
bantuan ran
PENGAJARAN

Aktiviti & Pra

Bahan P Penilaian
&P
Isi
Pelajaran

Kemp, J.E. (1987)

Zaini Abdullah 16
 Memudahkan mengingat semula

Sentiasa berfokus kepada objektif

Membantu memahami isi kandungan

Membantu penyediaan bahan yang sesuai

Persediaan yang teratur

Mengapa Guru Perlu Menyediakan Rancangan Pengajaran?

Bimbingan & Refleksi

Pemantauan & penelahan kesilapan

Panduan kepada guru pengganti

Meningkatkan keyakinan diri

Menggunakan kaedah pengajaran yang betul

Zaini Abdullah 17
APAKAH HUBUNGKAIT ANTARA PENULISAN RPH
DENGAN PEMBELAJARAN MURID?
 
Murid tidak rasa bosan.
Murid rasa seronok belajar.
Murid dapat dipantau prestasinya.
Murid dapat pengetahuan yang maksima.
Murid belajar dalam keadaan yang berfokus.
Murid dapat dikenalpasti kekuatan dan kelemahan.
Murid dapat mempelbagaikan proses pembelajaran.
Murid yang cerdas diberi peluang untuk memperkayakan pengetahuan.
Murid yang lemah diberi peluang untuk menjalani proses pemulihan
semula.

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 18

 PENYUSUNAN KANDUNGAN KURIKULUM SEKOLAH

M MATA PELAJARAN
T
e
a
n
h
e PENYUSUNAN
a
g Unit 1 Unit 2
p
a
k antara subjek

M e n d a t a r
Tajuk 1 Tajuk 2 Tajuk 3

P P P P P P P P P
PELAJARAN

Kurikulum sebagai hasil (ends)  kenyataan objektif yang dihajatkan

Pengalaman pembelajaran sebagai cara (means) mencapai objektif  isi &
kaedah
ZAINI ABDULLAH ( KPF 5023) 19
 PERANCANGAN & PELAKSANAAN KURIKULUM DI BILIK DARJAH
KBSM
Sukatan Pelajaran

Mata Pelajaran Huraian Sukatan

Pelajaran
Unit 1 Unit 2
Rancangan Pengajaran
Tahunan
Tajuk 1 Tajuk 2 Tajuk 3

Rancangan Pengajaran
P P P P P P P P P Harian

Hasil Pembelajaran:
Senarai pernyataan pencapaian secara hirarki tentang pengetahuan, kemahiran,
kebolehan, sikap yang perlu dikuasai oleh pelajar mengikut aturan pencapaian
yang telah ditentukan selepas menerima pengajaran.
Zaini Abdullah 20
 DOMAIN
OBJEKTIF DOMAIN
KOGNITIF
KURIKULUM
Keupayaan mental
memproses maklumat

DOMAIN
PSIKOMOTOR

j ar i
ela lam
an
Tin had elaj

m b di a
P&P
ter mb
da ap ara

pe ng
kb
pe

as a n y a
ala situa n

sem rasaa
s fi si

DOMAIN
zik

Pe
al

AFEKTIF

Zaini Abdullah (UPSI) KPF 1013 21

 Domain Objektif Pemikiran Aras Tinggi

Kognitif Penilaian
(Taksonomi Bloom) Sistesis
Menghakim
alat &
Pemikiran Aras Rendah Mencantum kaedah untuk
Analisis elemen: capai tujuan:
Memisah & gabungkan, nilaikan,
Aplikasi senaraikan ringkaskan, cadangkan,
Kefahaman Kebolehan elemen: menyusun, kritikan,
mengguna pisahkan, mengelas, sokongan,
Pengetahuan Kebolehan prinsip: tentukan, merumus, bangkangan,
Ingatan faham demontrasikan, asingkan, mengubah dll. mencabar,
semula: prinsip: tunjukkan, bina, kategorikan,
menentukan
definisikan, jelaskan, kembangkan,
kesan dll.
lukiskan, lakukan
dll.
nyatakan, huraikan,
susunkan, terjemahkan, dll.
labelkan, terangkan,
mengenalpa bincangkan
sti dll. dll.

Zaini Abdullah (UPSI) KPF 1013 22

 Domain Objektif Afektif
Aras Tinggi
Perwatakan. Bertindak secara berterusan dengan nilai
Pencirian yang baru.

Tanggapan & organisasi sesuatu sistem nilai

Organisasi Mensepadukan dlm nilai baru ikut keutamaan.

Menilai Penerimaan & kecenderungan terhadap sesuatu nilai

serta minat menyertai & memberi komitmen.

Gerakbalas keupayaan bertindakbalas dan hasilkan tingkahlaku

baru sebagai hasil pengalaman

Menerima Sedar & sedia menerima sesuatu (idea, proses, benda

dll), perhatian yang terkawal/ terpilih.
Aras Rendah
Zaini Abdullah (UPSI) KPF 1013 23
DOMAIN OBJEKTIF PSIKOMOTOR

Menyebatikan apa yang telah dipelajari

Melakukan sesuatu dengan teliti

Melaksanakan tugas dengan cekap

Mengaplikasi apa yang dipelajari

Memerhati dan meniru

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 24
BAGAIMANAKAH OBJEKTIF/ HASIL PEMBELAJARAN DI NYATAKAN?

Semudah A B C D
Audiens (Pelajar)  Siapakah audiens anda?
Behaviour (Tingkah laku)  Apa yang anda mahu
mereka lakukan?
Condition (Situasi)  Apakah perubahan tingkah laku
pelajar yang anda mahukan?
Degree (Tahap)  Sejauh mana pengetahuan &
kemahiran yang dipelajari telah dikuasai pelajar?

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 25

Contoh:
Pada akhir pembelajaran, pelajar dapat:
i.menamakan mengikut susunan sultan-sultan yang memerintah Melaka
dengan tepat.
ii.Membincangan 4 faktor penting yang menyebabkan kejatuhan Melaka.

Audiens Behaviour Condition Degree

Pelajar Menamakan Sultan-sultan yang Dengan tepat
Tingkatan mengikut susunan memerintah Melaka.
4A
Pelajar Membincangkan Faktor penting yang 4
Tingkatan menyebabkan kejatuhan
4D Melaka.

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 26

KRITERIA MENULIS OBJEKTIF/ HASIL PEMBELAJARAN

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 27

TRANFORMASI SUK. PEL.  RANCANGAN PENGAJARAN TAHUNAN.
Tahun : 2012
Tingkatan :4A
Subjek : Geografi

Minggu Tajuk Hasil Pembelajaran/ Konsep Kemahiran Nilai

(Tarikh) Objektif/ Huraian
Kandungan
1

42

Zaini Abdullah 28
 Tranformasi Rancangan Pengajaran Harian Kepada
Proses Pengajaran & Pembelajaran (Contoh)
Tarikh/ Hari: 28 Feb 2012/ Selasa Masa : 9.00–10.20 am (80 minit)
Tingkatan : 4 Sains Bil. Pelajar : 30 Orang
Subjek : Geografi Fizikal
Tajuk : Ekosistem
Objektif/Hasil Pembelajaran : Pada akhir pengajaran pelajar dapat;
1. Domain Kognitif: Domain
i. Mendifinisikan ekologi antara benda hidup dengan betul Objektif
ii. Menyenaraikan 3 interaksi komponen biotik & abiotik Kognitif
iii. Meramalkan 2 isu ekologi tempatan . yang
2. Domain Afektif: eksplisit
i. Menghargai alam sekitar.
3. Domain Psikomotor:
i. Menjaga alam sekitar.
Konsep : Ekologi, habitat, biotik, abiotik
Bahan : Komputer, Poster, buku teks.
Nilai : Menghargai, mengormati, kerjasama
Kemahiran: komunikasi, mencari maklumat.
Kaedah : Pembelajaran Masteri
Aktiviti : Penerangan  perbincangan  pembentangan  penilaian
Zaini Abdullah 29
 I. RANCANGAN MENGAJAR HARIAN: MODEL OBJEKTIVISME

Bagaimana guru boleh mendapatkan perhatian murid

1. Induksi Set pada awal pengajaran?

Bagaimana minat murid boleh dikekalkan sepanjang

2. Perkembangan
pengajaran?
Bagaimana guru boleh membantu murid supaya
pemindahan pembelajaran berlaku?
Bagaimanakah proses pengalaman pembelajaran
disusun?

Bagaimana guru boleh menggalakkan murid untuk

3. Penghasilan
mengingat terhadap apa yang telah dipelajari?
Zaini Abdullah 30
 RANCANGAN PENGAJARAN HARIAN (RPH)

Langkah & Isi Pelajaran/ Aktiviti Pengajaran & Catatan

Masa Kandungan Pembelajaran (Nilai/ ABM/
Aktiviti Guru Aktiviti Murid KBKK)
Set induksi
Langkah 1
Langkah 2
Langkah 3
Penilaian
Penutup

REFLEKSI:

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 31

 II. MODEL KONSTRUKTIVISME 5-FASA (Needham, 1987).

Fasa 1 Orientasi Menimbulkan minat dan menyediakan suasana pembelajaran yang

kondusif

Fasa 2 Cetusan murid digalakkan bertukar-tukar fikiran utk merangsang murid meninjau
Idea semula idea asal mereka

Fasa 3 guru digalakkan merancang aktiviti yang sesuai untuk membantu murid
Penstrukturan mengubah idea asal mereka. Murid diberi peluang untuk mencabar idea
semula idea asal sendiri dan juga idea rakan-rakan mereka.

Fasa 4 murid boleh menggunakan idea baru mereka untuk menyelesaikan

Penggunaan masalah dan menerangkan fenomena yang berkaitan dengan idea-idea
Idea itu

Fasa 5 murid membandingkan idea asal mereka dengan idea baru dan
Renungan merenung kembali proses pembelajaran yang telah mengakibatkan
kembali perubahan ke atas idea mereka.
Zaini Abdullah 32
 Perbandingan Model Objektivisme Dan Konstruktivisme
Objektivisme Konstruktivisme
Titik Tolak Pindahkan pengetahuan Kekuatan dan kelemahan pelajar
Tujuan Perubahan Membangunkan pelajar yang
bertanggungjawab
Peranan Murid Penerima pasif Pembuat keputusan yang aktif
Peranan Guru Pemberi maklumat Pemudah cara
Indikator Perubahan mengikut Kebolehan mengaplikasi idea secara
kejayaan markah ujian berdikari, dan menetapkan matlamat
Pembelajaran Presriptif Menyokong pengambilan risiko
Persekitaran Diarah guru Kumpulan koperatif
Komunikasi Guru memperbaiki Dua arah, positif, spesifik dan regular
Guru Pelajar kesilapan, sehala
Strategi Soalan tertutup Soalan terbuka
Penyoalan
Maklum Balas Menentukan sama ada Menggalakkan & memuji
jawapan betul
Struktur Masa dan rutin tetap
Zaini Abdullah
Anjal - input pelajar 33
 MODEL KURIKULUM STANDARD SEKOLAH MENENGAH (KSSM)

FASA AKTIVITI
Fasa Persediaan 1. Pemerhatian: Membuat pemerhatian aktif bagi mengumpul
maklumat.
2. Analisis: Menganalisis maklumat dengan menghuraikan
bahagian kpd yg lebih kecil bagi memahami sesuatu
Fasa Imaginasi 1. Penjanaan idea: Menghasilkan idea-idea baru yang banyak
(yg mungkin benar atau tidak pasti tetapi logik).
2. Sintesis idea: Menggabungkan maklumat yang berasingan
untuk menghasilkan dan memilih sesuatu.
Fasa Perkembangan 1. Pembaikan: Membuat penambahbaikan untuk
mengembangkan atau mempelbagaikan sesuatu idea utk
meningkatkan kualiti hasil.
2. Menilai: Membuat pertimbangan tentang sesuatu perkara.
Fasa Tindakan 1. Pelaksanaan: Menyampai dan mempersebahkan idea/
hasilkan prototaip.
2. Amalan: Peka perkara di sekeliling & jana idea

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 34

 PELAKSANAAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
Kandungan Kaedah Penilaian
Kandungan:  Pembelajaran  Formatif
Fakta masteri  Sumatif
Konsep  Pembelajaran inkuiri  Berasaskan sekolah
Generalisasi:  Pembelajaran  Autentik
i.Prinsip discovery  Holistic
ii.Teori  Pelbagai
iii.Hukum kecerdasan
 Pembelajaran
koperatif
 Pembelajaran
induktif
 Pembelajaran
deduktif
 Pembelajaran
kontekstual
 Dan sebagainya

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 35

APA YANG DIAJAR?

November 5, 2021 ZAINI ABDULLAH (UPSI) 36

The Mediocre teacher tells;
The Good teacher explains;
The Superior teacher demonstrates;
The Exceptional teacher inspires.

William Arthur Ward

Zaini Abdullah 37
RUMUSAN
Kurikulum sebagai satu jambatan menghubungkan pendidikan
dengan matlamat.
Kurikulum sebagai ‘body of knowledge’ dikemukakan dalam bentuk
dokumen rasmi SP & HSP.
Kandungan kurikulum mengandungi pengetahuan deklaratif dan
pengetahuan prosedural.
Pengetahuan deklaratif merupakan intipati yang mengandungi
fakta, konsep, prinsip, teori dan generalisasi serta ditegaskan
menerusi Jadual Spesifikasi Kandungan.
Pengetahuan prosedural berkait dengan proses, metodologi dan
prosedur.
Kandungan kurikulum yang terdapat di dalam SP & HSP dialihkan
kepada Rancangan Pengajaran Tahunan & Rancangan Pengajaran
Harian sebelum dilaksanakan di dalam proses pengajaran dan
pembelajaran.
Proses P & P perlu memberi peluang kepada pelajar untuk
membina pengalaman.
ZAINI ABDULLAH ( KPF 5023) 38