𝝋 = 05°16′𝟏𝟓" LU 𝝋 = 21°25′ LU
𝝀 = 95°16′𝟏𝟓" BT 𝝀 = 39°50′ BT
Langkah selanjutnya :
21,42 cm
5,27 cm
Banda Aceh
55,43 cm
1
2. Menghitung arah kiblat kota Banda Aceh menggunakan teori Sinus
Cosinus.
JAWAB :
Q = Shift tan (1/tan b × sin a/sin c – cos a × 1/tan c
b = 90 – 21°25′ = 68°35′
= 22°22′ 32.8′′ (B − U)
= 67°37′ 27.2′′ (U − B)
Utara
22°22′ 32,8′′
Qiblat
Barat Timur
Bayang-bayang Qiblat
2
Tanggal 1 Januari 2020 di Banda Aceh.
Bujur standar :
= 0°38′55′′
= 110°2′58′′
= 84°43′45′′
Q = 65°46′ 59,84′′
3
= Shift cos((1/ tan 110°2′ 58′′ ) × tan 84°43′45′′ × cos 78 j 27
m
22,69 d ) + 78 j 27 m 22,69 d
C = 220 j 47 m 42,6 d
Rumus = (c/15) + (12-e) + ((105° bujur tempat) /15))
4
4. Tanggal 5 Jumadil Ula 1441 Hijriah bertepatan dengan tanggal, bulan,
dan tahun berapa masehi ?
JAWAB :
Tahun tam 1441 – 1 = 1440
1440 : 30 = 48 daur + 0 tahun + 4 bulan + 5 hari
48 daur = 48 × 10631 = 510288 hari
0 tahun = 0 × 354 + 0 = 0 hari
4 bulan = (2 × 30) + (2 × 29) = 118 hari
5 hari = = 5 hari
+
510411 hari
Selisih Hijriah & Masehi = = 227016 hari +
737427 hari
Koreksi Gregorius = 10 + 3 = 13 hari +
737440 hari
737440 : 1461 = 504 daur + 1096 hari
504 daur × 4 = 2016
1096 : 365 = 3 tahun + 1 hari
1 hari = 0 tahun + 0 bulan + 1 hari
Jumlah = 2019 tahun + 0 bulan + 1 hari
= 1 Januari 2020
737427 : 7 = 105346, sisa 5 (Rabu)
737427 : 5 = 147485, sisa 2 (Legi)
Jadi, tanggal 5 Jumadil Ula 1441 Hijriah jatuh pada hari Rabu legi bertepatan
dengan 1 Januari 2020 Masehi.
5. Waktu sholat untuk wilayah kota Banda Aceh pada tanggal 1 Januari
2020. Datanya sebagai berikut :
Lintang tempat Φ = 05°16′ 15” LU
5
Rumus sudut waktu matahari
Cos t = − tan Φ tan 𝛿 + sin ℎ /cos Φ/cos𝛿
Rumus tinggi Matahari (h°)
Ashar = Cotan h = tan zm + 1 /zm + [p – d]
Maghrib = -1°
Isya’ = -18°
Imsak = -22°30′
Subuh = -20°/ -18°
Terbit = -1°
Dhuha = 4°30′ /3°30′
Rumus koreksi waktu daerah : KWD
(Waktu standar daerah – Bujur daerah) /15
KWD Banda Aceh = (105° − 95°16′15") /15
= 0 j 38 m 55 d
A. Waktu Zuhur
Kulminasi = 12 j 00 m 00 d
11 j 56 m 29 d
KWD = 0 j 38 m 55 d
Ikhtiyat = 0 j 02 m 00 d +
Waktu Zuhur 12 j 37 m 24 d
B. Waktu Ashar
Rumus :
a. Cotan h° = tan (Φ 𝛿 ) + 1
b. Cos t = -tan Φ + tan 𝛿 + sin ℎ / cos Φ / cos 𝛿
c. Awal waktu ashar = 12 e + t /15 + kwd + i
1) Cari cotan h°
Jarak zenit (zm) = (Φ − 𝛿)
6
= (05°16′ 15”− 17° 10’ 41”)
= 11°54′26′′
= 50°26′53.5′′
2) Sudut waktu Matahari (Cos t).
Cos t = Shift cos (-tan 05°16′ 15′′ ×
tan 17° 10’ 41” +
sin 50°26′ 53,5′′ /cos 05°16′ 15′′ /
cos 17°10′41′′)
= 38°33′ 35,01′′
3) Awal waktu sholat ashar.
Kulminasi = 12 j 00 m 00 d
Equation of time = 0 j 03 m 31 d
-
11 j 56 m 29 d
Kwd = 0 j 38 m 55 d
Ikhtiyat = 0 j 02 m 00 d +
C. Waktu Maghrib
7
= 92°41′ 9,82′′
Kulminasi = 12 j 00 m 00 d
Equation of time = 0 j 03m 31 d
-
11 j 56 m 29 d
Kwd = 0 j 38 m 55 d
Ikhtiyat = 0 j 02 m 00 d +
D. Waktu Isya’
= 110°41′ 29.7′′
Kulminasi = 12 j 00 m 00 d
Equation of time = 0 j 03 m 31 d
-
11 j 56 m 29 d
Kwd = 0 j 38 m 55 d
8
Ikhtiyat = 0 j 02 m 00 d +
E. Waktu Subuh
1) Tinggi matahari (h°) = -20°
= 112°49′ 54.7′′
Kulminasi = 12 j 00 m 00 d
Equation of time = 0 j 03 m 31 d
-
11 j 56 m 29 d
Kwd = 0 j 38 m 55 d
Ikhtiyat = 0 j 02 m 00 d +
F. Waktu Dhuha
9
= Shift cos (-tan 05°16′ 15′′ ×
= 86°54′ 26.08′′
Kulminasi = 12 j 00 m 00 d
Equation of time = 0 j 03 m 31 d
-
11 j 56 m 29 d
Kwd = 0 j 38 m 55 d
Ikhtiyat = 0 j 02 m 00 d +
10
7 bulan = (4 x 30 ) + ( 3 x 29 ) = 207 hari
29 hari = 29 hari +
510524 hari
737553 hari
Ijtima’ Akhir Sya’ban (29 Sya’ban 1941) H. terjadi Kamis Wage, 23 April 2020
M.
2. Mencari saat ijtima’ Awal Ramadhan 1441 H., dengan langkah-langkah sbb :
11
c. Mencari Sabak Matahari (SM), dan Sabak Bulan (SB) perjam
d. Mencari Saat Ijtima’ dengan rumus sebagai berikut :
ad. a) FIB terkecil 0,00139 terjadi pada jam 3 GMT, tgl 23 April 2020
d) Jam 3 + ((33 26’ 07”- 33 40’ 18”)/( 0 29’ 55”- 0 02’ 27”)) + 7 Jam
12
Jadi Ijtima al-hilal awal bulan Ramadhan 1439 H. terjadi jam 9 : 29 : 1 WIB, tanggal 23 April 201
20 M., Kamis Wage
3. Mencari Posisi dan Situasi Hilal Awal Bulan Ramadhan 1439 H., dengan langkah-langkah
sebagai berikut :
Proses Perhitungan :
13
b) Mencari tinggi matahari saat terbenam (h), rumus :
Shift Cos ((( - tan - 7o 10’ 11.1” x tan 19o 08’ 27”+ sin - 1 9’ 35.88”) /
cos - 7o 10’ 11.1” )/ cos 19o 08’ 27”) exe shift o‘ ” 88o 34’ 07”
( t / 15 ) + (12 - e) + (K W D)
(3) Mencari Saat Matahari Terbenam, Rumus :
14
88o 34’ 07” / 15 = 5 j 54 m 16d
Kulminasi = 12 00 00 +
17 54 16
Eq. of time ( e ) = 00 1 46 -
WIB = 17 22 46
Jam GMT = 10 22 46
15