BAB VI
DEBIT BANJIR
6.1. Umum
Debit banjir dihitung untuk mendesain banjir rancangan dari bendung /
embung guna menentukan dimensi pelimpah, tinggi bendung serta dimensi
outlet.
Q = C. I . A
Qp = 0.2778 . C . I . A
Dimana :
Qp = hujan puncak (m3/det)
C = koefisien limpasan
I = Intensitas hujan dengan durasi sama denganwaktu
konsentrasi banjir (mm/jam)
A = luas daerah aliran sungai (km2)
Dimana :
Tc = Waktu konsentras i (m)
L = Panjang sungai / lereng (m)
S = Kemiringan lereng (m / m)
d. Intensitas Hujan ( I )
Yang dimaksud dengan Intensitas Hujan adalah tinggi curah hujan
dalam periode tertentu yang dinyatakan dalam mm/jam. Untuk
menentukan besar intensitas hujan dipergunakan rumus Mononobe
sebagai berikut :
2/3
R24 24
I=
24 t
Dimana :
I = Intensitas Hujan (mm / jam)
R24 = Curah hujan harian maksimum (mm)
t = Waktu curah hujan ( jam)
Qi = x x A x qt
dengan :
1 + 0,012. A0, 7
=
1 + 0,075. A0, 7
t = 0,1 x L0,8 x i − 0,3
1 t + 3,7 10 − 0, 4t A3 / 4
= 1+
t 2 + 15 12
Qn = qn A
4.1
=1−
qn + 7
t +1
120 + A
t+9
=
120 + A
Rn 67.65
qn = .
240 t + 1.45
t = 0.25 L Q-0.125 I-0.25
dimana :
Qn = hujan banjir rancangan (m3/dt) dengan kala ulang n
tahun
Rn = curah hujan rancangan (mm/hari) periode ulang
n tahun
= koefisien limpasan air hujan
= koefisien pengurangan luas untuk curah hujan di
daerah aliran sungai
qn = luasan curah hujan (m3/dt.km2)
A = luas DAS
t = lamanya hujan, jam
L = Kaubun sungai, km
I = kemiringan sungai
Tabel 6.2
Harga-harga koefisien Limpasan Air Hujan
Kelompok Hidrologis Tanah
Penutup Tanah
C D
Hutan lebat 0.60 0.70
Hutan tidak lebat 0.65 0.75
Tanaman Ladang (daerah terjal) 0.75 0.80
Sumber : Kriteria Perencanaan Irigasi
Dalam metode ini, yang dimaksud debit banjir dominan adalah debit
banjir dengan periode ulang 2.33 tahun (Q2.33). Dengan mem-plot
Q2.33 versus luas DAS (A) dan beberapa daerah pengaliran sungai
pada kertas logaritma, akan diperoleh kurva persamaan korelasi.
Tr
0.8 Tr Tg
Lengkung Lengkung
Naik Turun
0.32Qp
dengan :
1 Ro
Qp = C * * A*
3.6 (0.3 * Tp + T0.3 )
dimana :
Qp = debit puncak banjir (m3/det/mm)
A = luas daerah pengaliran (km2)
Ro = curah hujan satuan (mm)
Tp = tenggang waktu dari permulaan hujan sampai puncak
banjir (jam)
T0.3 = waktu yang diperlukan pada penurunan debit
puncak sampai ke debit sebesar 30 % dari puncak
(jam)
Dari kedua persamaan di atas maka nilai dari α dapat dicari dengan
persamaan berikut :
0.47 * (A * L)0.25
=
Tg
dengan :
L = Kaubun alur sungai utama terKaubun ulu
A = luas daerah pengaliran (km2)
Anak Sungai Kaubun 13.62 15.63 24.33 31.42 38.22 40.37 47.02 53.61
Anak Sungai Kaubun
24.24 27.81 43.29 55.91 68.01 71.85 83.67 95.41
ulu
Anak Sungai Kaubun
31.71 36.38 56.64 73.14 88.97 93.99 109.46 124.81
ilir
Anak Sei Besar 13.58 15.57 24.25 31.32 38.09 40.24 46.87 53.44
Sei Kaubun (Kecil) 24.66 28.29 44.04 56.87 69.18 73.09 85.11 97.05
Sei Empat 11.96 13.72 21.36 27.58 33.55 35.45 41.28 47.07
Sei Kaubun (kecil) 93.47 107.22 166.94 215.58 262.24 277.04 322.64 367.90
Anak Sungai Satu 8.72 10.00 15.57 20.11 24.47 25.85 30.10 34.32
Sei Satu 25.16 28.86 44.94 58.03 70.59 74.57 86.85 99.03
Sei Satu 67.06 76.92 119.76 154.66 188.13 198.75 231.46 263.93
Sei Dua 18.69 21.44 33.38 43.11 52.44 55.40 64.52 73.57
Sei Dua 102.29 117.33 182.69 235.92 286.98 303.18 353.08 402.60
Sei Tiga 14.09 16.17 25.17 32.50 39.54 41.77 48.64 55.47
Sei Kaubun 17.64 20.24 31.51 40.69 49.50 52.29 60.90 69.44
Sei Kaubun 37.02 42.46 66.12 85.38 103.86 109.72 127.78 145.70
Sei Kaubun ulu 50.07 57.43 89.42 115.48 140.47 148.40 172.82 197.06
Sei Kaubun ilir 55.79 64.00 99.64 128.68 156.53 165.36 192.57 219.59
Sei Besar 59.87 68.67 106.92 138.07 167.96 177.44 206.64 235.63
Sei Kaubun 94.78 108.72 169.28 218.60 265.92 280.92 327.16 373.05
Sei Kaubun 103.68 118.93 185.18 239.13 290.89 307.30 357.88 408.08
Sei Kaubun 76.88 88.19 137.31 177.32 215.69 227.87 265.37 302.59
Anak Sungai Kaubun 62.89 72.14 112.32 145.05 176.44 186.40 217.07 247.52
Anak Sungai Kaubun
ulu 80.19 91.99 143.23 184.96 224.99 237.69 276.81 315.64
Anak Sungai Kaubun
ilir 168.29 193.04 300.57 388.15 472.15 498.80 580.89 662.38
Anak Sei Besar 41.81 47.96 74.68 96.44 117.31 123.93 144.33 164.57
Sei Kaubun (Kecil) 86.72 99.47 154.88 200.01 243.30 257.03 299.33 341.32
Sei Empat 43.01 49.34 76.82 99.20 120.67 127.48 148.46 169.28
Sei Kaubun (kecil) 391.03 448.54 698.38 901.87 1097.06 1158.98 1349.72 1539.05
Anak Sungai Satu 31.45 36.07 56.17 72.53 88.23 93.21 108.55 123.77
Sei Satu 76.23 87.44 136.15 175.82 213.87 225.94 263.12 300.03
Sei Satu 236.14 270.87 421.75 544.64 662.51 699.90 815.09 929.43
Sei Dua 42.66 48.94 76.19 98.40 119.69 126.45 147.26 167.91
Sei Dua 214.19 245.69 382.54 494.01 600.92 634.84 739.32 843.03
Sei Tiga 34.68 39.78 61.94 79.99 97.30 102.79 119.71 136.50
Sei Kaubun 54.01 61.95 96.46 124.57 151.53 160.08 186.42 212.58
Sei Kaubun 89.85 103.06 160.47 207.23 252.08 266.31 310.13 353.64
Sei Kaubun ulu 85.91 98.55 153.44 198.15 241.04 254.64 296.55 338.14
Sei Kaubun ilir 80.68 92.55 144.10 186.08 226.36 239.13 278.49 317.55
Sei Besar 76.06 87.24 135.84 175.42 213.39 225.43 262.53 299.36
Sei Kaubun 72.73 83.42 129.89 167.74 204.04 215.56 251.04 286.25
Sei Kaubun 59.97 68.79 107.11 138.31 168.25 177.75 207.00 236.03
Sei Kaubun 43.76 50.20 78.15 100.93 122.77 129.70 151.04 172.23
Anak Sungai
Kaubun 11.82 13.56 21.12 27.27 33.17 35.05 40.81 46.54
Anak Sungai
Kaubun ulu 24.70 28.33 44.11 56.96 69.29 73.20 85.25 97.21
Anak Sungai
Kaubun ilir 17.56 20.14 31.37 40.50 49.27 52.05 60.62 69.12
Anak Sei Besar 16.73 19.19 29.88 38.59 46.94 49.59 57.75 65.85
Sei Kaubun
(Kecil) 20.56 23.59 36.72 47.42 57.69 60.94 70.97 80.93
Sei Empat 14.37 16.48 25.66 33.14 40.31 42.59 49.60 56.55
Sei Kaubun
(kecil) 41.03 47.06 73.27 94.62 115.10 121.60 141.61 161.47
Anak Sungai Satu 10.78 12.37 19.26 24.87 30.25 31.96 37.22 42.44
Sei Satu 21.85 25.06 39.02 50.38 61.29 64.75 75.41 85.98
Sei Satu 32.90 37.74 58.75 75.87 92.30 97.51 113.55 129.48
Sei Dua 21.24 24.37 37.94 49.00 59.60 62.96 73.33 83.61
Sei Dua 46.16 52.94 82.43 106.45 129.49 136.80 159.32 181.66
Sei Tiga 19.68 22.57 35.14 45.38 55.20 58.32 67.91 77.44
Sei Kaubun 19.43 22.29 34.70 44.81 54.51 57.59 67.07 76.47
Sei Kaubun 37.62 43.15 67.19 86.77 105.55 111.51 129.86 148.07
Sei Kaubun ulu 50.85 58.33 90.82 117.28 142.66 150.71 175.52 200.14
Sei Kaubun ilir 55.53 63.70 99.18 128.08 155.81 164.60 191.69 218.58
Sei Besar 52.38 60.09 93.56 120.82 146.97 155.26 180.81 206.17
Sei Kaubun 66.95 76.80 119.57 154.41 187.83 198.43 231.09 263.51
Sei Kaubun 79.88 91.62 142.66 184.23 224.10 236.75 275.71 314.39
Sei Kaubun 56.69 65.03 101.25 130.76 159.05 168.03 195.69 223.14
Anak Sungai Kaubun 0.61 0.70 1.09 1.41 1.72 1.81 2.11 2.41
Anak Sungai Kaubun
ulu 1.60 1.83 2.86 3.69 4.49 4.74 5.52 6.30
Anak Sungai Kaubun
ilir 0.80 0.91 1.42 1.84 2.24 2.36 2.75 3.14
Anak Sei Besar 1.44 1.65 2.57 3.32 4.04 4.27 4.97 5.67
Sei Kaubun (Kecil) 1.81 2.08 3.23 4.17 5.08 5.36 6.25 7.12
Sei Empat 0.91 1.04 1.62 2.09 2.55 2.69 3.13 3.57
Sei Kaubun (kecil) 2.81 3.22 5.02 6.48 7.89 8.33 9.70 11.07
Anak Sungai Satu 0.86 0.99 1.54 1.99 2.42 2.56 2.98 3.39
Sei Satu 2.40 2.76 4.30 5.55 6.75 7.13 8.30 9.47
Sei Satu 3.47 3.98 6.20 8.01 9.74 10.29 11.99 13.67
Sei Dua 3.04 3.49 5.43 7.01 8.53 9.01 10.50 11.97
Sei Dua 8.75 10.04 15.63 20.19 24.56 25.94 30.21 34.45
Sei Tiga 2.56 2.93 4.57 5.90 7.17 7.58 8.82 10.06
Sei Kaubun 1.74 2.00 3.11 4.02 4.89 5.16 6.01 6.86
Sei Kaubun 3.46 3.97 6.19 7.99 9.72 10.26 11.95 13.63
Sei Kaubun ulu 6.42 7.37 11.47 14.81 18.02 19.03 22.17 25.28
Sei Kaubun ilir 8.40 9.64 15.01 19.38 23.57 24.90 29.00 33.07
Sei Besar 10.77 12.36 19.24 24.85 30.22 31.93 37.19 42.40
Sei Kaubun 24.57 28.19 43.89 56.67 68.94 72.83 84.82 96.71
Sei Kaubun 39.99 45.87 71.42 92.23 112.19 118.53 138.03 157.40
Sei Kaubun 41.84 47.99 74.72 96.49 117.38 124.00 144.41 164.67
(Tahun) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
2 19.04 21.25 41.10 8.76 10.87 12.95 38.49 6.31 9.57 18.68 7.97
2.33 19.73 22.06 42.52 9.09 11.29 13.42 39.98 6.54 9.93 19.42 8.28
5 23.59 26.60 50.40 10.95 13.66 16.06 48.34 7.81 11.97 23.53 10.07
10 27.74 31.53 58.80 12.95 16.24 18.91 57.44 9.18 14.17 28.01 12.02
20 32.62 37.37 68.62 15.32 19.31 22.26 68.25 10.79 16.78 33.35 14.36
25 34.37 39.47 72.11 16.18 20.41 23.46 72.14 11.37 17.71 35.27 15.20
50 40.42 46.79 84.14 19.14 24.26 27.62 85.72 13.36 20.97 41.99 18.15
100 47.53 55.45 98.18 22.65 28.84 32.51 101.86 15.70 24.83 50.00 21.68
Titik Pengamatan
Periode Sei Sei
Sei Sei Sei Sei Sei Sei
Ulang Sei Dua Sei Tiga Kaubun Kaubun 0
Kaubun Kaubun Besar Kaubun Kaubun Kaubun
ulu ilir
Q
(Tahun) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det)
(m3/det)
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 4
2 42.16 7.05 9.92 25.38 43.93 58.98 63.72 136.34 139.99 147.78 155.42
2.33 43.93 7.32 10.31 26.39 45.76 61.37 66.41 142.23 146.26 154.43 162.73
5 53.98 8.88 12.48 32.05 56.15 74.90 81.65 175.70 182.03 192.41 204.78
10 65.07 10.57 14.84 38.24 67.61 89.75 98.49 212.87 222.04 234.92 252.28
20 78.44 12.59 17.66 45.62 81.41 107.54 118.81 257.89 270.83 286.83 310.81
25 83.30 13.32 18.67 48.28 86.42 113.99 126.21 274.32 288.72 305.87 332.40
50 100.42 15.86 22.21 57.60 104.06 136.58 152.24 332.34 352.17 373.45 409.52
100 121.05 18.88 26.42 68.72 125.29 163.66 183.65 402.63 429.56 455.96 504.53
Anak Sungai
Anak Sungai
Kaubun ulu
Sei Kaubun
Sei Kaubun
Sei Empat
Sei Satu
Sei Satu
Sei Dua
(Kecil)
(kecil)
Periode
Kaubun
(Tahun) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
2 6.19 13.10 8.52 11.94 15.11 7.76 26.01 7.55 19.00 29.84 22.74
2.33 7.10 15.02 9.77 13.69 17.33 8.91 29.84 8.66 21.79 34.23 26.09
5 11.06 23.39 15.22 21.32 26.98 13.87 46.46 13.49 33.93 53.29 40.62
10 14.28 30.21 19.65 27.53 34.84 17.91 60.00 17.42 43.81 68.82 52.45
20 17.37 36.74 23.90 33.49 42.38 21.78 72.98 21.19 53.29 83.72 63.80
25 18.35 38.82 25.25 35.38 44.77 23.01 77.10 22.39 56.30 88.44 67.41
50 21.37 45.21 29.41 41.20 52.14 26.80 89.79 26.07 65.57 103.00 78.50
100 24.37 51.55 33.53 46.98 59.46 30.56 102.38 29.73 74.76 117.44 89.51
Sei Tiga
Sei Dua
Kaubun
Kaubun
Kaubun
Kaubun
Kaubun
Kaubun
Kaubun
Besar
ilir
Sei
Sei
Sei
ulu
Sei
Sei
Sei
Sei
(Tahun) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) (m3/det) Sei
12 13 14 15 16 17 18 19 20 20
2 60.54 20.02 14.15 25.58 33.29 38.60 48.33 86.61 130.85 134.63
2.33 69.45 22.97 16.23 29.34 38.18 44.28 55.44 99.35 150.09 154.43
5 108.13 35.76 25.27 45.69 59.45 68.94 86.32 154.69 233.70 240.45
10 139.64 46.18 32.63 59.00 76.78 89.02 111.47 199.76 301.79 310.51
20 169.86 56.17 39.70 71.77 93.39 108.29 135.59 242.99 367.11 377.71
25 179.45 59.34 41.94 75.82 98.66 114.40 143.25 256.71 387.83 399.03
50 208.98 69.11 48.84 88.30 114.90 133.23 166.82 298.95 451.66 464.70
100 238.29 78.80 55.69 100.68 131.02 151.92 190.22 340.89 515.01 529.89