arabiyyah
Definisi al-ulum
al-Arabiyyah
Cabang-cabang
al-‘Ulum
al-‘Arabiyyah
Urgensi
al-‘Ulum
al-‘Arabiyyah
Literatur dan para
tokoh al-‘Ulum
al-‘Arabiyyah
A. Definisi al-‘Ulum al-‘Arabiyyah
a
Sumber Ilmu
b
Pemersatu Ummat
a. Sumber Keilmuan
Bahasa Arab merupakan bahasa kaum muslim di seluruh dunia, karena dengannya kaum muslim
menyatu dalam beberapa aspek ibadah dan dengan tujuan ini pula Allah menurunkan al-Qur’an
menggunakan bahasa Arab.
c. Literatur dan Para Tokoh al-‘Ulum al-‘Arabiyyah
1. Ilmu Al-Qur’an
• Imam Bukhari
• Imam at-Tirmidzi
• Imam Muslim
• Imam Nasa’I
3. Ilmu Ushul Fiqh
• Muhammad bin Idris al-Syafi’i: al-Risalah
• al-Ma’ali Abd al-Malik ibn Abdillah al-Juwaini:
al-Burhan fi Ushul al-Fiqh
• Abu al-Husein al-Bashri: al-Mu’tamad fi Ushul al-Fidh
•
5
Abu Hamid al-Ghazali: al-Muntashfa min ‘Ilm al-Ushul
• Fakhr al-Dien al-Razi: al-Mahsul fi ‘Ilm al-Ushul
• Saif al-Dien al-Amidi: al-Ihkam fi Ushul al-Ahkam
• al-Qadi al-Baidawi: Minhaj al-Wushul fi ‘Ilm al-Ushul
• Abu Ya’la al-Farra’ al-Hanbali: al-‘Uddah fi Ushul al-Fiqh
• Muwafaq al-Dien Ibnu Qudamah al-Maqdisi:
Raudah al-Nazir wa Jannah al-Munazir
4. Ilmu al-Balaghah
1. Hasan bin Tsabit
2. Abu-Thayyib
3. Umru’ al-Qais
4. Abu Tammam (Habib bin Aus Ath-Tha’ii)
5. Jarir bin Athiyah al-Tamimi
6. Ibn Khayyath
7. Ibn Ta’awidzi
5. Ilmu Nahwu-Sharf
• Abu Faraj al-Ashbahani: Akhbar al-Ilma as-Syawa'ir al-Hanat
• Abu 'Ala al-Ma'ari: Zahir al-Adhudi: Syarh Ba'dh Abyat Sibawaih
•
5
Abu Qasim at-Tanukhi
• Abu Hatim
• Ibnu 'Aqil: Syarh Alfiyah Ibnu Malik
• Ibnu Faris: Maqayis al-Lughah
• Ibnu Nahwiyah: Syarh Alfiyah Ibnu Mu'thi
• Ibnu Sidi: al-Mutsallats
6. Ilmu A’rudh dan Ilmu qawafi
Peletak batu pertama ilmu 'arûdh dan qawâfi adalah al-Khalil bin Ahmad
al- al-Azdî al-Bashri Syekh Sibaweh. Ia dilahirkan di Basrah pada tahun 100
H dan meninggal di sana pada tahun 170 H
7. Ilmu al-Ushlub
• al-Rummani: al-Nukat fi I’jaz al-Quran
• al-Khatabi: Bayan I’jaz al-Quran
• al-Baqillani
• Abdul Qahir al-Jurjani: Dala’il al-I’jaz dan Asrar al-Balaghah
8. Ilmu al-Maa’jim
1. Khalil bin Ahmad Al farahidi (w.100- 170H) dikenal sebagai peletak dasar- dasar leksikologi,
2. Abu Amr Assyaibani Abu Amr (w.110-206 H / 728-821 M) : menulis beberapa buku yang memuat koleksi
(baca; diwan) bahasa dan dialek orang Kufah dan Baghdad sekaligus.
5
3. Abu Al-Fath Usma Ibnu Jinni Al-Maushuli (wafat 392 H) : menulis kitab, seperti Tadzhib Al Lughah
4. Ibnu Jinni Nama lengkap Ibnu Jinni adalah Abul Fath Utsman bin Jinni Al- Mushily (w. 320-390 H / 932-
1001 M) : Karya ilmiah yang berhasil ditulis oleh Ibnu Jinni mencapai 67 buku. Namun, bukunya yang
paling populer hingga kini adalah AI Khashaish,
9. Ilmu Ashwat (Fonologi)
• Khalil bin Ahmad Al- Farahidi (100- 170 H) ; menyusun sebuah kamus dengan
menggunakan system bunyi (nizham as-shaut) bahasa Arab berjudul Al-'Ain
• Sibawaih (148 H) dengan menyusun sebuah buku dengan nama Al- Kitab yang
terdiri dari 4 jilid, dalam jilid ke- 4 beliau membuat bab khusus tentang bunyi dan
membuat namanya dengan Bab Al-Idgham
• Ibnu Sina : tidak hanya menuliskannya pada buku yang berjudul Risalah Asbab Hudus
Al-Huruf namun juga dicantumkan dalam bukunya yang berjudul Al- Qannun fi Al-
Thib dalam bab Tasyri' al-hanjarah dan al-syifa' dalam bab hasan al-sam.
• Abu Al-Fath Usma Ibnu Jinni Al-Maushuli (wafat 392 H) : bukunya Sirru Shina'at Al-
l'rab
10. Ilmu Lughah (Linguistik) wa Fiqh al-Lughah
11. Ilmu al-Dilalah (Semantik)
12. Ilmu al-Adab
SELESAI
TERIMAKASIH..