3 2019
1. resistensi insulin:
• Di sel otot: uptake glukosa menurun, utilisasi glukosa menurun
• Di sel hati: glukoneogenesis meningkat, glikolisis meningkat,
glikogenogenesis menurun
• Di sel lemak: lipolisis meningkat, lipogenesis menurun
• Di sel ginjal: reabsorpsi glukosa meningkat
• Di usus: hormon incretin berkurang
• Di otak: Gangguan neurotransmitter
2. disfungsi sel beta pankreas: Sekresi insulin menurun
3. Sel alfa pankreas: sekresi glukagon meningkat
2
Omnious octet
3
Pemeriksaan glukosa darah untuk diagnostik adalah pemeriksaan darah
vena dengan sistem enzimatik.
1. Gejala klasik+ GDP ≥ 126 mg/dl
2. Gejala Klasik + GD Random ≥ 200 mg/dl
3. Gejala Klasik+ GD 2 jam setelah TTGO ≥ 200 mg/dl
4. Tanpa Gejala Klasik + 2 ×Pemeriksaan GDP ≥126 mg/dl
5. Tanpa Gejala Klasik + 2 × Pemeriksaan GDR ≥200 mg/dl
6. Tanpa Gejala Klasik + 2 × Pemeriksaan GD2 jam setelah TTGO
≥ 200 mg/dl
7. GD2 jam setelah TTGO > 200 mg/dl
8. HbA1c > 6.5%
4
DIAGNOSIS DM TIPE 2
• Dapat ditemukan DM tipe 2 baru dikenal
• Sering disertai dengan penyakit penyerta:
• Obesitas
• Hipertensi
• Dislipidemia
• Sering juga ditemukan saat sudah muncul komplikasi, seperti:
• Stroke
• Infark miokard
• Gagal ginjal
Saat diagnosis DM tipe 2, maksimal penelusuran penyakit penyerta
maupun komplikasinya.
5
Kadar Glukosa darah Sewaktu dan puasa sebagai
patokan penyaring dan diagnosis DM
Glukosa sewaktu
(mg/dL)
Plasma vena < 100 100 – 199 > 200
Darah kapiler < 90 90 – 199 > 200
6
PRINSIP DASAR TERAPI DIABETES
• DIET DIABETES:
• BERDASARKAN JUMLAH KALORI, PEMBAHAGIAN KALORI, KOMPOSISI DIET, JARAK
WAKTU MAKAN
• CONTOH: PASIEN DM TIPE 2, LAKI-LAKI, TB 166 CM, BB 60 KG, TANPA KOMPLIKASI.
MAKA KEBUTUHAN KALORI ADALAH:
• TENTUKAN BBI (BERAT BADAN IDEAL)= 54 KG
• KOREKSI UNTUK AKTIVITAS: 10%
• TENTUKAN KEBUTUHAN KALORI= (30 KAL X BBI) + 10% = (30 X 54) + 10%= 1800 KALORI
• TERDIRI DARI 60% KARBOHIDRAT, 10-15% LEMAK, 15-20% PROTEIN.
• APABILA PASIEN MEMILIKI KOMPLIKASI ATAU PENYAKIT PENYERTA, KALORI YANG
DIBERIKAN ADALAH KALORI UNTUK PASIEN DIABETES DENGAN KOMPOSISI
MENYESUAIKAN, CONTOH: PADA GAGAL GINJAL, PROTEINNYA DIKURANGI.
• OLAHRAGA PADA DIABETES: 150 MENIT PER MINGGU, DIBAGI 4-5X
SEMINGGU, OLAHRAGA AEROB.
• TERAPI FARMAKOLOGI
• EDUKASI
7
Insulin sensitizer :
Biguanide: Metformin
Thiazolidindion: pioglitazon, rosiglitazon
Insulin secretagogue:
a. Sulfonilurea : glibenclamide, gliclazide, glipizide, glimepiride.
b. Meglitinide: repaglinide, nateglinide
8
Insulin;
- Human insulin: humulin
- Insulin analog: novorapid, apidra, lantus, levemir
- Insulin kerja singkat: novorapid, apidra, humulin R
- Insulin kerja cepat: novorapid, apidra, humulin R
- Insulin kerja lama: lantus, levemir, humulin N
- Basal insulin: lantus, levemir, humulin N
- Prandial insulin: novorapid, apidra, humulin R
9
10
Tujuan Penatalaksaan:
Mencegah dan memperlambat munculnya komplikasi
Mempertahankan kualitas hidup
Diperlukan:
kontrol glukosa darah dan risiko kardiovaskuler
Follow up yang teratur
Patient-center approach
Meningkatkan kemampuan self-care
10
PENDEKATAN UMUM PENGGUNAAN OBAT ANTIDIABETES ORAL
11
PILIHAN OBAT ANTI DIABETES UNTUK PASIEN DENGAN PENYAKIT JANTUNG
KORONER DAN GAGAL GINJAL KRONIK
14 12
PILIHAN OBAT ANTI DIABETES UNTUK MEMINIMALISIR PENINGKATAN
BERAT BADAN
15 13
PILIHAN OBAT ANTI DIABETES UNTUK MEMINIMALISIR KEJADIAN
HIPOGLIKEMIA
16 14
PILIHAN OBAT ANTI DIABETES DENGAN
HARGA MURAH
17 15
TERIMA KASIH
18