Anda di halaman 1dari 39

PEMBAGIAN FI’IL

BERDASARKAN SIGHATNYA
DAN FIIL MABNI MAJHUL

H. NOVENTA YUDIAR., SHI., M. SY

DOSEN MATA KULIAH BAHASA ARAB


FAKULTAS EKONOMI BISNIS ISLAM
‫اللغة العربية‬
Pembagian Fiil Berdasarkan Sighatnya

Fiil madhi, yaitu kata yang menunjukkan suatu kejadian


(perbuatan) yang telah lampau.

Fiil Mudhari, yaitu kata yang menunjukkan suatu kejadian


(perbuatan) yang sedang berlangsung dan yang akan
datang.

Fiil Amar, yaitu kata yang menunjukkan makna perintah


‫فعل االمر‬ ‫فعل المضارع‬ ‫فعل الماضى‬

‫أُن ْ ُص ْر‬ ‫يَن ْ ُص ُر‬ ‫ن َ َص َر‬


Tolonglah! Sedang/akan Menolong Telah Menolong
Cara Pembentukan Fiil Mudhari dari Fiil Tsulatsi Mujarrad

menambahkan salah satu huruf mudhara’ah pada awal fiil mudharinya dan mengubah
harakat ‘ain fiilnya pada fiil mudhari dari harakat sebelumnya pada fiil madhi.

‫أَحرف المضارعة‬

‫أ‬ ‫ن‬ ‫ي‬ ‫ت‬


‫جمع‬ ‫مثنى‬ ‫مفرد‬
‫‪Keterangan‬‬
‫)‪(>3‬‬ ‫)‪(2‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫‪Orang ketiga‬‬
‫)‪(pa‬‬
‫ائب‬
‫لغ ِ‬‫لِ َ‬ ‫ان يَ كْتُ ُب ْو َن‬
‫ب يَ كْتُ َب ِ‬
‫ي َكْتُ ُ‬
‫‪Orang ketiga‬‬
‫)‪(pi‬‬
‫لغائِ َب ِة‬
‫لِ َ‬ ‫ان يَ كْتُ ْب َن‬
‫ب تَ ك ْ ُت َب ِ‬
‫تَ ك ْ ُت ُ‬
‫لم َخاط َ‬ ‫ُ‬ ‫لِ‬ ‫ان تَ ك ْ ُت ُب ْو َن‬
‫ب تَ ك ْ ُت َب ِ‬
‫تَ ك ْ ُت ُ‬
‫‪Orang kedua‬‬
‫)‪(pa‬‬ ‫ب‬ ‫ِ‬
‫‪Orang kedua‬‬ ‫خاط َ َب‬ ‫لم َِ‬ ‫ُ‬ ‫لِ‬ ‫ان تَ كْتُ ْب َن‬‫تَ كْتُ َب ِ‬ ‫تَكْتُ ِبيْ َن‬
‫)‪(pi‬‬ ‫ة‬
‫لم َتكَل ِّ ِم‬ ‫لِ ُ‬ ‫ب‬ ‫َ‬
‫‪Orang pertama‬‬ ‫ن َ كْتُ ُ‬ ‫ب‬ ‫ُ‬ ‫ت‬
‫ُ‬ ‫ك‬
‫ْ‬ ‫أ‬
Cara Pembentukan Fiil Amar dari Fiil Mudhari dengan
Menghilangkan Huruf Mudhara’ahnya

Apabila setelah huruf mudhara’ahnya terdapat huruf yang


berharakat, maka pembentukan fiil amarnya cukup dengan
menghilangkan huruf mudhara’ahnya saja.

‫تَقَ ّـََّْدم‬ ‫يَتَقَ ّـََُّدم‬


‫عا ِو ْن‬ َ ‫يُ َعا ِو ُن‬
Penjelasan ‫األمر‬ ‫المضارع‬

 Setelah huruf mudhara’ahnya sukun ‫ا ِ ْجل ِ ْس‬ ‫يَ ْجل ِ ُس‬


 ‘ain fiilnya berharakat kasrah atau
fathah ‫يَفْتَ ُح ا ِ ْفتَ ْح‬
‫أ ُ ْكتُــ‬ ‫ب‬ ‫يَك ْ ُت‬
 Setelah huruf mudhara’ahnya sukun ‫ب‬ ْ ُ
 ‘ain fiilnya berharakat dhammah ‫يَن ْ ُص ُر أُن ْ ُص ْر‬

Apabila setelah huruf mudhara’ahnya sukun, maka ditambah hamzah


washal dan mengubah harakat hamzah washal tersebut menjadi kasrah
apabila ‘ain fiilnya berharakat kasrah atau fathat dan menjadi dhammah
apabila ‘ain fiilnya berharakat dhammah
KECUALI PADA WAZAN (‫ ْف َع َل‬8‫) َأ‬, HAMZAH QATA’AH
YANG DIHILANGKAN PADA FIIL MUDHARINYA
DIKEMBALIKAN PADA FIIL AMARNYA.

‫األمر‬ ‫المضارع‬ ‫الماضي‬

‫أ َ ْك ِر ْم‬ ‫يُك ْ ِر ُم‬ ‫أ َ ْك َر َم‬


‫أ َ ْح ِس ْن‬ ‫أ َ ْح َس َن‬ ‫أ َ ْح َس َن‬
TIDAK MEMBENTUK FIIL AMAR DARI
َ ‫) َ ُع‬
‫ل– َ ْف‬888‫ف‬
FIIL-FIIL YANG BERWAZAN (‫ ُع ُل‬88‫ي‬

Baik, bagus ‫ح ُس َن‬ َ


Mulia ‫َش ُر َف‬
Buruk ‫َقبُ َح‬
Indah ‫َج ُم َل‬
*Fiil yang berwazan‫فـ َـل – َ فْي ُ ُـعل‬
‫ َ ُع‬menunjukkan
makna perangai atau tabiat yang tetap
‫‪Wazan Fiil Tsulatsi Mujarrad‬‬

‫المثال‬ ‫فعل االمر‬ ‫فعل المضارع‬ ‫فعل الماضى‬

‫َفتَ َح– يَفْـتَ ُح ‪ -‬ا ِ ْفتَ ْح‬ ‫اِف َْع ْل‬ ‫يَفْ َع ُل‬

‫ن َ َص َر – يَن ْ ُص ُر ‪ -‬أُن ْ ُص ْر‬ ‫أُف ُْع ْل‬ ‫يَفْ ُع ُل‬ ‫َف ََعع َل‬

‫َجل ََس– يَ ْجل ِ ُس– ا ِ ْجل ِ ْس‬ ‫اِف ِْع ْل‬ ‫يَفْ ِع ُل‬

‫َعل ِ َم – يَ ْعل َُم – ا ِ ْ‬


‫عل َْم‬ ‫اِف َْع ْل‬ ‫يَفْ َع ُل‬
‫َف َِعع َل‬
‫ب–‬‫ب– يَ ْح ِس ُ‬ ‫َح ِس َ‬
‫ا ِ ْح ِس ْ‬
‫ب‬ ‫اِف ِْع ْل‬ ‫يَفْ ِع ُل‬
‫ف َُع َل‬
‫َب ُع َد – يَ ْب ُع ُد – أُبْ ُع ْد‬ ‫أُف ُْع ْل‬ ‫يَفْ ُع ُل‬
APABILA TERDAPAT FIIL YANG HURUF
AWALNYA (‫ )و‬DAN ‘AIN FIILNYA
BERHARAKAT KASRAH PADA FIIL
MUDHARINYA, MAKA DIHAPUS FA’
FIILNYA PADA FIIL MUDHARINYA.

‫يَ ِع ُد‬ ‫َع َد‬


َ ‫و‬

‫يَ ِه ُن‬ ‫و ََه َن‬

‫يَ ِث ُق‬ ‫و َث ََق‬


DAN SEPERTI ITU PULA APABILA
TERDAPAT FIIL YANG ‘AIN FIILNYA
BERHARAKAT FATHAH PADA FIIL
MUDHARINYA DAN LAM FIILNYA
MERUPAKAN HURUF HALQAH

‫ح‬ ‫أ‬
‫يَ َض ُع‬ ‫َو َض َع‬
‫غ‬ ‫يَقَ ُع‬ ‫َوقَ َع‬ ‫ه‬

‫خ‬ ‫يَ َس ُع‬ ‫َو ِس َع‬ ‫ع‬


DAN TIDAK DIPERBOLEHKAN MENGHILANGKAN
HURUF AWALNYA KECUALI PADA KEADAAN
TERSEBUT.

‫يَ ْو َه ُم‬ ‫َو ِه َم‬


‫يَ ْو ِج ُل‬ ‫َو ِج َل‬
YANG DIHILANGKAN HURUF AWALNYA
PADA FIIL MUDHARINYA, DIHILANGKAN
PULA PADA FIIL AMARNYA

‫َض ْع‬ ‫يَ َض ُع‬ ‫َو َض َع‬


‫ِع ْد‬ ‫يَ ِع ُد‬ ‫ع َد‬
َ ‫َو‬
BINA LAFIF MAFRUQ, ADALAH FIIL YANG
DI DALAMNYA TERDAPAT DUA HURUF
‘ILLAT YANG KEDUA-DUANYA TERPISAH.

ِ
‫ف‬ ‫يَ ِفي‬ ‫وَ َفى‬
‫ِق‬ ‫يَ ِقي‬ ‫َوقَى‬
BINA AJWAF, ADALAH FIIL YANG ‘AIN FIIL
PADA FIIL MADHI DAN MUDHARINYA
ADALAH ALIF, DAN WAZAN FIIL
MUDHARINYA (‫ َع ُل‬88‫) َ ْفي‬

‫اف‬
َ ‫يَ َخ‬ ‫اف‬
َ ‫خ‬
َ
ُ َ ‫يَن‬
‫ال‬ ‫ال‬
َ َ‫ن‬
Fiil Mabni Majhul

Fiil ma’lum fiil yang menyebutkan fa’ilnya di dalam kalimat

Fiil majhul fiil yang menyebutkan fa’ilnya di dalam kalimat


TUJUAN DIMAJHULKANNYA FIIL

 Karena sudah dimaklumi (diketahui)


 Karena belum diketahui dan tidak mungkin dapat
ditentukan
 Karena lebih suka merahasiakan failnya, walaupun
failnya sudah diketahui
 Karena ada kekhawatiran jika dijelaskan failnya

 Karena merasa takut untuk menjelaskan failnya

 Karena menghormati failnya

 Karena tidak membawa faedah jika failnya disebutkan.


Fiil ma’lum fiil yang menyebutkan fa’ilnya di dalam kalimat

Fiil majhul fiil yang menyebutkan fa’ilnya di dalam kalimat


Membuat Fiil Madhi Majhul dari Fiil
Madhi Ma’lum

Apabila terdapat fiil madhi yang tidak mu’tal dan tidak didahului
hamzah washal dan ta’ zaidah, maka huruf pertamanya dibaca
dhammah dan huruf sebelum akhirnya dibaca kasrah.

‫رج‬ ‫خ‬ ‫ت‬‫س‬ ُ


َ ْ ُ ْ ‫أ‬

َ ‫ُك ِت‬
‫ب‬ ‫ب‬
َ َ‫َكت‬
‫ُب ْع ِث َر‬ ‫َب ْعث ََر‬
Membuat Fiil Madhi Majhul dari Fiil
Madhi Ma’lum

Apabila didahului oleh hamzah washal, maka


didhammah huruf pertama dan ketiganya.

‫رج‬
َ ‫خ‬ْ ُ‫أ ُ ْست‬

‫أ ُن ْط ُ لِ َق‬ ‫اِنْطَل ََق‬

‫رج‬
َ ‫خ‬ْ ُ ‫ت‬
‫س‬ ُ ‫أ‬ ‫ا ِ ْستَ ْخ َر َج‬
ْ
Membuat Fiil Madhi Majhul dari Fiil
Madhi Ma’lum

Apabila didahului ta’ zaidah, maka dhammah huruf


pertama dan keduanya.

‫تُ ُع َِل ِّّـم‬ ‫تَ َعل َّ َم‬


‫ح ِر َج‬
ْ ‫تُ ُد‬ ‫ح َر َج‬
ْ ‫تَ َد‬
Membuat Fiil Madhi Majhul dari Fiil
Madhi Ma’lum

‫تُ ُع َِل ِّّـم‬ ‫تَ َعل َّ َم‬


‫ح ِر َج‬
ْ ‫تُ ُد‬ ‫ح َر َج‬
ْ ‫تَ َد‬
Membuat Fiil Madhi Majhul dari Fiil
Madhi Ma’lum

Apabila maad (panjang) ‘ain fiilnya seperti (‫بــــ‬ ‫ال َ ا َـع‬


,‫) َ ق َ ـ‬,
maka bentuk fiil majhulnya seperti (‫عـ‬ َ ْ‫ل ِ ي‬, ‫) ِ ق َيْـ‬.
‫بــــ‬

‫ِقيْ َل‬ ‫َال‬


َ ‫ق‬
‫ِبيْ َع‬ ‫ع‬
َ ‫َبا‬
Membuat Fiil Mudhari Majhul dari Fiil
Madhi Ma’lum

huruf sebelum akhirnya dibaca fathah dan huruf pertamanya dibaca


dhammah (yakni huruf mudhara’ahnya).

‫ب‬ُ َ ‫ت‬ْ ‫ك‬ ُ ‫ي‬ ‫ب‬ُ ُ ‫ت‬ْ ‫ك‬َ ‫ي‬


‫يُ ْستَ ْخ َر َج‬ ‫يَ ْستَ ْخ َر َج‬
Membuat Fiil Mudhari Majhul dari Fiil
Madhi Ma’lum

Apabila terdapat huruf tambahan sebelum huruf akhirnya pada fiil


mudharinya, maka ditukar huruf tambahan tersebut dengan alif.

‫يُقُا ُل‬ ‫يَقُ ْو ُل‬


‫ع‬
ُ ‫يُ َبا‬ ‫يَ ِبيْ ُع‬
MEMBENTUK FIIL AMAR DARI FIIL
MAJHUL

 Adapun fiil amar, selamanya tidak bisa


menjadi majhul. Fiil amar tidak dapat
terbentuk kecuali pada fiil ma’lum.

Anda mungkin juga menyukai