Modul Politik Ekonomi Antarabangsa

i
POLITIK
EKONOMI ANTARABANGSA

ii

iii
GFPP 3113

POLITIK
EKONOMI ANTARABANGSA

Prof. Madya Abdul Rahim Anuar

Pusat Pendidikan Profesional dan Lanjutan (PACE)
Universiti Utara Malaysia
Sintok 2013
iv
KANDUNGAN

BAB 1: PENGENALAN POLITIK EKONOMI
ANTARABANGSA

1.1 Pengenalan 1
1.2 Peringkat Analisis 2
1.3 Struktur Politik Ekonomi Antarabangsa 3
1.4 Perspektif dalam Politik Ekonomi Antarabangsa 4
1.5 Hubungan antara Negeri, Pasaran dan Masyarakat 5
Soalan Penilaian Kendiri 5

BAB 2: MERCANTILISM
2.1 Pengenalan 7
2.2 Mercantilism sebagai Sejarah, Falsafah dan Dasar Negeri 8
2.3 Mercantilism dan Realisme: Perspektif Komplementari 8
2.4 Nasionalisme Ekonomi 9
2.5 Globalisasi dan Pertahanan Neo-Mercantilism 9
2.6 Kesimpulan 10

BAB 3: LIBERALISME

3.1 Pengenalan 11
3.2 Adam Smith dan The Wealth of Nations 11
3.3 Invisible Hand 12
3.4 David Ricardo dan Kelebihan Perbandingan 12
3.5 John Stuart Mill dan Evolusi Perspektif Liberal 12
3.6 John Maynard Keynes and The Keynesian Compromise 13
3.7 Konservatif: Kebangkitan Semula Liberalisme Klasik 13
3.8 Neo-Konservatif/Neo-Liberalisme 14
3.9 Ekonomi Liberalisme dan Globalisasi 14
BAB 4: STRUKTURALISME

4.1 Pengenalan 15
4.2 Latar Belakang Karl Marx 15
4.3 Perjuangan Kelas (Class Struggle) 16

vi
4.4 Krisis Kapitalisme 16

4.5 Lenin dan Imperialisme serta Kapitalisme Antarabangsa 17
4.6 Kapitalisme Antarabangsa 18
4.7 Teori Sistem Dunia Moden 18
4.8 Teori Kebergantungan 19
4.9 Analisis Gramscian/Hegemoni Intelektual 19

BAB 5: PERDAGANGAN ANTARABANGSA

5.1 Pengenalan 20
5.2 Tiga Perspektif dalam Perdagangan Antarabangsa 21
5.3 Perdagangan Sebagai Alat Dasar Luar Negara 22

BAB 6: PENGETAHUAN DAN TEKNOLOGI DALAM
POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA

6.1 Pengenalan 24
6.2 Sifat dan Kesan-Kesan Inovasi Teknologi 24
6.3 Teknologi dan Hak Harta Intelek 25
6.4 Konflik Utara-Selatan terhadap Hak Harta Intelek 25

BAB 7: KEWANGAN ANTARABANGSA

7.1 Pengenalan 27
7.2 Imbangan Pembayaran (BOP) 27
7.3 Respons terhadap Imbangan Pembayaran Defisit 28
7.4 Pertukaran Asing (FX) 28
7.5 Sistem Kadar Tukaran Asing dan Kewangan 30
7.6 Sistem Kadar Pertukaran Terapung/Fleksibel 31
7.7 Hutang Antarabangsa dan Krisis Kewangan 31

BAB 8: POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN
STRUKTUR KESELAMATAN

8.1 Pengenalan 33
8.2 Lapisan Struktur Keselamatan 34

vii
BAB 9: POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN

PEMBANGUNAN

9.1 Apakah Negara Membangun? 37
9.2 Hubungan Kerjasama Utara dan Selatan 38
9.3 Hubungan Kerjasama Utara dan Selatan dari Segi
Ekonomi 38
9.4 Hubungan Kerjasama Utara dan Selatan dari Segi Politik 42
9.5 Perspektif Hubungan Utara dan Selatan 43

BAB 10: POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN ALAM
SEKITAR

10.1 Pengenalan 45
10.2 Sejarah Ringkas Isu-Isu Alam Sekitar: Perluasan Skop
Masalah Alam Sekitar 45
10.3 Pengurusan Isu Global 46
10.4 Percambahan Pelaku 47
10.5 Menguruskan Pemanasan Global 48
10.6 Penyelesaian: Politik Ekonomi Antarabangsa Hijau 48

viii
BAB 1

PENGENALAN POLITIK EKONOMI
ANTARABANGSA

OBJEKTIF BAB

Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat:
1. Mengetahui peringkat analisis, struktur dan perspektif penting
dalam Politik Ekonomi Antarabangsa.
2. Memahami dan membincangkan hubungan antara negara,
pasaran dan masyarakat.

1.1 PENGENALAN

Politik Ekonomi Antarabangsa (PEA) merupakan satu bidang kajian
tentang masalah dan isu antarabangsa dalam sektor politik, ekonomi dan
sosial. PEA yang meliputi ketiga-tiga bidang tersebut mengkaji sesuatu
masalah dan memfokuskan kepada elemen-elemen kompleks yang saling
bergantungan dan berpusatkan kepada masalah-masalah yang serius pada
hari ini.

PEA telah berubah daripada metode analisis tradisional kepada
pemahaman komprehensif tentang sesuatu isu dan kejadian. Contohnya,
kejadian 11 September 2001 di Amerika Syarikat dapat diterangkan
melalui elemen interdisciplinary dan multidimensi melalui perspektif PEA.
Dunia merupakan tempat paling kompleks, ini dapat diterangkan dengan
semua peringkat saling bergantungan (interdependence). PEA merupakan
masa silam dan masa hadapan sains sosial. Masa silam mewakili asas
sains sosial yang tersebar dalam bidang ekonomi, sains politik, sosiologi,
sejarah dan falsafah manakala dianggap sebagai masa hadapan kerana
setiap masalah melibatkan golongan antarabangsa atau multinasional .
Masalah yang dihadapi mudah difahami jika menggunakan perspektif dan
alat-alat yang bersesuaian.

Bagi perspektif yang lebih mendalam, nama PEA itu sendiri dapat
menerangkan tentang penubuhannya. Antarabangsa meliputi isu-isu
berkaitan antara negara. Politik melibatkan bagaimana kerajaan
menggunakan kekuasaannya untuk mendapatkan sesuatu yang diingini
merangkumi persoalan siapa, apabila dan bagaimana?

2
PEA ialah satu usaha analisis halangan yang memisahkan dan

mengasingkan disiplin politik, ekonomi dan sosiologi serta kaedah
analisis. PEA merupakan gabungan tiga perspektif utama analisis dan
empat struktur antarabangsa yang menggabungkan unsur-unsur
ekonomi, politik dan sosiologi untuk menerangkan dan menjelaskan
masalah serta isu-isu antarabangsa dan global.

Seseorang perlu mempelajari PEA kerana:

(i) PEA adalah penting untuk memahami bagaimana individu
berhubung dan mempengaruhi isu global.
(ii) PEA sangat berguna kepada pihak kerajaan dan swasta bagi
mencari individu yang memahami sistem-sistem yang kompleks
dan dinamik serta menilai keadaan sosial dan nilai alternatif
berhubung dengan sesuatu masalah. PEA merupakan sains sosial
yang dapat menerangkan keperluan asas.
(iii) PEA sangat menarik berdasarkan kepada Samuel Johnson.
Menurut beliau, seseorang yang bosan dengan PEA akan bosan
dengan kehidupan hariannya. PEA merupakan tindakan dan
interaksi yang menghubungkan manusia di seluruh dunia.

1.2 PERINGKAT ANALISIS

(a) Peringkat Global

(i) Skop peringkat ini adalah meluas dan peringkat analisis
yang komprehensif. Peringkat ini memfokuskan
kepentingan faktor-faktor global seperti perubahan dalam
teknologi, harga komoditi dan cuaca.

(b) Peringkat antara Negeri

(i) Penekanan bagaimana keseimbangan relatif politik,
ketenteraan dan ekonomi antara negeri mempengaruhi
prospek kerjasama, undang-undang berkaitan perbadanan
transnasional atau cara-cara kerajaan memanfaatkan
kepentingan bersama dengan kerajaan negeri.

(c) Peringkat Masyarakat

(i) Penekanan terhadap cara melobi dengan menggunakan
kumpulan sosioekonomi, tekanan pilihan raya dan budaya
yang mempengaruhi polisi antarabangsa. Selain itu, ia juga
3
memfokuskan tentang perbezaan bentuk kerajaan dan

proses membuat keputusan.

(d) Peringkat Individu

(i) Peringkat ini menekankan psikologi dan pilihan yang
dibuat oleh pembuat dasar.

Empat peringkat analisis ini membantu dalam membuat kerangka
pemikiran tentang punca masalah, penjelasan dan penyelesaian bagi
sesuatu masalah.

1.3 STRUKTUR POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA

Susan Strange telah menyenaraikan empat struktur dalam PEA iaitu
struktur keselamatan, struktur pengeluaran dan perdagangan, struktur
kewangan serta struktur pengetahuan dan teknologi. Setiap struktur
mengandungi sejumlah negeri dan institusi, organisasi dan aktor-aktor
lain yang membuat proses dan undang-undang. Struktur-struktur ini akan
berhubung kait dengan peringkat-peringkat analisis.

(a) Struktur Keselamatan

(i) Dalam peringkat global, struktur keselamatan terdiri
daripada individu, negeri, organisasi antarabangsa dan
badan bukan kerajaan untuk menyediakan keselamatan
kepada semua.

(b) Struktur Pengeluaran dan Perdagangan

(i) Persoalan penting yang terdapat dalam struktur ini ialah
siapa yang mengeluarkan apa, untuk siapa dan untuk apa
pengeluaran dan perdagangan dijalankan?
(ii) Membuat dan menjualnya kepada negara lain
menghasilkan jumlah pendapatan yang banyak yang dapat
mengubah pengagihan global dari segi kekayaan dan
kuasa.

(c) Struktur Kewangan

(i) Struktur ini menentukan siapa yang mempunyai akses
wang, bila dan syarat-syarat serta bagaimana sumber-
sumber tertentu diedarkan di antara negara. Wang
menjana obligasi antara individu /negara.
4
(d) Struktur Pengetahuan dan Teknologi

(i) Pengetahuan dan teknologi merupakan sumber kekayaan
dan kuasa bagi mereka yang menggunakannya secara
efektif. Negara yang mempunyai kurang akses terhadap
teknologi industri seperti penemuan saintifik, prosedur
perubatan atau sistem komunikasi baharu akan
ketinggalan dalam pembangunan negara. Tambahan pula,
akses rangkaian antara negara yang dibuat dari segi
keselamatan, pengeluaran dan perdagangan serta
kewangan bergantung kepada struktur pengetahuan dan
teknologi.

1.4 PERSPEKTIF DALAM POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA

Setiap perspektif memfokus kepada hubungan antara pelbagai jenis
politik, ekonomi, sosial dan institusi. Setiap perspektif menekankan nilai,
aktor dan cara penyelesaian yang berbeza. Tiga perspektif adalah seperti
berikut:

(a) Liberalisme

(i) Liberalisme dikaitkan dengan kajian pasaran dan tingkah
laku rasional pelakon yang berbeza. Para ahli ekonomi
menekankan peranan negeri dalam pasaran. Liberalisme
menekankan hak-hak peribadi dan kesamarataan peluang.

(b) Mercantilism

(i) Ia juga dikenali sebagai ekonomi nasionalisme berkait
rapat dengan sains politik, terutamanya realisme yang
memfokuskan usaha negeri untuk mengumpulkan
kekayaan dan kuasa bagi melindungi rakyatnya.

(c) Structuralism

(i) Berakarumbikan daripada analisis Marxisme tetapi tidak
terbatas dalam skop itu sahaja. Ia menumpukan kepada
perbezaan kelas masyarakat yang berpunca daripada
struktur ekonomi.

5
1.5 HUBUNGAN ANTARA NEGERI, PASARAN DAN

MASYARAKAT

Hubungan antara negeri-negeri, pasaran dan masyarakat mengamalkan
nilai-nilai asas yang berbeza dan lebih suka bekerja dengan cara yang
berbeza untuk mencapai matlamat yang berlainan, ketegangan mendadak
dan konflik sering melanda dalam dan antara yang berlainan negara,
bangsa dan masyarakat. Kebanyakan orang tinggal dalam keadaan negara
yang mengamalkan beberapa jenis institusi politik, pengaturan pasaran
negara dan sistem sosial yang berbeza dari negara-bangsa lain. Tidak
menghairankan bahawa perubahan dalam satu sfera membangkitkan
perubahan dalam satu sfera lain dan menyebabkan peralihan. Begitu juga
pegawai negeri dan masyarakat sering membentuk fungsi pasaran dalam
masyarakat.

Sejauh mana pilihan kolektif kerajaan mencerminkan kehendak umum
dan kepentingan awam bergantung kepada sebilangan besar faktor-faktor
seperti hak mengundi, kaedah-kaedah, peraturan dan sifat institusi
politik. Seperti yang ahli ekonomi liberal andaikan rangkaian pasaran
tidak ada sebarang campur tangan daripada pihak kerajaan. Walau
bagaimanapun, di kebanyakan negeri, pengagihan sumber dikuasai atau
dimanipulasikan oleh sebilangan kecil kumpulan elit. Oleh itu, negeri,
pasaran dan masyarakat mencari matlamat yang berbeza, menggunakan
cara yang berbeza dan mencerminkan nilai-nilai yang berbeza.

SOALAN PENILAIAN KENDIRI

1. Pilih satu artikel TERKINI yang memfokuskan kepada beberapa
masalah antarabangsa atau global, dan beri contoh bagaimana
dan di mana negeri-negeri, pasaran dan masyarakat berinteraksi
dan pada masa konflik antara satu sama lain. Bagaimana untuk
menentukan sempadan analitikal antara negeri, pasaran dan
masyarakat dalam hal ini?

2. Kaji semula unsur-unsur asas dan ciri-ciri pendekatan IPE: tiga
perspektif utama, empat struktur, tahap analisis dan jenis kuasa.
Mana satu yang anda rasa anda memahami dengan baik dan mana
yang perlu perbaiki?. Bincangkan hubungan antara setiap tiga
perspektif teori dan nilai-nilai anda sendiri yang berkaitan untuk
IPE.
6
3. Bagaimana kerajaan dan pasaran berbeza dalam nilai dan objektif

masing-masing dalam mencapai sesuatu yang diingini?

7
BAB 2

MERCANTILISM

OBJEKTIF BAB

1. Mengetahui tentang perspektif mercantilism dan ciri-cirinya.
2. Mengetahui tentang tiga sudut pandangan mercantilism.
3. Mempelajari tentang neo-mercantilism.

2.1 PENGENALAN

Mercantilism merupakan perspektif terawal yang wujud dalam PEA, dan
dari sudut sejarah, mungkin juga perspektif teori PEA yang paling
penting. Fokus utama mercantilism ialah masalah keselamatan dan peranan
kerajaan serta pasaran dalam menyediakan dan mengekalkan keselamatan
negara dalam semua bentuk. Bab ini bermula dengan memeriksa tiga sisi-
mercantilism: sebagai tempoh di dalam sejarah dunia, sebagai satu falsafah
politik atau pandangan dunia yang timbul dalam tempoh tersebut, dan
sebagai satu set dasar-dasar kerajaan dan tindakan yang berasal daripada
falsafah ini.

Mercantilism telah mengalami beberapa perubahan dari sudut ekonomi,
keselamatan negara dan mekanisme penyelesaian masalah. Oleh itu, bab
ini menghuraikan sejarah pemikiran mercantilism klasik hingga
perkembangan neo-mercantilism.

Mercantilism merupakan perspektif PEA yang memberi dorongan kepada
negara bangsa untuk mengumpul kekayaan dan kuasa bagi meningkatkan
kebebasan dan keselamatan negara. Terdapat banyak bentuk pemikiran
dan dasar mercantilism klasik, tetapi lazimnya merupakan keinginan
untuk mengumpul kekayaan dan meraih kuasa untuk tujuan keselamatan
negara, jaminan ekonomi dan ketenteraan. Mercantilism secara amnya
merujuk kepada falsafah PEA, tempoh sejarah, dan satu set dasar-dasar
ekonomi dan politik.

8
2.2 MERCANTILISM SEBAGAI SEJARAH, FALSAFAH

DAN DASAR NEGERI

Mercantilism juga merujuk kepada tempoh mercantilism klasikal sejarah
Eropah (sekitar kurun ke-16 hingga kurun ke-19) apabila idea negara
bangsa moden diwujudkan. Negara adalah suatu kumpulan individu yang
berkongsi budaya dan pandangan yang sama serta mentakrifkan diri
mereka sebagai anggota masyarakat politik lanjutan. Kerajaan adalah
entiti undang-undang, kuasa politik yang memonopoli penggunaan
kekerasan dalam masyarakat dan mengamalkan kedaulatan terhadap
penduduk wilayah itu. Kekayaan dan kuasa cenderung untuk menjana
kitaran, di mana negeri mendapat kekayaan dan kuasa serta
meningkatkan keselamatan mereka manakala negeri-negeri terasa
ancaman yang bakal dihadapi.

Keuntungan ekonomi oleh satu negara-bangsa yang biasa dilihat datang
daripada perbelanjaan negara-bangsa lain yang mewujudkan satu
permainan zero-sum. Mercantilism klasik mengambil kira dasar-dasar
kebanyakan negara Eropah yang diguna pakai untuk menghasilkan
kekayaan melalui perdagangan dengan menggalakkan eksport dan
mengehadkan import. Mercantilism klasik juga bertepatan dengan tempoh
"imperialisme klasik" apabila peperangan, penaklukan, dan penjajahan
adalah kejadian yang kerap terjadi. Dasar yang diaplikasikan ini sering
dianggap sebagai ancaman kepada negeri-negeri lain seperti menjana
konflik politik dan persaingan.

2.3 MERCANTILISM DAN REALISME: PERSPEKTIF
KOMPLEMENTARI

Realisme adalah falsafah politik yang melihat negara-bangsa sebagai aktor
utama dalam hubungan antarabangsa. Bagi realis, negara-bangsa yang
mencari kuasa untuk memajukan kepentingan negara mereka boleh
dilihat di negara yang mengamalkan zero-sum. Realisme mempunyai skop
falsafah politik yang lebih luas berbanding mercantilism namun kedua-
duanya sering dikaitkan antara satu sama lain kerana persamaan mereka
seperti zero-sum game, kepentingan negara-bangsa, kepentingan kuasa dan
keselamatan. Realis memberi lebih penekanan kepada keselamatan
tentera walaupun pada dasarnya kedua-dua perspektif ini menunjukkan
kepentingan kearah keselamatan ekonomi.

9
2.4 NASIONALISME EKONOMI

Mercantilism berkembang menjadi nasionalisme ekonomi pada abad ke-19
yang juga dikenali sebagai neo-mercantilism. Manakala kekayaan diperoleh
melalui perdagangan dengan membantu negeri mencapai kuasa dan
keselamatan, manakala pergantungan kepada import dianggap
melemahkan keadaan politik dan ekonomi sesebuah negara. Mercantilism
klasik tertumpu kepada perolehan kekayaan dan kuasa hingga
perdagangan ekonomi nasionalisme memberi tumpuan kepada
pembangunan dalaman ekonomi sesebuah negara. Alexander Hamilton
adalah penyokong kuat mercantilism dan memperdebatkan bahawa
kerajaan perlu menggalakkan perindustrian dalam usaha mengatasi
kelebihan semula jadi dan subsidi negara-negara lain digunakan untuk
melindungi pengeluar mereka. Ahli politik ekonomi Jerman, Friedrich
List yang merupakan penyokong kuat mercantilism menyatakan bahawa
sebuah negara harus mengorbankan taraf hidup dalam jangka pendek
untuk melabur dalam kuasa produktif dan pembuatan, yang perlu untuk
kekayaan dan keselamatan bagi jangka panjang sesebuah negara.

2.5 GLOBALISASI DAN PERTAHANAN NEO-
MERCANTILISM

Polisi Neomercantilist merupakan satu bentuk perlindungan dan
promosi eksport yang bermula selepas Perang Dunia Kedua, sebagai
negara yang cuba untuk mencapai keselamatan ekonomi yang lebih besar
dalam struktur liberal Perjanjian Am Mengenai Tarif dan Perdagangan
(GATT). Langkah perlindungan dan dasar termasuklah tarif ke atas
import dan subsidi eksport, kuota import, sekatan eksport secara
sukarela dan lain-lain. Kini, neomercantilist mempunyai peranan yang
aktif dan kuat dalam ekonomi yang menekankan kepentingan dalam
memperoleh kekayaan dan kuasa. Pasaran cenderung untuk
menghubungkan secara semula jadi, menggalakkan kecekapan serta
pembahagian buruh antarabangsa atau global. Pada masa yang sama
saling bergantungan dan dilihat sebagai isu keselamatan kepada
kebanyakan negara. Dalam era globalisasi yang semakin meningkat,
neomercantilists cenderung untuk menggunakan pelbagai mekanisme
dan dasar untuk menggalakkan industri domestik mereka. Globalisasi
memberi kelebihan kepada negara dengan membantu menjana kekayaan
kerana negara akan lebih mampu untuk mengeksport ke kebanyakan
negeri.

10
2.6 KESIMPULAN

Idea pemahaman mercantilism telah berkembang sejak beberapa tahun
yang lalu dan menyesuaikan diri dengan perubahan keadaan dalam politik
ekonomi antarabangsa. Mercantilism juga menyatakan bahawa sifat negeri-
negeri boleh dijangka menggunakan sektor ekonomi untuk menjana lebih
banyak kekayaan dan kuasa. Pastinya, motif pemahaman mercantilism dan
dasar-dasar neo-mercantilism masih bertanggungjawab untuk menangani
konflik antarabangsa dengan baik. Pelbagai usaha telah dilakukan untuk
mengekalkan dan meningkatkan kekayaan negara dan kuasa sejak Perang
Dunia Kedua, Selagi negara-negara wujud, mereka boleh dijangka
memberi keutamaan kepada keselamatan negara mereka sendiri dan
kemerdekaan diikuti dengan memajukan kekayaan ekonomi mereka.
Kini, semua negeri terus menggunakan pelbagai langkah perlindungan
untuk membantu sektor pembuatan, pertanian dan sektor perkhidmatan.


1. Setiap perspektif dalam politik ekonomi antarabangsa
mempunyai pandangan tersendiri. Apakah pandangan asas
mercantilism? Terangkan bagaimana perspektif asas mercantilism
diilustrasikan terhadap mercantilism sebagai sejarah, falsafah dan
dasar negeri serta neo-mercantilism?

2. Sejauh mana globalisasi ekonomi menjadi ancaman kepada negeri
dalam negara? Pada pendapat anda, berikan kesan positif dan
negatif dalam sistem ekonomi global.

11
BAB 3

LIBERALISME

OBJEKTIF BAB

1. Mengetahui tentang dasar dan polisi liberalisme.
2. Mempelajari struktur liberalisme mengikut turutan para pelopor
liberalisme.
3. Menerangkan tentang konservatif dan neo-konservatif.

3.1 PENGENALAN

Liberalisme secara amnya dianggap sebagai "kebebasan di bawah
undang-undang". Liberalisme menekankan kebebasan individu dan
pertumbuhan ekonomi, bersama-sama dengan hak individu dan pasaran
bebas yang tidak dikawal selia untuk mencapai objektif. Liberalisme
ekonomi bermula sejak abad ke-18 di Perancis, abad ke-19 di England
dan abad ke-20 di Eropah. Francois Quesnay (1674-1774) mengetuai
kumpulan ahli falsafah Perancis yang dipanggil sebagai Physiocrats atau
economistes les. Quesnay mengutuk campur tangan kerajaan dalam pasaran
yang membawa kemudaratan kepada masyarakat. Idea Quesnay
mempunyai pengaruh Adam Smith, seorang pengasas ekonomi moden,
Vaclev dan Havel. Laissez-faire adalah tentang inisiatif individu, pemilikan
persendirian dan campur tangan kerajaan yang terhad.

3.2 ADAM SMITH DAN THE WEALTH OF NATIONS

Karya Adam Smith tentang idea liberalisme telah ditulis dalam buku The
Wealth of Nations. Liberalisme hanya berkenaan dengan ekonomi dan
kekayaan, namun pada hakikatnya, terdapat campur tangan negara-negara
yang terhad - had hanya untuk mewujudkan dan mengekalkan satu
sistem undang-undang asas dan menjamin pertahanan negara dan yang
lain untuk membantu mewujudkan persekitaran institusi memupuk
tindakan individu serta untuk memastikan pasaran berfungsi dan
membantu untuk mencapai hak-hak individu. Satu lagi unsur dalam
liberalisme pasaran bebas ialah individu dianggap paling sesuai untuk
membuat pilihan sosial. Kepentingan masyarakat diutamakan dengan
12
pilihan rasional individu di mana 'invisible hands' membimbing ekonomi

dan menggalakkan barang-barang umum.

3.3 INVISIBLE HAND

Invisible hand merupakan kepentingan sendiri dan persaingan. Dalam
ekonomi kapitalis, kepentingan diri mendorong individu untuk membuat
pilihan rasional yang terbaik untuk memenuhi keperluan dan keinginan
diri sendiri. Walau bagaimanapun, persaingan mengekang kepentingan
diri dan menghalang daripada menjadi pemusnah kepada kepentingan
orang lain. Pengeluar menghadapi persaingan yang memaksa mereka
untuk mengenakan harga yang berpatutan dan menyediakan barangan
berkualiti. Pengguna menghadapi persaingan daripada pengguna lain.
Walaupun pengeluar mungkin mahu menolak harga yang sangat tinggi
untuk memenuhi kepentingan ekonomi mereka yang sempit dan pembeli
mungkin mahu menolak harga yang sangat rendah, persaingan berkuat
kuasa terus mengejar kepentingan diri yang melampau. Untuk
menggambarkan keupayaan, pasaran bebas memperuntukkan sumber
yang terhad melalui interaksi bekalan dan permintaan.

3.4 DAVID RICARDO DAN KELEBIHAN PERBANDINGAN

David Ricardo (1772-1823), seorang ahli parlimen menentang corn law
yang mengehadkan perdagangan pertanian. Idea perdagangan bebas yang
dinyatakan dalam tulisan Adam Smith ialah jika negara asing boleh
membekalkan kami komoditi yang lebih murah daripada negara kami,
lebih baik membeli dan bukan menghasilkannya sendiri (kelebihan
mutlak). Walau bagaimanapun, dalam idea Ricardo, perdagangan
antarabangsa kedua-dua negara boleh mencapai kebaikan bersama
melalui Kelebihan Perbandingan. Hasil perdagangan antarabangsa
adalah positif-sum-game.

3.5 JOHN STUART MILL DAN EVOLUSI PERSPEKTIF
LIBERAL

John Stuart Mill (1806 1873), dalam buku teks beliau, Principles of
Political Economy with Some Their Applications to Social Philosophy (1848) telah
menjelaskan konsep liberalisme. Ideanya, walaupun kapitalisme
merupakan penggerak kekayaan, tetapi ia juga mengehadkan kuasa pihak
berkuasa pusat dan mengukuhkan kebebasan individu. Beliau
menekankan kemajuan sosial dengan cara bermoral dan kerohanian.
Beliau juga ragu-ragu dengan daya kompetitif kepentingan diri yang akan
13
bertukar menjadi perkhidmatan kebajikan sosial. Untuk mencapai

kemajuan sosial, beliau mencadangkan supaya kerajaan mengambil
tindakan terhad terhadap pasaran. Oleh itu, pandangan Mill pada
pendidikan dan kebajikan sosial menggambarkan evolusi liberalisme.

3.6 JOHN MAYNARD KEYNES DAN THE KEYNESIAN
COMPROMISE

Salah seorang daripada ahli-ahli teori yang paling berpengaruh ialah John
Maynard Keynes (1883-1946). Versi liberalisme Keynesian
menggabungkan negeri dan pengaruh pasaran namun kekal sebagai
semangat invisible hand. Beliau telah mengalami Zaman Kemelesetan
pada tahun 1930-an, dan lebih suka peranan terhad kerajaan/negara
dalam ekonomi. Pada pandangan beliau, individu dan pasaran cenderung
untuk membuat keputusan kurang bijak apabila menghadapi situasi yang
tidak diketahui. Ia adalah mustahil untuk individu berkelakuan rasional
dan kepentingan diri masing-masing membawa hasil kolektif yang tidak
rasional. Oleh itu, negeri boleh dan harus menggunakan kuasa untuk
mengukuhkan serta meningkatkan pasaran, tetapi tidak di sepanjang garis
agresif nasionalis mercantilism dan bukan dengan kuasa menindas
komunisme. Idea Keynes iaitu pasaran bebas sebagai domain dan
tindakan kerajaan yang positif telah digunakan untuk menangani
masalah-masalah invisible hand. Idea Keynes kuat mempengaruhi sistem
Bretton Woods yang dipanggil Keynesian Compromise. Sistem ini
membayangkan satu sistem ekonomi liberal di mana kuasa pasaran,
pasaran bebas dan dasar-dasar perdagangan bebas akan memainkan
peranan utama dalam dasar luar negeri. Negara-negara perindustrian
banyak menggunakan kuasa kerajaan untuk menambah, memperkukuh
dan menstabilkan ekonomi pasaran dalam sistem Bretton Woods.

3.7 KONSERVATIF: KEBANGKITAN SEMULA LIBERALISME
KLASIK

Penghujung tahun 1970-an dan 1980-an, populariti Keynesian compromise
secara beransur-ansur berkurangan, idea-idea klasik liberal yang semakin
popular dan berkuasa dipopularkan oleh Friedrick Hayek (1899-1992)
dan Milton Friedman, (1912-2006) yang memberi rangka liberalisme
ekonomi atau neo-liberalisme. Hayek berhujah bahawa sosialisme
merupakan ancaman asas kepada kebebasan individu. Beliau juga
menegaskan bahawa permintaan keselamatan oleh kerajaan akan
berkurangan.

14
3.8 NEO-KONSERVATIF/NEO-LIBERALISME

Idea ini telah disuarakan oleh dua tokoh utama iaitu Margeret Thatcher
dan Ronald Reagen. Idea ini adalah untuk membebaskan pasaran dan
mengembangkan ekonomi. Pada asasnya ia direka untuk mengurangkan
kawalan kerajaan dalam aktiviti sektor swasta, cukai dimansuhkan dan
pasaran dinyah kawal selia. Penyahkawalseliaan di Great Britain diiringi
oleh pengurangan dramatik dalam pemilikan keadaan perniagaan dan
aset. Idea ini telah mempengaruhi sarjana kontemporari seperti Francis
Fukuyama dan Thomas L. Friedman.

3.9 EKONOMI LIBERALISME DAN GLOBALISASI

Kejayaan idea neo-liberalisme telah membawa kepada globalisasi.
Globalisasi dijangka menjana pertumbuhan ekonomi, meningkatkan
kecekapan pengeluaran dan menjana pekerjaan. Kebergantungan antara
negeri dan IO adalah dalam isu pelbagai hutang pembangunan dan alam
sekitar yang semakin meningkat. Globalisasi mempunyai impak positif
dan negatif. Menurut Friedman, perkembangan teknologi baharu
merupakan proses meratakan hubungan antara negeri dan antara satu
sama lain.


1. Terangkan konsep Adam Smith mengenai invisible hand.
Apakah peranan kepentingan diri dan persaingan dalam konsep
ini?

2. John Stuart Mill dan John Maynard Keynes menganggap kerajaan
boleh memainkan peranan positif dalam mengatasi masalah
pasaran. Bincang secara spesifik jenis kegagalan pasaran yang Mill
dan Keynes perhatikan dan berikan jenis tindakan kerajaan yang
boleh diambil?

3. Berdasarkan krisis kewangan semasa, adakah anda setuju dengan
cadangan bahawa krisis serius menjejaskan idea-idea liberal
ekonomi dan polisi? Terangkan.

15
BAB 4

STRUKTURALISME

OBJEKTIF BAB

1. Mengetahui tentang teori, idea dan konsep strukturalisme,
terutamanya
idea Marx pada Materialisme Sejarah, Perjuangan Kelas dan Krisis
Kapitalisme,.
2. Mengetahui pandangan Lenin mengenai imperialisme dan
Kapitalisme Antarabangsa, Teori Sistem Dunia Moden, Teori
Kebergantungan, Hegemoni Intelektual dan Analisis Structuralist.

4.1 PENGENALAN

Karl Marx merupakan seorang tokoh penting dalam sejarah ekonomi
politik. Kejatuhan komunisme di Rusia dan Eropah Timur telah
membawa kepada tanggapan bahawa Marxism telah mati. Walau
bagaimanapun, idea-idea perjuangan kelas, eksploitasi, imperialis masih
wujud dan merupakan salah satu analisis penting dalam PEA.

4.2 LATAR BELAKANG KARL MARX

Sarjana pertama dalam pendekatan struktur ekonomi politik adalah Karl
Marx (1818-1883). Dilahirkan di Trier, Jerman, Marx dan Frederich
Engels memerhatikan kilang-kilang English, di mana buruh ditindas oleh
pengusaha kilang dan hidup dalam kemiskinan. Oleh itu, pandangan
beliau telah difahami dalam konteks:

(i) Materialisme bersejarah.
(ii) Perjuangan kelas.
(iii) Krisis kapitalisme.

Marx memahami bahawa sejarah menjadi dinamik dan ditentukan oleh
kuasa-kuasa ekonomi dan teknologi melalui proses yang dikenali sebagai
sejarah materialisme. Beliau berkata, sejarah materialism bermula melalui
tiga kuasa:
16
(i) Kuasa pengetahuan=Pengeluaran dan teknologi.

(ii) Cara pengeluaran=sistem ekonomi politik.
(iii) Hubungan pengeluaran =struktur ekonomi.

Konflik yang berlaku antara kuasa pengeluaran dan hubungan
pengeluaran membawa perubahan evolusi dan revolusi. Proses
perubahan dari satu sistem ekonomi politik kepada satu sama lain adalah
berakar umbi dalam konflik yang berlaku antara kuasa-kuasa pengeluaran
dan hubungan kelas atau harta. Contohnya, pembangunan komputer,
membuka kemungkinan untuk hubungan kelas yang berbeza dan masa
bebas untuk pekerja.

4.3 PERJUANGAN KELAS (CLASS STRUGGLE)

Marx cuba untuk memahami sifat politik ekonomi dan kuasa yang
mendorong ke arah krisis dan perubahan. Beliau menekankan hubungan
manusia antara borjuis dan proletariat. Bagi Marx, kelas merupakan satu
set individu yang berada dalam hubungan objektif yang sama untuk cara-
cara pengeluaran. Tekanan persaingan dan pemaksimuman keuntungan
memacu borjuis untuk mengeksploitasi pekerja dan pengenalan teknologi
baharu yang beransur-ansur menggantikan buruh, meningkatkan
pengangguran dan merendahkan gaji. Akhirnya, proses ini membawa
kepada kesengsaraan proletariat dan menetapkan tahap revolusi.

4.4 KRISIS KAPITALISME

Menurut Marx, kapitalisme mempunyai peranan seperti berikut:

(i) Menghapuskan sistem feudal dan perhambaan.
(ii) Mewujudkan asas sosial dan ekonomi untuk pembangunan sosial.

Walau bagaimanapun, kapitalisme adalah gravediggers yang menyebabkan
kemusnahan sendiri. Oleh itu, krisis kapitalis tidak dapat dielakkan. Marx
mengenal pasti tiga objektif undang-undang cara pengeluaran:

(a) Undang-Undang Kadar Kejatuhan Keuntungan

(i) Melabur dalam teknologi baharu > pengangguran >
kadar kejatuhan keuntungan.

17
(b) Undang-Undang Disproportionality (Masalah-Underconsumption)

(i) Kapitalisme terdedah kepada ketidakstabilan. Ia
merupakan suatu subjek produksi yang berlebihan atau
underconsumption. Kapitalis tidak boleh menjual produk
dan pekerja yang tidak berkemampuan. Disproportionality
antara permintaan dan penawaran ini membawa kepada
turun naik dan meningkatkan pergolakan dan revolusi
sosial.

(c) Undang-Undang Tumpuan (Pengumpulan Modal)

(i) Kapitalisme cenderung untuk menghasilkan
ketidaksamaan dalam pengagihan pendapatan dan
kekayaan. Pihak borjuis cenderung untuk mengeksploitasi
proletariat dan kapitalis yang lemah ditindas oleh kapitalis
yang lebih kukuh, kekayaan dan pemilikan modal menjadi
semakin tertumpu ditangan yang kurang.

4.5 LENIN DAN IMPERIALISME SERTA KAPITALISME
ANTARABANGSA

VI Lenin (1870-1924) dikenali kerana peranannya dalam Revolusi Rusia
pada tahun 1917 dan mengasaskan Kesatuan Soviet. Beliau berpendapat
bahawa Rusia telah melalui peringkat kapitalis sejarah dan telah bersedia
untuk revolusi sosialis. Idea-idea tentang imperialisme dan
pengembangan idea Marx tentang perjuangan kelas yang berkaitan
dengan cara pengeluaran digunakan untuk menerangkan kesan-kesan
kapitalisme antarabangsa seperti yang disampaikan melalui pengeluaran
dan struktur kewangan negara-negara kaya kepada negara miskin.

Pandangan beliau telah dicatatkan dalam buku, Imperialisme: The Highest
Stage of Capitalism (1917). Pemerhatian Lenin mendapati bahawa kapitalis
akan terlepas tiga undang-undang pergerakan melalui imperialisme luar
negara. Pengambilalihan tanah jajahan telah membolehkan ekonomi
kapitalis mendapatkan sumber-sumber yang murah dan modal lebihan.
Satu lagi faktor peralihan/perubahan monopoli ialah monopoli yang
berlaku apabila kuasa pasaran berada di tangan beberapa industri besar
dan menyingkirkan industri kecil. Oleh kerana monopoli tertumpu
kepada modal, mereka tidak dapat mencari pelaburan yang mencukupi di
negara perindustrian. Oleh itu, mereka mengeksport modal ke negara-
negara lain.

18
4.6 KAPITALISME ANTARABANGSA

Teori kapitalisme sangat berpengaruh untuk menjelaskan bagaimana
kapitalisme beralih daripada dalaman untuk eksploitasi antarabangsa dan
bagaimana ketidaksamarataan dalam kalangan kelas yang selari dengan
undang-undang pembangunan yang tidak sekata antara negara. Lenin
menekankan bahawa di bawah kapitalisme, keuntungan yang dicari oleh
kapitalis tidak dapat dijangka untuk meningkatkan taraf hidup dan ia
meninggalkan jurang antara golongan kaya dan miskin. Pada peringkat
antarabangsa, negara kapitalis mencari keuntungan maksimum dan
eksploitasi eksport negara dunia ketiga yang dipanggil proletariat.

Imperial kapitalisme tersebar melalui struktur pengeluaran dan kewangan
untuk mewujudkan pergantungan dan memudahkan eksploitasi.
Imperialisme, negara kaya (teras) dapat melengahkan krisis kewangan
mereka dengan memastikan negara mundur yang miskin dan berada
dalam keberhutangan yang banyak bergantung kepada barangan
perkilangan, pekerjaan dan sumber kewangan daripada negara kaya.

4.7 TEORI SISTEM DUNIA MODEN

Teori ini dipelopori oleh Emmanuel Wallerstein dan diperkembangkan
oleh para sarjana lain seperti Christopher Chass-Dunn. Menurut
Wallerstein, ekonomi dunia memperuntukkan cara tunggal organisasi
dalam sistem antarabangsa. Sistem ekonomi dunia moden adalah
berasaskan kepada tiga ciri iaitu:

(i) Pembahagian bagi buruh di negara bangsa saling bergantung
kepada pertukaran ekonomi.
(ii) Penjualan produk untuk keuntungan.
(iii) Pembahagian kawasan dunia kepada tiga iaitu teras, pinggir dan
semi- pinggir yang sesuai dengan peranan yang dimainkan oleh
negara.

Sistem ekonomi moden telah dibahagikan kepada tiga kategori iaitu:

(i) Teras: Negara-Negara Maju (Utara).
(ii) Pinggir: Negara-Negara Kurang Maju (Selatan).
(iii) Semi-pinggir: NIC.

Menurut Wallerstein, negara teras menguasai negeri-negeri pinggir
melalui pertukaran yang tidak sama rata (import/eksport), mengekstrak
bahan-bahan mentah murah dan pasaran lambakan untuk barang-barang
surplus. Teras berinteraksi dengan semi-pinggir dan pinggir melalui sistem
kapitalisme global dan mengeksploitasi kawasan-kawasan ini.
19
4.8 TEORI KEBERGANTUNGAN

Teori kebergantungan dibangunkan oleh TheonioDos Santos. Beliau
melihat bahawa negara-negara kurang membangun diperhambakan oleh
negara maju. Tiga era kebergantungan dalam sejarah moden ialah:

(i) Kebergantungan kolonial.
(ii) Kebergantungan kewanganindustri.
(iii) Pasca-perang MNC.

Satu teori kebergantungan oleh Andre Gunder Frank, dalam tesis beliau
menyatakan bahawa negara-negara membangun tidak pernah mundur
tetapi menjadi mundur akibat penjajahan negara perindustrian Barat.

4.9 ANALISIS GRAMSCIAN/HEGEMONI INTELEKTUAL

Salah seorang sarjana strukturalisme terkenal pada abad ke-21 ialah
Antonio Gramsi (1891-1937). Hasil kerja beliau akan mendalami
pemahaman kita tentang strukturalisme dan sifat hubungan kelas antara
teras dan luar bandar serta dalam teras itu sendiri. Menurut Gramsi,
perintah kelas dominan dalam masyarakat untuk mengekalkan kuasa dan
kedudukan, dua mekanisme yang diambil: melalui paksaan dan melalui
persetujuan. Paksaan adalah pendekatan secara langsung kelas dominan
melalui kuasa ekonomi dan politik. Melalui konsensus atau hegemoni
intelektual, kelas dominan akan mempengaruhi kelas bawahan (rakyat
jelata) melalui pendidikan dan media untuk menghasilkan ideologi yang
menyokong dan mengesahkan kepentingannya.


1. Bandingkan pandangan Marx dan Lenin dalam kapitalisme.
Kenapa pandangan mereka berbeza? Berikan contoh.

2. Berikan elemen penting dalam penjelasan structuralist berkaitan
krisis kewangan kini.

3. Berikan empat sumbangan Marxisme terhadap strukturalisme
kontemporari.

20
BAB 5

PERDAGANGAN ANTARABANGSA

OBJEKTIF BAB

1. Mengetahui dan mengenali perdagangan antarabangsa dan tiga
perspektif yang wujud dalam perdagangan ini.
2. Menganalisis dan mengetahui bahawa perdagangan boleh
dijadikan alat dasar luar negara.

5.1 PENGENALAN

Perdagangan antarabangsa berlaku apabila barangan dan perkhidmatan
merentasi sempadan negara sebagai pertukaran untuk wang atau
barangan dan perkhidmatan negara-negara lain. Walaupun kebanyakan
barangan dan perkhidmatan yang dikeluarkan dalam negara digunakan di
pasaran terbatas, perdagangan antarabangsa telah meningkat secara
mendadak. Ini mencerminkan peningkatan permintaan bagi barangan
dan perkhidmatan yang tidak wujud atau tidak dapat dihasilkan oleh
pasaran tempatan. Perdagangan antarabangsa merupakan sebahagian
daripada struktur pengeluaran politik ekonomi antarabangsa. Struktur
pengeluaran adalah alat perhubungan dengan kerajaan dan pelaku-pelaku
lain. Perniagaan antarabangsa memutuskan apa yang dikeluarkan, di
mana, oleh siapa, kepada siapa dan pada harga berapa?

Hubungan perdagangan negara bersama-sama menjana isu ekonomi,
politik dan ekonomi yang saling bergantung antara satu sama lain. Bagi
kebanyakan negeri, perdagangan adalah cara mudah untuk menjana
pendapatan dan pekerjaan. Bagi negara membangun, ia sering kali
menjadi satu komponen penting pelan pembangunan. Oleh itu, dalam
politik ekonomi antarabangsa yang sangat bersepadu, negeri dipaksa
untuk mengawal selia perdagangan dalam usaha untuk memaksimumkan
faedah dan mengehadkan kos kepada ekonomi mereka.

21
5.2 TIGA PERSPEKTIF DALAM PERDAGANGAN

ANTARABANGSA

Pemimpin negara menerima ketiga-tiga perspektif mengikut situasi dan
kelebihan yang dapat diberikan. Perspektif tersebut adalah perdagangan
bebas (liberalisme), perlindungan terhadap pasaran tempatan dan peluang
pekerjaan dengan gaji yang lumayan (mercantilism) dan tidak memberi
kesan sampingan kepada persekitaran dalam pengeluaran perkhidmatan
(strukturalisme).

(a) Mercantilism

Pada abad ke-16 hingga ke-18, teori mercantilism digunakan secara
berleluasa. Negara-negara Eropah menggalakkan pengeluaran tempatan
bagi mendapatkan lebihan imbangan dagangan. Oleh itu, bagi menolong
pasaran tempatan, barang-barang sekunder yang diimport tidak
digalakkan dibeli. Bagi mercantilism, kerajaan akan menggunakan kuasanya
untuk meningkatkan kekayaan masing-masing.

Alexander Hamilton dan Frederich Rich menyatakan bahawa pandangan
liberalisme dan perdagangan bebas tidak praktik malah memberikan
peluang yang luas kepada England untuk mengongkong dunia. Mereka
juga menyatakan bahawa kebangkitan nasionalisme ekonomi, dasar
perlindungan perdagangan seperti kadar import dan subsidi eksport juga
diperlukan untuk industri baharu dan maju. Hamilton menyokong
kemunculan US dan mencapai kemerdekaan serta keselamatan negara
yang memerlukan penggunaan langkah-langkah perlindungan
perdagangan. Manakala List berhujah bahawa dalam keadaan
nasionalisme ekonomi yang semakin meningkat, dasar-dasar
perlindungan perdagangan seperti tarif import dan subsidi eksport adalah
perlu jika industri Eropah boleh bersaing setanding dengan perusahaan
England yang lebih cekap. Ramai pelopor mercantilis melihat
perdagangan dari perspektif liberal tidak boleh diaplikasikan kepada
dunia politik sebenar di mana negeri-negeri akan memanipulasikan
pengeluaran dan perdagangan. Ini kerana tidak ada jaminan bagi
keselamatan dalam struktur antarabangsa.

(b) Liberalisme

Pada akhir abad ke-18, Adam Smith dan David Ricardo menyarankan
perdagangan liberal. Ia dimanipulasikan oleh British dan diguna pakai
sehingga hari ini. Smith lebih menyatakan tentang perdagangan bebas
manakala Ricardo menerangkan hukum keunggulan komparatif yang
dapat meningkatkan keberkesanan perdagangan dan berpotensi
memberikan yang baik kepada semua.
22
Hukum keunggulan komparatif adalah mudah difahami. Rakyat perlu

melepaskan pilihan kedua terbaik bagi mendapatkan pilihan pertama. Hal
ini dikatakan sebagai kos melepas. Hukum keunggulan komparatif
membandingkan harga pengeluaran produk kos melepas dengan
membeli produk tersebut daripada luar negara. Contohnya, Ricardo
menyarankan Great Britain mengimport bijiran kerana harga import
adalah lebih murah berbanding harga pengeluaran dalam negara tersebut.
Ricardo menyarankan bahawa perdagangan bebas akan menguntungkan
semua negara kerana dapat mengurangkan kos melepas dan turut
meningkatkan kekayaan negara tersebut.

(c) Strukturalisme

Struktur pengeluaran kebangsaan menghasilkan produk untuk
perdagangan. Namun, struktur ini mencerminkan pengedaran sumber
daya nasional seperti orang bekerja di pelbagai sektor ekonomi.
Mercantilism juga menekankan politik perdagangan iaitu proteksi
perdagangan untuk beberapa alasan. Negara takut menjadi terlalu
bergantung kepada orang lain untuk barang-barang tertentu dan akhirnya
sekatan perdagangan atau boikot dan sekatan ekonomi negara lain untuk
menghukum mereka. Strukturalis melabelkan tempoh mercantilism sebagai
salah satu imperial klasik. Dasar mercantilism yang menekankan eksport
menjadi penting apabila pengusaha-pengusaha industri kapitalis
mengalami kemelesetan ekonomi. Pengilang mengeluarkan lebihan
produk manakala pembiaya mempunyai lebih modal untuk melabur.
Lenin dan pelopor Marxisme lain berhujah bahawa dasar perdagangan
lebih memihak kepada golongan borjuis.

5.3 PERDAGANGAN SEBAGAI ALAT DASAR LUAR
NEGARA

Kebanyakan negara berusaha menjadikan perdagangan sebagai alat yang
boleh mempengaruhi politik, sosial dan ekonomi. Dokumen sejarah,
Perang Peloponnesian telah menunjukkan bahawa Athens mengenakan
sekatan import Megara, sekutu Sparta. Sekatan perdagangan adalah
dalam pelbagai bentuk seperti boikot, sekatan import dan embargo. Satu
jenis sekatan merupakan ganjaran, memaksa dan menghukum.
Contohnya:

(i) Pentadbiran Ronald Reagen mengguna pakai siri sekatan
terhadap pergerakan revolusi komunis negara-negara seperti
Vietnam, Kemboja dan Nicaragua, negara-negara penaja
keganasan seperti Libya, Iran, Cuba, Syria dan Yaman, Afrika
Selatan.
23
(ii) Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) menaja Sekatan ke

arah Iraq 1990.
(iii) Pentadbiran Clinton melancarkan "diplomasi perdagangan"
terhadap China.
Perdagangan digunakan sebagai senjata untuk mengenakan
sekatan Korea Utara bagi memaksa NK untuk menghentikan dan
menguji WMD, nuklear dan lain, melalui PBB.


1. Bincang dan terangkan peranan pengeluaran dan perdagangan
dalam struktur pengeluaran serta perdagangan antarabangsa.
Kenapa perdagangan sangat kontroversi?

2. Berikan pandangan Mercantilism, Liberalisme dan Strukturalisme
terhadap perdagangan?

3. Bagaimana US dan negara lain menggunakan perdagangan
sebagai satu alat untuk mendapatkan objektif dasar luar. Berikan
contoh yang spesifik.

24
BAB 6

PENGETAHUAN DAN TEKNOLOGI DALAM

OBJEKTIF BAB

1. Mengetahui sifat dan kesan struktur pengetahuan dan teknologi.
2. Pengenalan terhadap kepentingan hak harta intelektual.
3. Mengetahui konflik Utara-Selatan mengenai hak harta
intelektual.

6.1 PENGENALAN

Struktur pengetahuan antarabangsa ialah hubungan yang mengawal akses
kepada pengetahuan dan teknologi di seluruh dunia. Ia adalah web
peraturan, institusi dan tawar-menawar yang menentukan siapa memiliki
dan menggunakan pengetahuan dan teknologi. Struktur pengetahuan ini
mewujudkan hubungan antara negeri dan pasaran.

6.2 SIFAT DAN KESAN-KESAN INOVASI TEKNOLOGI

Teknologi ialah pengetahuan yang menunjukkan bagaimana untuk
menggabungkan sumber-sumber bagi menghasilkan barangan dan
perkhidmatan. Inovasi teknologi terdiri daripada dua jenis iaitu inovasi
produk dan proses. Inovasi produk ialah pembangunan produk baharu
atau yang lebih baik. Contohnya komputer riba, mesin ATM (tunai),
telefon bimbit dan lain-lain. Proses inovasi ialah pembangunan teknik-
teknik pengeluaran yang lebih cekap dengan kos rendah. Contohnya,
revolusi robot oleh syarikat Jepun. Inovasi teknologi adalah produk
penyelidikan dan pembangunan syarikat, tetapi kerajaan menyedari
bahawa pertumbuhan teknologi telah menjadi penentu utama
pertumbuhan ekonomi.

Usaha kerajaan untuk menggalakkan dan melindungi pertumbuhan
teknologi adalah melalui subsidi, hak harta intelek dalam paten, cap
dagang dan hak cipta. Kesan perubahan teknologi ialah kitaran hayat
produk, jenis industri berteknologi tinggi (pengetahuan) dan kelebihan
komparatif. Kitaran hayat produk telah diterangkan oleh Raymond
25
Vernon. Beliau memerhatikan beberapa produk di Amerika Syarikat yang

akhirnya dihasilkan di luar negara dan menjadi produk import.

Industri berteknologi tinggi (pengetahuan) telah diistilahkan sebagai
Schumpeterian industri selepas Joseph Schumpeter (1883-1950) percaya
bahawa firma-firma dengan sedikit kuasa monopoli ingin mempunyai
insentif dan keupayaan untuk melabur dalam penyelidikan berisiko,
mahal dan jangka panjang.

6.3 TEKNOLOGI DAN HAK HARTA INTELEK

Hak harta adalah hak kawalan penggunaan sesuatu, seperti rumah, kereta
atau buku. Hak harta intelek adalah hak penggunaan kawalan harta
intelek ciptaan atau karya kreatif seperti novel atau puisi. Mekanisme-hak
harta intelek ialah:

(i) Paten - dikeluarkan oleh kerajaan dan diberikan hak-hak eksklusif
untuk membuat, menggunakan atau menjual ciptaan untuk
tempoh antara 15-20 tahun.
(ii) Tanda perdagangan - tanda atau simbol-simbol termasuk logo
dan nama-nama didaftarkan oleh pengeluar untuk mengenal pasti
barangan dan produk.
(iii) Hak cipta - melindungi ungkapan idea, perlindungan hak
disediakan bagi kerja-kerja asal pengarang, termasuk sastera, seni,
kerja dan saintifik, dikeluarkan untuk perisian dan pangkalan data,
melarang pengeluaran semula tanpa izin, pengedaran, penjualan
dan penyesuaian kerja-kerja asal.

6.4 KONFLIK UTARA-SELATAN TERHADAP HAK
HARTA INTELEK

Kebanyakan negara membangun menentang Perdagangan Hak Harta
Intelek (TRIP) yang membincangkan norma-norma dan standard hak
harta intelek. Amerika Syarikat dan negara maju yang lain menggunakan
hak harta intelek untuk memperkukuh keistimewaan monopoli dan
melemahkan aspek hak harta intelek yang menggalakkan perluasan
teknologi baharu.

Premis asas negara membangun dalam pemberian paten ialah firma yang
akan menghasilkan produk yang dipatenkan atau penggunaan proses
dipatenkan di negara pemberian paten. Limpahan teknologi yang dijana
oleh negara-negara membangun dan firma tempatan boleh diminta
memberi input bekalan terhadap proses pengeluaran, sekali gus menaik
26
taraf kecanggihan teknologi mereka. Negara-negara membangun juga

menentang idea lesen wajib boleh dikeluarkan kepada firma-firma lain.
Negara-negara maju berpendapat bahawa import produk yang
dipatenkan atau produk dibuat dengan proses yang dipatenkan tidak
mengakibatkan pemindahan teknologi.

Pemberian paten oleh negara-negara membangun adalah serupa dengan
pemberian hak- eksklusif import kepada firma-firma asing tertentu,
membolehkan mereka untuk memonopoli pasaran tempatan dan
menghapuskan satu sama lain. Satu lagi isu perdebatan adalah
perlindungan hak cipta. Negara-negara maju mengenakan perlindungan
lebih besar terhadap hak cipta, negara-negara membangun berasa bahawa
mereka sedang ditekan oleh Amerika dan negara-negara maju yang lain
untuk menghormati hak cipta di negara asing.


1. Apakah hak-hak harta intelek dan kepentingannya dalam pasaran
global hari ini?

2. Berikan dua contoh cetak rompak. Negara mana yang telah
dikenal pasti sebagai sumber utama produk cetak rompak? Pada
pendapat anda, apakah cara terbaik bagi negara-negara maju
untuk menangani pelanggaran hak harta intelek?

3. Apakah cara yang paling penting bagi negara boleh memupuk
masyarakat yang berinovatif dan berteknologi canggih?

27
BAB 7

KEWANGAN ANTARABANGSA

OBJEKTIF BAB

1. Mempelajari polisi kewangan.
2. Mengetahui imbangan pembayaran dan pertukaran kewangan.

7.1 PENGENALAN

Hubungan kewangan antarabangsa adalah sebahagian penting PEA
kerana urus niaga yang paling penting dalam ekonomi global bergantung
kepada adanya wang dan kredit. Salah seorang sarjana berkata, sistem
kewangan antarabangsa ialah rangkaian yang mengikat ekonomi negara
bersama-sama dan adalah mustahil untuk memahami operasi ekonomi
antarabangsa tanpa memahami sistem kewangan monetari. Struktur
kewangan adalah rangkaian yang rumit dalam perjanjian politik dan
ekonomi, pemahaman, institusi dan hubungan yang membantu
menentukan dua perkara:

(i) Satu set institusi yang mewujudkan nilai-nilai mata wang yang
berlainan negara.
(ii) Satu set peraturan tentang berapa banyak, berapa kerap dan di
bawah syarat-syarat bergerak wang ke dalam dan daripada
ekonomi negara.

7.2 IMBANGAN PEMBAYARAN (BOP)

Imbangan pembayaran merupakan rekod transaksi debit dan kredit.
Akaun semasa merupakan semua urus niaga yang berkaitan dengan
perbelanjaan semasa negeri dan pendapatan negara; perdagangan
barangan, perdagangan perkhidmatan, pendapatan pelaburan
pembayaran,kiriman wang dan urusan rasmi.

(i) Lebihan Akaun Semasa = Pendapatan > Pengeluaran
(ii) Defisit Akaun Semasa = Pendapatan < Pengeluaran

28
Modal akaun ialah semua pergerakan modal kewangan ke dalam dan ke

luar negeri; pelaburan luar negara (FDI), pelaburan portfolio, bon,
pinjaman, pembelian aset seperti saham dan hartanah dan lain-lain.

7.3 RESPONS TERHADAP IMBANGAN PEMBAYARAN
DEFISIT

Langkah-langkah pelarasan yang terdapat dalam imbangan pembayaran
ini ialah:

(i) Dasar monetari - perubahan dalam bekalan wang, iaitu
menaikkan kadar faedah, mengurangkan jumlah wang yang
disediakan untuk pinjaman oleh bank-bank perdagangan untuk
mengadakan lebih besar rizab, menjual bon kerajaan dan lain-lain.
(ii) Dasar fiskal - mengurangkan perbelanjaan kerajaan dan
menaikkan cukai untuk menarik balik kuasa membeli daripada
orang ramai.
(iii) Dasar perdagangan - peningkatan eksport dan mengurangkan
import.
(iv) Langkah-langkah pelarasan luaran - pelarasan kos pada orang
asing, tarif, kuota import, subsidi eksport, penurunan nilai mata
wang.
(v) Langkah-langkah pelarasan dalaman - menyebabkan individu dan
kumpulan di rumah membayar lebih kos penyelarasan, biasanya
menggunakan dasar deflasi dan fiskal untuk melambatkan aktiviti
perniagaan, mengurangkan defisit untuk mengurangkan
perbelanjaan individu.

Kesannya ialah pengangguran, taraf hidup yang lebih rendah, muflis,
mengurangkan permintaan untuk import dan sebagainya

7.4 PERTUKARAN ASING (FX)

Pertukaran asing adalah pasaran mata wang asing. Faktor-faktor yang
mempengaruhi FX ialah:

1. Kadar pertukaran yang fleksibel atau berasaskan pasaran yang
ditentukan oleh persilangan permintaan dan penawaran dalam
pasaran pertukaran asing.
2. Permintaan - Mencerminkan keinginan negara B bagi isi rumah,
perniagaan dan entiti kerajaan untuk membeli barang-barang dan
perkhidmatan luar negara, membeli aset-aset negara asing dan
perjalanan.
29
3. Bekalan - Bekalan mata wang mencerminkan hasrat isi rumah

negara A, perniagaan dan entiti kerajaan untuk membeli barang-
barang asing dan perkhidmatan, aset dan perjalanan ke negara B.
Bekalan mata wang untuk pasaran FX bagi memperoleh transaksi
negara B.

4. Faktor-faktor penawaran dan permintaan untuk mata wang ialah:
(i) Kadar faedah.
(ii) Paras harga.
(iii) Jangkaan perniagaan.
Menaikkan harga (appreciates) - Apabila kenaikan harga
mata wang FX - ia menjadi lebih berharga relatif kepada
negara B lain.
Menurunkan nilai (depreciates) - harga FX jatuh dan
menjadi kurang berharga kepada negara B lain.
Dua jenis mata wang:
- Hard currency - negara-negara besar dengan sistem
ekonomi yang boleh dipercayai dan boleh diramal
stabil hubungan politik dalaman dan luaran - nilai
terkenal iaitu Amerika Syarikat, Jepun, Britain,
Switzerland Zon Eropah.
- Soft currency - tidak diterima secara meluas;
cenderung untuk penggunaan di negara asal; nilai
yang tidak menentu - contohnya LDC.

Kesan daripada FX mengakibatkan mata wang terkurang nilai, cubaan
mercantilist untuk mencapai mata wang bawah nilai dengan
memanipulasi pasaran FX, memberi kesan terhadap pengeluaran dan
perdagangan antarabangsa. Ia baik untuk industri tempatan kerana tidak
menggalakkan import, menggalakkan eksport dan kos untuk import
minyak, misalnya akan mengurangkan taraf hidup pertumbuhan dan
membantutkan ekonomi serta menyebabkan inflasi. Selain mata wang
terkurang nilai, kesan FX juga boleh menyebabkan mata wang terlebih
nilai iaitu kos bagi produk yang diimport adalah rendah dan murah.
Seterusnya, spekulasi di mana ianya untuk membuat pelaburan di luar
negara berdasarkan kepercayaan dalam mata wang akan meningkatkan
nilai, membenarkan spekulator untuk mendapat pulangan apabila mata
wang ditukar kembali. Kesan seterusnya ialah hot money. Ia sangat sensitif
faedah jangka pendek pergerakan modal antarabangsa. Hot money juga
menyumbang kepada krisis hutang krisis kewangan di Mexico, Asia,
Argentina, Rusia dan negara-negara lain.

30
7.5 SISTEM KADAR TUKARAN ASING DAN KEWANGAN

Terdapat tiga jenis sistem pertukaran asing dan kewangan iaitu:

(i) Sistem Gold Standard klasik.
(ii) Sistem Bretton Woods Gold Standard dan Kadar Pertukaran
Tetap.
(iii) Sistem Kadar Pertukaran Apungan atau Fleksibel dan Perubahan
Struktur Ekonomi.

(a) Sistem Gold Standard Klasik

Sistem Gold Standard Klasik adalah berdasarkan kadar pertukaran tetap
berhubung dengan harga emas yang telah diperkenalkan sejak abad ke-19
oleh Bank of England. Perang Dunia Pertama telah mengganggu
hubungan kewangan antarabangsa ditambah dengan Zaman
Kemelesetan pada 1929 mengakibatkan Sistem Gold Standard gagal
beroperasi sebagai alat pertukaran kewangan. Ini menyebabkan negara
secara beransur-ansur bertukar kepada kadar pertukaran terapung.

(b) Sistem Bretton Woods Gold Standard

Perancang Bretton Woods menubuhkan satu sistem Gold Standard di
mana nilai mata wang setiap negara disandarkan kepada dolar AS.
Institusi utama untuk mengawal sistem kewangan ialah Tabung
Kewangan Antarabangsa (IMF) yang ditubuhkan semasa mesyuarat
Bretton Woods pada tahun 1944. Fungsi IMF adalah untuk menstabilkan
sistem kadar pertukaran, menyediakan pinjaman jangka pendek untuk
kira-kira sementara masalah pembayaran/defisit. Dolar Amerika Syarikat
(AS) memainkan peranan penting sebagai rizab yang tetap $35 per auns.
Walau bagaimanapun, masalah berlaku pada 1950-an di mana Amerika
Syarikat berhadapan dengan kira-kira defisit pembayaran, menyebabkan
pengurangan dalam rizab AS menjadikannya mustahil untuk Amerika
Syarikat terus membuat pertukaran dolar. Mana-mana tindakan AS untuk
mengatasi imbangan pembayaran boleh menyebabkan kekurangan
kecairan global. Pada tahun 1969, IMF memperkenalkan Hak
Pengeluaran Khas untuk menggantikan Sistem Gold Standard. Hak
Pengeluaran Khas (SDR) adalah rizab antarabangsa tiruan berdasarkan
kuota negara. Pada mulanya, SDR itu sama dengan $35 (dolar AS) atau 1
auns, tetapi selepas berpindah ke mata wang terapung, nilai SDR
ditentukan oleh mata wang purata wajaran.

31
7.6 SISTEM KADAR PERTUKARAN TERAPUNG/

FLEKSIBEL

Pada tahun 1976 mesyuarat IMF di Jamaica akhirnya secara sah
membenarkan kerajaan masing-masing untuk memutuskan sama ada
untuk menetapkan nilai tara bagi mata wang atau peralihan kepada kadar
terapung. Dalam kadar pertukaran nilai mata wang ditentukan oleh
pasaran sendiri tanpa campur tangan kerajaan. Bank-bank pusat campur
tangan untuk berurusan dengan syarat yang mengganggu seperti turun
naik dalam kadar pertukaran yang berlebihan.

7.7 HUTANG ANTARABANGSA DAN KRISIS KEWANGAN

Hutang antarabangsa berlaku apabila sebuah negara yang mempunyai
defisit akaun semasa pembayaran luar negeri yang lebih besar daripada
orang-orang yang diterimanya. Untuk melaraskannya, kerajaan perlu
meminjam daripada sumber-sumber kredit luar atau mengurangkan rizab
pertukaran asing. Jika kerajaan terus meminjam ia boleh dibebani dengan
hutang luar negeri yang semakin meningkat. Krisis hutang berlaku
apabila keadaan kekurangan rizab pertukaran asing yang mencukupi
untuk membuat prinsipal dan/atau bayaran faedah terhadap obligasi
hutang. Jenis-jenis krisis hutang ialah:

(i) Masalah kecairan - penghutang boleh menangguhkan
pembayaran atau pembayaran lewat atau mendapatkan pinjaman
baharu.
(ii) Masalah yang boleh diselesaikan - penghutang boleh
mendapatkan semula kredit hanya jika pemiutang mengurangkan
prinsipal atau bayaran faedah ke atas hutang.

Berurusan dengan krisis hutang:

(i) Penyusunan semula hutang
Penjadualan hutang - menangguhkan bayaran
perkhidmatan hutang.
Pengampunan/pengurangan hutang.

(ii) Pelepasan hutang
Mana-mana hutang yang penjadualan semula beban hutang
keseluruhannya menurun. Contohnya, Hutang Krisis di
Mexico (1980).

32


1. Nyatakan ciri-ciri politik, ekonomi dan tatacara Gold Standard,
kadar pertukaran tetap dan sistem kadar pertukaran tetap.
Apakah kelebihan dan kekurangan dari segi politik dan ekonomi
bagi setiap sektor?

2. Bagaimanakah globalisasi dan pemikiran ekonomi liberal dapat
membentuk pembangunan dalam struktur kewangan? Berikan
contoh yang relevan.

33
BAB 8

DAN STRUKTUR KESELAMATAN

OBJEKTIF BAB

1. Mengetahui struktur keselamatan global pasca perang dingin.
2. Mengetahui struktur lapisan dalam struktur keselamatan.

8.1 PENGENALAN

Struktur keselamatan merupakan satu struktur yang penting dalam politik
ekonomi antarabangsa kerana perdagangan, kewangan dan rangkaian
teknologi memerlukan asas yang stabil dan selamat. Struktur keselamatan
global menghubungkan aktor-aktor utama iaitu negara, pertubuhan
antarabangsa, badan bukan kerajaan dan perniagaan antarabangsa.
Rangkaian yang dihubungkan adalah melalui perjanjian, konvensyen dan
undang-undang.

Semasa Perang Dingin (1947-1990), isu keselamatan adalah bagi
pertahanan negara. Ramai pakar melihat tempoh tersebut agak stabil
kerana interaksi antara dua kuasa besar sahaja. Keruntuhan Kesatuan
Soviet pada tahun 1990 adalah peristiwa yang telah memecahkan asas
struktur keselamatan perang dingin, ironinya menyebabkan keganasan di
dunia dapat ditangani dengan baik. Kesan daripada globalisasi yang
membawa kepada pertumbuhan dan penyebaran fahaman kapitalisme
telah mengakibatkan pertambahan masalah keselamatan. Masalah
keselamatan yang dimaksudkan dari segi fizikal dan psikologi kepada
individu melalui pelanggaran hak asasi manusia, penyebaran penyakit dan
kemusnahan persekitaran terutamanya di negara-negara miskin.
Globalisasi dan krisis kewangan global telah melemahkan kuasa ekonomi
dan politik di US dan aktor-aktor lain. US yang menanggung beban
hutang yang tinggi mendapati bahawa sukar untuk mengekalkan
kekuasaan hegemoninya. Akhirnya, negara perlu berkongsi pengurusan
sektor keselamatan global kepada pertubuhan antarabangsa, badan bukan
kerajaan, perniagaan antarabangsa dan kumpulan lain.

34
8.2 LAPISAN STRUKTUR KESELAMATAN

Lapisan tertinggi ialah kuasa-kuasa besar dunia iaitu Amerika Syarikat,
Great Britain, Perancis, Rusia dan beberapa negara membangun seperti
Brazil, Indonesia dan China yang juga dikenali sebagai negara
perindustrian baharu NIC. Lapisan kedua terdiri daripada organisasi-
organisasi antarabangsa (IO) yang biasanya mencerminkan kuasa-kuasa
kecil negeri serta kuasa besar. Contoh IO ialah Majlis Keselamatan PBB
dan NATO. Kategori ini termasuk NGO. Lapisan ketiga termasuk
negara-negara membangun yang miskin dan lemah malah tiada kuasa
untuk melindungi wilayah dan kaum mereka.

(a) Lapisan Pertama

Terdapat tiga pilihan terbaik untuk mengagihkan struktur kuasa;
unilateralisme, multilateralisme dan pemencilan. Unilateralism adalah idea
bahawa hanya satu kuasa besar iaitu (AS) harus mempunyai peluang
untuk bertindak sebagai kuasa hegemoni dan mengenakan satu set
undang-undang dan peraturan bagi keamanan dan keselamatan di negara-
negara lain. Pandangan unilateral dapat dilihat apabila Bush menyerang
Iraq. Selepas 9/11 pentadbiran Bush mengambil tindakan memerangi
keganasan bukan hanya untuk Amerika Syarikat tetapi bagi seluruh dunia.
Mereka menyerang Iraq atas dakwaan Iraq mempunyai senjata pemusnah
(WMD) namun Amerika menemui kegagalan apabila senjata yang
digembar-gemburkan tidak dijumpai.

Multilateralism merupakan satu idea di mana US perlu ada pakatan
dengan kuasa besar yang lain bagi imbangan kuasa. Penggunaan soft-power
mampu mengekalkan keselamatan berbanding penggunaan hard-power.
Walaupun kita hidup dalam dunia berteknologi tinggi, kehidupan kita
lebih terdedah kepada ancaman luaran. Ini kerana sistem komunikasi dan
teknologi lain mudah dimanipulasi dan mudah rosak.

Isolationism menggalakkan negara menjaga kepentingannya sendiri dan
hanya menggunakan ketenteraan jika diserang terus oleh negara lain.
Mengikut pendapat isolationists, US membuktikan bahawa mereka
mempunyai resolusi konflik yang teruk apabila mengambil kira bahawa
rakyat Afghanistan dan Iraq tidak menerima nilai-nilai dan prinsip-
prinsip liberal tetapi hanya mempunyai kebencian terhadap satu sama lain
dan negara-negara lain.

(b) Lapisan Kedua

Lapisan kedua ini menunjukkan bagaimana sesebuah institusi
menguruskan isu keselamatan. Ini termasuk NATO, pasukan keamanan
35
UN dan Mahkamah Jenayah Antarabangsa (ICC). NATO mempunyai 26

ahli. Salah satu peranan pertama NATO adalah di Kosova. Serangan
udara berkuat kuasa pada Oktober 1998 tetapi bermula pada bulan Mac
1999 sehingga bulan Jun apabila Serbia bersetuju untuk menarik balik
tentera. Walau bagaimanapun, pada lapisan awal NATO tidak
mempunyai strategi ketenteraan dan objektif politik yang jelas.

Pasukan keamanan PBB menjaga dan menyelesaikan masalah dan
resolusi politik. Ia pada mulanya ditubuhkan sebagai mekanisme yang
akan berhadapan dengan keganasan dan konflik dengan tidak secara
langsung melibatkan kuasa-kuasa besar atau lain-lain ahli-ahli tetap Majlis
Keselamatan. Pasukan keamanan ini melibatkan diri di beberapa negara
namun mengalami kegagalan dalam mendapatkan resolusi seperti di
Rwanda, Somalia dan beberapa negara Balkan.

(c) Lapisan Ketiga

Lapisan ini termasuk negara-negara yang lemah untuk menangani
ancaman dalaman atau luaran dengan keselamatan mereka. Ramai
daripada mereka telah dilabelkan sebagai negeri-negeri yang gagal kerana
keganasan domestik mereka dan kemunduran ekonomi. Mereka banyak
bergantung kepada pengaman PBB dan badan-badan bukan kerajaan.
Masalah ekonomi membawa kepada pergolakan sosial pada masa akan
datang, terutamanya Timur Tengah di mana belia yang menganggur
dengan mudah boleh menjadi sebahagian daripada puak-puak pelampau.
Kemiskinan dan kemunduran membawa kepada ketegangan antara
kumpulan agama atau etnik yang boleh berakhir dalam pencabulan hak
asasi manusia dan pembunuhan beramai-ramai.

Strukturalists menganggap usaha untuk membantu negara-negara miskin
sebagai satu cara untuk mengeksploitasi mereka dan memperluaskan
imperialisme. Kesimpulannya, selepas 9/11 pentadbiran Bush
mengaplikasikan unilateralism dan berusaha untuk mengatur semula
struktur keselamatan di mana US berfungsi sebagai kuasa hegemoni
global. Krisis kewangan semasa telah menyebabkan keupayaan dan niat
US dicurigai oleh negara-negara terlibat seperti China dan Russia. China
kemungkinan besar tidak akan memberi bantuan kewangan kepada US
memandangkan China perlu mengambil kira kepentingan politik dan
ekonomi negara. Pentadbiran Obama sekali lagi membuat rombakan
daripada unilateralism kepada multilateralism. Bagaimanapun, terdapat
persoalan yang wujud dalam mengekalkan struktur keselamatan.

36


1. Bincangkan beberapa ciri utama struktur keselamatan global
baharu.

2. Bincangkan beberapa cara pembangunan ekonomi sejak 20 tahun
lepas yang melemahkan kuasa US.

3. Nyatakan beberapa ancaman keselamatan dan isu yang berkaitan
dengan IO. Bincangkan punca kegagalan IO dalam menangani
isu keselamatan.

37
BAB 9

DAN PEMBANGUNAN

OBJEKTIF BAB

1. Mengenal pasti pendekatan kritikal terhadap pembangunan
negara utara dan selatan.
2. Mengetahui hubungan kerjasama utara dan selatan.
3. Mengetahui hubungan kerjasama utara dan selatan dari segi
ekonomi dan politik.

9.1 APAKAH NEGARA MEMBANGUN?

Negara-negara membangun termasuklah negara Selatan, negara dunia
ketiga, negara yang ekonominya sedang pesat membangun di mana
masyarakatnya terdiri daripada pelbagai sejarah, budaya, ekonomi dan
sistem politik. Ciri-cirinya adalah:

(i) Kadar kemiskinan yang tinggi.
(ii) Ketidaksamarataan pendapatan dan kekurangan kelas
pertengahan.
(iii) Kurang berpendidikan.
(iv) Kurang mengambil kira faktor kesihatan.
(v) Kebuluran.
(vi) Kadar kematian bayi yang tinggi.
(vii) Kurang pembangunan infrastruktur.
(viii) Kerajaan yang lemah.
(ix) Bergantung kepada bantuan kemanusiaan dari negara asing.

Persamaan kesemua negara-negara tersebut ialah kadar kemiskinan yang
sangat tinggi. Di kala pendapatan dan standard kehidupan di negara
Utara meningkat, standard kehidupan di negara Selatan hanya berubah
dalam skala yang sangat kecil.

38
9.2 HUBUNGAN KERJASAMA UTARA DAN SELATAN

Bentuk kerjasama antara Utara dan Selatan bukan satu perkara baharu
tetapi keadaan ini telah lama wujud sejak zaman kolonial lagi. Konsep
kebergantungan telah wujud sejak dari dahulu lagi iaitu sewaktu Perang
Dunia Kedua di mana kuasa-kuasa Barat seperti British, Belanda dan
sebagainya telah menjadi kuasa kolonial dan menjadikan negara-negara
yang dijajah berada di bawah pengaruhnya. Pada zaman kolonial, sudah
wujud kerjasama antara negara yang dijajah dan negara jajahan
terutamanya dalam bidang perdagangan. Pada masa itu, negara jajahan
menjadi negara pembekal sumber bahan mentah dan sumber tenaga
manakala negara penjajah menjadi negara pengeluaran barangan.
Kerjasama antara kedua-dua negara ini menjadi semakin rapat apabila
negara Selatan menjadi pasaran baharu kepada negara Utara di mana
negara Utara mengeksport pengeluaran barangan mereka.

Kerjasama di peringkat antarabangsa (hubungan kerjasama antara Utara
dan Selatan) wujud dalam pelbagai bidang seperti ekonomi, politik,
keselamatan dan sosial serta telah melalui beberapa perubahan yang
signifikan kebelakangan ini. Kerjasama ini bukan sahaja tertumpu antara
kerajaan dengan kerajaan tetapi juga antara kerajaan dengan syarikat
multinasional yang bertindak sebagai sebuah badan yang mewakili
kerajaan. Aktor-aktor ini cuba bekerjasama dalam agenda mereka untuk
membentuk landasan yang lebih stabil dalam pelbagai aspek seperti
memulihkan jurang kemiskinan yang ketara, kawalan terhadap pelbagai
jenis bencana alam dan juga berusaha untuk meningkatkan taraf
kesihatan penduduk supaya menjadi lebih sempurna.

DARI SEGI EKONOMI

Kerjasama dari aspek ekonomi merupakan antara bentuk kerjasama yang
paling umum antara negara Utara dan Selatan. Ekonomi menjadi asas
kepada segala jalinan interaksi dan kerjasama yang wujud pada masa kini.
Kerjasama ekonomi merupakan faktor kepada kewujudan pergantungan
dan kebergantungan antara negara Utara dan Selatan. Negara-negara
Selatan mengalami kadar pertumbuhan ekonomi yang agak lambat jika
dibandingkan dengan negara-negara Utara malahan ekonomi dunia juga
bergantung kepada negara-negara Utara. Ini kerana negara Utara
menguasai ekonomi dunia dan mempunyai kedudukan yang kukuh dalam
pelbagai bidang termasuk perindustrian manakala negara Selatan pula
mempunyai kekayaan sumber bahan mentah yang boleh dijual di pasaran
dunia.

39
Politik ekonomi secara global menandakan keseimbangan pergantungan

antara negara Utara dan Selatan. Contohnya, Indonesia telah menerima
pembinaan kilang oleh syarikat dari Amerika kerana mereka telah
membuka peluang pekerjaan dalam bidang teknologi, membekalkan
produk yang dieksport untuk mendapatkan pendapatan daripada
pertukaran mata wang asing dan mengeluarkan hasil produk kepada
orang awam. Ini akan menyumbang kepada pembangunan ekonomi dan
sosial Indonesia serta kesejahteraan domestik. Di pihak kerajaan Amerika
Syarikat juga telah mendapat keuntungan yang tinggi malah
mempertahankan sebahagian daripada kerugian yang dialami. Dari sudut
yang positif, terdapat peningkatan dalam perkongsian dengan cukai
persekutuan. Dari sudut negatif pula hasil pengeluaran barangan syarikat
Indonesia menyumbang kepada keseimbangan defisit pembayaran malah
tiada cukai pendapatan individu.

Melalui kerjasama ekonomi antara negara-negara Utara dan Selatan,
masing-masing dapat menggunakan potensi yang dimiliki untuk
meningkatkan kerjasama antara negara Utara dan Selatan terutamanya
dalam bidang perdagangan dan pelaburan serta mengaktifkan kembali
Dialog Utara-Selatan di mana kebanyakan negara Selatan memiliki
sumber alam serta tenaga kerja yang banyak. Dengan mengembangkan
kerjasama Utara-Selatan dalam pelaburan dan perdagangan akan
memungkinkan negara-negara tersebut membuat satu jaringan kerjasama
melalui pelbagai struktur yang memberi peluang kepada mereka untuk
menjalankan hubungan ekonomi dengan negara-negara maju seperti G-8
yang terlibat dalam pasaran ekonomi secara global.

Negara Utara dan Selatan telah bersetuju untuk membentuk
jawatankuasa bagi mempromosikan kerjasama Utara-Selatan serta
pertimbangan untuk memastikan keseimbangan pembangunan ekonomi
nasional. Jawatankuasa ini akan menyelesaikan permasalahan dalam
lapangan perindustrian, isu hubungan keretapi dan jalan raya serta
pembinaan kawasan perindustrian di negara-negara kurang membangun.
Negara Utara dan Selatan juga bersetuju mengasingkan beberapa
perjanjian rasmi mengenai perlindungan pelaburan antara negara Utara-
Selatan, halangan terhadap cukai pendapatan yang dikenakan sebanyak
dua kali ganda terhadap kedua-dua belah pihak dan prosedur
penyelesaian pertikaian antara kedua belah pihak yang telah
ditandatangani oleh ketua-ketua delegasi Utara dan Selatan. Usaha sektor
peribadi khususnya dalam membawa pelaburan merentasi sempadan
akan menghasilkan peluang pekerjaan, meningkatkan pertumbuhan
ekonomi dan mengurangkan kemiskinan serantau terutamanya di negara-
negara kurang membangun. Ia menekankan keperluan untuk
membangunkan sektor rangka kerja yang akan membina persekitaran
perkongsian sektor awam dan projek di peringkat serantau. Bantuan
40
teknikal secara berterusan daripada negara membangun akan

mengutamakan projek keserantauan antara negara Utara dan Selatan
dalam beberapa sektor utama iaitu pengangkutan, kuasa dan tenaga,
pelancongan, persekitaran, perdagangan dan pelaburan, serta kerjasama
sektor peribadi. Hasil daripada kerjasama ini beberapa buah negara
Selatan yang mempunyai tingkat ekonomi yang relatif sudah berkembang
malah setanding dengan kemajuan dalam bidang perindustrian,
infrastruktur dan teknologi. Sebahagian besar negara Selatan juga telah
menjalankan hubungan dagangan antara negara-negara perindustrian
yang lain serta menerapkan ekonomi yang bersifat outward oriented dalam
meningkatkan pertumbuhan ekonomi yang tinggi. Negara-negara Selatan
juga berada dalam posisi yang menguntungkan terutamanya untuk
bertukar pandangan yang lebih efektif terhadap isu-isu global yang
menjadi kepentingan perkembangan ekonomi sesebuah negara.

Ekonomi sesebuah negara yang mempunyai kebergantungan yang tinggi
dalam import dan eksport barangan (Chile) kepada negara di mana
perdagangan asing berbanding dengan tambahan tara (India) daripada
masyarakat di mana pendapatan mereka tidak diagihkan secara tidak
sama rata (Arab Saudi) kepada kes kesaksamaan yang tinggi (Cuba)
kepada negara yang mempunyai industri yang kukuh (Singapura)
daripada ekonomi yang sudah tidak digiatkan lagi (Afghanistan) kepada
pertumbuhan ekonomi yang cepat (Brazil) daripada negara yang
mengamalkan ideologi kapitalisme (Argentina) kepada negara yang
berideologi sosialisme (Vietnam) dan pelbagai bentuk dimensi ekonomi
yang lain di negara Utara dan Selatan. Kepelbagaian dan perbezaan ini
dapat digambarkan secara signifikan dengan melihat kepada impak pada
evolusi suara diplomatik Negara Dunia Ketiga dalam aspek ekonomi.
Melalui perwakilan terhadap negara gabungan yang tidak bersaing serta
didominasi dan dieksploitasi oleh negara maju telah menggalakkan
kepada maklum balas Negara Dunia Ketiga. Meskipun terdapat
perbezaan peranan negara-negara ahli, kepelbagaian perpaduan
membolehkan negara kurang membangun mengenakan perubahan yang
signifikan kepada struktur politik dan ekonomi antarabangsa.

Kemunculan inspirasi yang datang daripada pergerakan Negara Dunia
Ketiga berlaku pada tahun 1973 apabila terdapat pemusatan dalam politik
dan ekonomi. Dalam persidangan kemuncak badan bukan kerajaan di
Algiers yang membawa hasil kepada pembentukan agenda ekonomi oleh
United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) serta
program dan tindakan untuk membangunkan New International Economic
Order telah dilancarkan. Beberapa tahun selepas itu, tercetus
pembaharuan peperangan antara Israel dan Arab telah mengambil
keputusan untuk melarang perdagangan minyak terhadap kuasa Barat
yang membuktikan permulaan kepada potensi ekonomi dan kuasa politik
41
Negara Dunia Ketiga. Dengan kawalan kuasa terhadap harga minyak

oleh OPEC yang diberi keutamaan kepada negara-negara Arab, negara
sedang membangun telah memaksa PBB dalam agenda ekonomi bagi
membentuk Sixth Special Session dalam Perhimpunan Umum yang secara
rasminya telah melancarkan New International Economic Order. Ini diikuti
dengan dua percubaan oleh negara perindustrian untuk mendapatkan
semua inisiatif daripada Seventh Special Session (1975) dan Persidangan
Kerjasama Ekonomi Antarabangsa selama dua tahun (1975-1977) yang
akan mengawal perhubungan ekonomi negara-negara Utara dan Selatan
serta untuk mempromosikan kadar pembangunan, mempelbagaikan
ekonomi dan membangunkan sektor perindustrian negara Selatan.
Dalam Persidangan UNCTAD di Manila pada 1979, negara kurang
membangun membuat pertanyaan tentang tindakan dalam
memperuntukkan rangka hutang antarabangsa bagi menstabilkan
pergolakan harga dunia di mana pengurusan serta perkembangan
kemajuan ekonomi merupakan hubungan yang sangat kompleks dalam
aspek ekonomi. Objektif utama adalah untuk menggalakkan kecepatan
dan kecekapan dalam pembangunan ekonomi tanpa mengakibatkan
pertambahan pergantungan serta campur tangan kuasa asing. Terdapat
beberapa faktor yang menggalakkan kerjasama antara negara-negara
Utara Selatan iaitu:

(a) Pergantungan Ekonomi Negara Asing

Negara-negara kurang membangun biasanya mempunyai pendapatan
yang rendah dalam sesebuah masyarakat yang tertumpu kepada
perkongsian aktiviti ekonomi untuk meneruskan pengeluaran hasil
produk mereka. Pembangunan perindustrian dan mekanisme pertanian
merupakan asas kepada perkembangan ekonomi tetapi terdapat beberapa
halangan dan sekatan yang mengakibatkan kekurangan asas modal yang
rendah dalam produktiviti. Lebihan modal yang rendah telah digunakan
untuk pertumbuhan populasi, proses urbanisasi secara berleluasa,
perbelanjaan ketenteraan, penggunaan barangan mewah, rasuah dan
ketidakcekapan dalam pengurusan. Jawapan asas kepada permasalahan
ini mengikut pandangan konvensional ialah dengan mencari sumber
modal baharu dan modal dapat digunakan secara lebih efektif.

(b) Bantuan Asing

Bantuan asing merupakan pemindahan secara terbuka atau jaminan
sumber bantuan kepada satu atau lebih negara membangun atau kurang
membangun sama ada dalam bentuk simpanan modal secara langsung
atau komiditi dan pemberian subsidi barangan oleh negara penderma. Ini
memerlukan bentuk perakuan dalam jangka masa panjang dan kadar
faedah yang rendah.
42
(c) Perdagangan Asing

Dari sudut pembangunan konvensional, kandungan utama kepada proses
modenisasi dan kerjasama Utara-Selatan memerlukan pertimbangan
bantuan asing dan perdagangan asing. Ini adalah kerana keseluruhan
ekonomi serta perolehan daripada sumber barangan (import) dan
pasaran asing untuk mengeksport produk merupakan elemen yang
terpenting dalam perkembangan ekonomi.

Dengan lebih spesifik, perdagangan asing memainkan peranan penting
dalam pembangunan ekonomi yang berkaitan secara langsung dengan
bantuan asing. Bantuan ini juga memberi kesan sementara kepada
pengimportan wang yang membawa kepada hutang dalam bentuk yang
perlu dibayar secara beransur-ansur atau jangka masa panjang dalam
bentuk kadar faedah.

(d) Pelaburan Secara Langsung

Disebabkan oleh bantuan kerajaan asing dalam pengaliran modal
merupakan skala yang tidak diperakui, ahli teori konvensional melihat
dalam bentuk pemindahan modal daripada negara membangun kepada
negara kurang membangun. Pelaburan jangka panjang oleh firma yang
memperoleh keuntungan dan menawarkan kemungkinan perkembangan
sumber aliran modal. Sebahagian besar pengaliran keluar dollar berlaku
setiap hari dalam pasaran kewangan Amerika Syarikat, Eropah Barat dan
Jepun malah sebahagian diarahkan kepada Negara Dunia Ketiga akan
memberikan kesan yang kukuh. Perkongsian pelaburan asing secara
global dialirkan kepada negara membangun serta penyertaan negara kaya
yang memfokuskan kepada peningkatan pelaburan pembangunan
ekonomi antara satu sama lain. Pendekatan konvensional adalah untuk
menarik faedah baharu dalam dunia perdagangan global supaya melabur
dalam negara membangun.

DARI SUDUT POLITIK

Isu agenda dunia pula akan lebih tertumpu kepada komuniti negara-
negara kaya dan negara-negara miskin yang membawa kepada dimensi
Utara-Selatan. Ini juga adalah kes di mana fenomena agenda bercampur
iaitu antara produk aktor sistem antarabangsa terkuat yang
mendominasikan lingkungan politik dunia ini melebihi yang lain. Bagi
majoriti negara Selatan pula, hubungannya dengan negara-negara Barat
pula telah diwarnai dengan pengalaman yang pernah dijajah dan juga
realiti berterusan mengenai pendominasian ekonomi serta kemerdekaan
43
politik yang tidak berkesudahan. Perubahan rasmi status kolonial ini

hanya kurang nyata tetapi masih wujud di mana neo-kolonialisme
menguasai persekitaran polisi dasar luar negara Selatan dan boleh
mewujudkan satu tekanan dalam persekitarannya yang kurang digunakan
dalam hubungan SelatanBarat. Dari aspek hubungan Barat-Selatan,
Barat diwakili oleh negara perindustrian yang maju dikenali juga sebagai
Pertubuhan Kerjasama Ekonomi dan Pembangunan (Organisation for
Economic Cooperation and Development - OECD). Ia adalah sebuah
pertubuhan yang mendominasi corak pertukaran ekonomi antara dua
negara ini .Ini juga dapat dilihat bahawa beberapa negara seperti Cuba,
Angola dan juga Mozambique yang merupakan negara yang dijajah oleh
rejim Marxism mempunyai interaksi yang lebih tinggi bersama negara
blok Timur ini. Ini sesungguhnya mereflekkan satu kompleksiti di dalam
corak elemen hubungan iaitu dari sudut sejarah politik. Bagi majoriti
negara Selatan pula, hubungannya dengan negara-negara Barat pula telah
diwarnai dengan pengalaman yang pernah dijajah dan juga realiti
berterusan mengenai pendominasian ekonomi serta juga kemerdekaan
politik yang tidak berkesudahan. Perubahan rasmi status kolonial ini
hanya kurang nyata tetapi masih wujud di mana neo-kolonialisme
menguasai persekitaran polisi dasar luar negara Selatan dan boleh
mewujudkan satu tekanan dalam persekitarannya yang kurang digunakan
dalam hubungan SelatanBarat. Selain daripada memberikan contoh
politik dan struktur sosial dalam kerajaan Selatan yang membawa kepada
tanggungjawab terhadap masalah mereka di mana Negara Sosialis
telahpun mengemukakan contoh model terhadap matlamat
pembangunan dan modenisasi dahulunya. Maka, adalah penting untuk
mengingati bahawa akibat daripada kaitan antara Barat dan Selatan ini,
dimensinya telah menyumbang kepada hubungan antara Utara-Selatan.
Lagipun, dalam lingkungan Barat, Amerika Syarikat mempunyai kuasa
dominan dalam politik dan rangkaian ekonomi untuk menggunakan
status istimewanya bagi membincangkan masalah UtaraSelatan. Jika
dilihat dari sudut Selatan pula gambarannya adalah lebih rumit jika
dibandingkan dengan negara Utara. Satu keadaan untuk menggambarkan
kepelbagaian perkembangan pembangunan diwujudkan dan negara
Selatan ini juga dikenali sebagai negara dunia ketiga. Perbezaan antara
UtaraSelatan bukan sahaja dapat dilihat daripada kekayaan hasil negara
tetapi juga pembezaan ini dapat dilihat dalam kewujudan Negara
Perindustrian Baru (NIC) itu sendiri seperti Korea Selatan, Taiwan dan
Singapura.

9.5 PERSPEKTIF HUBUNGAN UTARA DAN SELATAN

Satu faktor yang menyumbang kepada agenda antarabangsa hubungan
UtaraSelatan adalah perhatian yang diberikan oleh negara-negara Utara
44
dan kuasa-kuasa terbesar. Terdapat dua kenyataan yang dapat dilihat

daripada Perang Dingin mengenai fenomena ini. Pertamanya, Perang
Dingin telah menjadi sebahagian daripada skop global akibat daripada
pebezaan ideologinya. Sebagai sebuah negara baharu dalam pentas dunia
ini, maka kedua-dua kuasa besar merasakan bahawa perlunya bagi
mereka untuk menunjukkan kekuasaan mereka terhadap sistem sosial
dan politik serta untuk mempengaruhi rejim dalam kemerdekaan Negara
Dunia Ketiga.

Dari sudut organisasi antarabangsanya pula, negara-negara Selatan telah
membangunkan satu suara perkumpulan melalui dua saluran rangkaian
iaitu NAM (Non-Alignment Movement) dan juga UN (United Nations). NAM
adalah satu perkumpulan besar negara-negara yang mengambail dasar
berkecuali dan tidak memihak kepada mana-mana blok politik dan
kekuasaan sama ada Blok Barat ataupun Blok Soviet. Syarat-syarat yang
terkandung di dalam perjanjian NAM ini adalah seperti di mana dasar
polisi negara adalah merujuk kepada dasar keamanan, tidak
menganggotai mana-mana pertubuhan multilateral militari, menyokong
dasar liberalisasi dan perjuangan kemerdekaan dan tidak bekerjasama
dengan mana-mana pihak bilateral militari bersama kuasa-kuasa besar.

Akibat daripada tekanan yang diberi oleh Dunia Ketiga terhadap UN
(Pertubuhan BangsaBangsa Bersatu), telah wujudnya UNCTAD (United
Nations Conference on Trade and Development) yang diadakan pada 1964 dan
memberi peluang kepada Selatan untuk masuk ke dalam pembangunan
dunia bersama program untuk mereformasikan order ekonomi dunia. Di
dalam mesyuarat ini jugalah, termaktubnya kewujudan kumpulan 77
(G77) iaitu hasil suara kepentingan Dunia Ketiga.


1. Betapa seriusnya masalah kemiskinan global hari ini. Jelaskan.

2. Apakah faktor-faktor yang mempengaruhi pembangunan negara
Selatan? Jelaskan hubungan antara negara Utara dan Selatan.

45
BAB 10

POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN
ALAM SEKITAR

OBJEKTIF BAB

1. Mengetahui masalah-masalah atau isu alam sekitar.
2. Mengetahui tentang IPE dan pergerakan hijau.
3. Mempelajari jalan penyelesaian bagi masalah alam sekitar.

10.1 PENGENALAN

Sejak kebelakangan ini, isu alam sekitar telah meningkat dengan kadar
pertumbuhan pembangunan ekonomi dan penduduk yang cepat serta
melampaui had alam semula jadi. Masalah alam semula jadi
sememangnya wujud sekian lama namun telah berbeza kini. Masalah
ekologi dan alam sekitar pada masa kini adalah seperti pemanasan global
dan penebangan hutan. Masalah-masalah alam sekitar melibatkan negeri-
negeri dan pasaran di seluruh dunia. Oleh itu, ekonomi politik
antarabangsa mesti mengembang untuk menampung isu-isu "hijau" hari
ini dan esok.

10.2 SEJARAH RINGKAS ISU-ISU ALAM SEKITAR:
PERLUASAN SKOP MASALAH ALAM SEKITAR

Revolusi perindustrian dilengkapkan dengan sumber-sumber yang murah
dan banyak alam semula jadi yang diekstrak daripada tanah jajahan
Eropah. Ia menyumbang kepada pencemaran udara, air dan tanah di
benua Eropah. Pencemaran telah lama menjadi sumber pertikaian
antarabangsa. Magnitud global masalah alam sekitar tidak sepenuhnya
sehingga tahun 1960-an. Krisis minyak OPEC 1973-1974 (harga minyak
yang tinggi) menarik perhatian kepada isu kekurangan sumber tetapi juga
kerosakan kepada alam sekitar disebabkan perindustrian dan penggunaan
tenaga meningkat. Pada tahun 1972 satu laporan yang bertajuk The Limits
to Growth telah diterbitkan. Ia mengandungi satu set unjuran di dunia
yang berdasarkan trend ekonomi dan alam sekitar sejak Perang Dunia
Kedua dan kerosakan alam sekitar akan datang untuk mengekang
kemajuan global.
46
10.3 PENGURUSAN ISU GLOBAL

Pada tahun 1987, UNEP telah menerbitkan sebuah laporan yang
bertajuk Our Common Future yang mengalihkan perhatian kepada
hubungan antara alam sekitar dan kemandirian negara-negara
membangun. Laporan itu menghubungkan kelaparan, hutang,
pertumbuhan ekonomi dan isu-isu yang lain berkaitan dengan masalah
alam sekitar. Pada tahun 1975, para saintis menemui lubang kebocoran
pertama dalam lapisan ozon stratosfera atas Antartika, dipersalahkan ke
atas penggunaan klorofluorokarbon (kimia yang digunakan dalam proses
perindustrian). Pada tahun 1987, Protokol Montreal telah ditandatangani
yang memerlukan negeri berkaitan mengurangkan pengeluaran CFC
kepada setengah pada tahun 2000. Perjanjian itu kemudiannya telah
dipinda bagi menghendaki pemberhentian lengkap berkaitan dengan
pengeluaran CFC. Pada tahun 1992 di Earth Summit yang berlangsung di
Rio de Janeiro adalah satu usaha untuk menangani beberapa isu alam
sekitar global dan mencapai matlamat pembangunan yang berterusan.
Agenda 21 Rio yang dibentangkan bagi negara-negara, pertubuhan-
pertubuhan antarabangsa (IO), NGO, dan kumpulan-kumpulan sektor
swasta adalah untuk mencapai matlamat baharu dalam pelbagai bidang
terbitan berkaitan dengan alam sekitar. Pada tahun 1998, 150 negara
telah menandatangani Protokol Kyoto yang memerlukan negara-negara
perindustrian mengurangkan pelepasan rumah hijau mereka pada lebih
daripada 1/3 atau tujuh peratus di bawah paras 1990 pada tahun 2012.
Gas rumah hijau memerangkap sinar matahari yang menyumbang kepada
pemanasan beransur-ansur atmosfera rendah bumi. Proses tersebut
dikenali sebagai pemanasan global. Ramai saintis percaya bahawa
kepekatan gas perindustrian yang dilepaskan ke dalam atmosfera,
terutamanya sejak pertengahan tahun 1970-an, telah berkembang pesat
mempercepatkan kadar pemanasan bumi. Di Amerika Syarikat,
Perjanjian Kyoto mendapat tentangan daripada perniagaan dan Senat
Amerika. Pentadbiran George W. Bush menarik balik Amerika daripada
Perjanjian pada tahun 2001 memandangkan sebahagian ragu-ragu
tentang bukti-bukti pembebasan loji menyumbang ke arah pemanasan
global dan kesan perjanjian itu akan mempunyai kesan terhadap ekonomi
Amerika Syarikat (AS). Dokumentari Al Gore tentang pemanasan global
telah mencetuskan perbahasan awam baharu tentang masalahnya. Pada
bulan November 2006, menteri-menteri di Nairobi bersetuju untuk
mengkaji semula protokol pada tahun 2008 dan mempertimbangkan
cadangan Rusia untuk mewujudkan satu mekanisme baharu yang akan
membenarkan negara-negara yang baharu mendaftar untuk
mengurangkan pelepasan.

47
10.4 PERCAMBAHAN PELAKU

Peningkatan jumlah pelaku yang terlibat dalam isu alam sekitar global.

(a) Negara

Dalam kebanyakan kes pegawai kerajaan negeri melihat masalah alam
sekitar dalam konteks kepentingan dan objektif negara dan enggan untuk
bekerjasama dengan negeri-negeri lain dalam menyelesaikan isu-isu ini.
Dalam LDC khususnya isu-isu alam sekitar sering menghasilkan
ketegangan antara penyokong pembangunan ekonomi dan penyokong
pembangunan mampan. Ahli-ahli teori kestabilan hegemoni berhujah
kadang-kadang perlu (atau semata mencerminkan pengagihan kuasa
dalam sistem antarabangsa) satu negeri mengenakan penyelesaian kepada
masalah di negeri-negeri lain.

(b) Organisasi Antarabangsa

Program Alam Sekitar PBB adalah sebuah agensi, UNEP telah cuba
untuk menyelaraskan tindak global untuk isu-isu seperti pemanasan
global dan pencemaran marin. Organisasi mempunyai masalah
pembiayaan di mana menerima kurang sumber-sumber daripada agensi-
agensi PBB lain. Ia sering bekerja atas usaha sama dengan badan-badan
bukan kerajaan. Hubungan antara alam dan dasar-dasar pelaburan serta
perdagangan telah tertakluk dalam rundingan GATT dan WTO. WTO
telah menetapkan peruntukan-peruntukan dirujuk sebagai Multilateral
Environmental Agreements yang direka untuk menampung penggunaan
langkah-langkah berkaitan perdagangan dan alam sekitar. Dalam
sesetengah kes, LDC telah dibenarkan pengecualian untuk perjanjian
GATT dan WTO supaya mereka boleh meletakkan keutamaan lebih
pada matlamat alam sekitar negara. Sidang Kemuncak Rio pada 1992,
Bank Dunia menubuhkan suatu Kumpulan Wang Alam Sekitar Am
untuk membantu LDC membawa projek-projek yang dicadangkan
selaras dengan piawaian alam sekitar antarabangsa.

(c) Perniagaan Antarabangsa

Lima puluh ketua eksekutif daripada syarikat-syarikat besar di dunia
bergiat aktif dalam mesyuarat-mesyuarat sebelum Earth Summit.
Kepentingan perniagaan cenderung untuk melanggar peraturan alam
sekitar yang tidak cekap walaupun sebagai magnitud masalah alam telah
menjadi lebih jelas, takrif kecekapan telah dikritik kerana tidak
mengambil kira kerosakan alam sekitar. Banyak perniagaan mengambil
kira "kepentingan awam" dalam menyokong alam.

48
(d) Pertubuhan Bukan Kerajaan

Keahlian dalam kumpulan alam sekitar negara telah meningkat secara
mendadak. Kumpulan penyokong alam transnasional (TEAGs) semakin
dikenali kerana kemampuan mereka untuk membentuk isu-isu alam
sekitar sambil memainkan peranan dalam membantu menguatkuasakan
pematuhan negara dengan perjanjian antarabangsa.

10.5 MENGURUSKAN PEMANASAN GLOBAL

Isu pemanasan global telah mengambil alih keutamaan dalam agenda
dasar kebangsaan. Para saintis bimbang pemanasan global yang
menyebabkan penurunan hujan dan kemarau akan mengancam
keselamatan makanan antarabangsa. Mereka juga bimbang peningkatan
paras laut merosakkan bekalan air bawah tanah, meliputi kebanyakan
pulau dan menghasilkan sejumlah besar pelarian. Pentadbiran Bush telah
membentangkan rancangan untuk mengurangkan sukarela pelepasan gas
rumah hijau melalui bahan api alternatif dan menggalakkan kecekapan
tenaga. Kenaikan harga minyak telah menyebabkan US berminat untuk
membuat kajian terhadap bahan api alternatif. California meluluskan
undang-undang mandat pengurangan 30 peratus pembebasan pada
pembuat kereta menjelang 2016. Satu pelan baharu telah dicadangkan
kepada suruhanjaya EU pada 2005 di mana mengurangkan penggunaan
tenaga sebanyak 20 peratus pada tahun 2020 dan meningkatkan sumber
tenaga boleh diperbaharui sebanyak 12 peratus dalam tempoh lima tahun
akan datang.

10.6 PENYELESAIAN: POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA
HIJAU

Hadkan Pertumbuhan Penduduk: Tiada bukti muktamad bahawa lebihan
penduduk itu sendiri adalah masalah global. Pengurangan bilangan orang
dalam masyarakat tidak semestinya bermakna penggunaan sumber lebih.
Peralihan demografi menjanjikan untuk memperlahankan kadar
pertumbuhan penduduk secara semula jadi dalam LDC. Teknologi
baharu: Teknologi boleh memberi lebih proses pengeluaran bunyi alam
sekitar. Tetapi ia sering kali sukar untuk memperoleh dan sering tidak
sesuai untuk peringkat pembangunan negara-negara membangun.

Pertubuhan Antarabangsa dan Rejim: Mungkin institusi global baharu
harus diwujudkan untuk menangani isu-isu ini. Rejim nampaknya
berkesan menangani beberapa isu. Pembangunan Mampan: Matlamat ini
sukar untuk tepat mentakrifkan dan perlu dibawa ke hadapan dalam
49
PEA. Ada orang yang mengatakan bahawa kekurangan sokongan politik

akan menjadikan matlamat ini tidak boleh dicapai. Ramai yang percaya
bahawa masalah alam sekitar adalah lebih cenderung untuk diselesaikan
di peringkat tempatan berbanding di peringkat antarabangsa oleh
Pertubuhan Antarabangsa.


1. Adakah anda percaya bahawa perubahan iklim merupakan
ancaman serius kepada planet ini? Bincangkan peranan bahawa
krisis kewangan, inovasi teknologi yang pesat, peningkatan
dramatik dalam penggunaan dunia dan keselamatan antarabangsa
dalam menyelesaikan pemanasan global.

2. Apakah tanggungjawab, jika ada negara-negara membangun
dalam menyelesaikan masalah alam sekitar global? Adakah anda
percaya bahawa penyertaan mereka tidak bermakna
mengorbankan pertumbuhan ekonomi atau bencana alam
sekitar?

Modul Politik Ekonomi Antarabangsa

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Deskripsi Asli:

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Modul Politik Ekonomi Antarabangsa

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

i

4.4 Krisis Kapitalisme 16

BAB 9: POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN

PEA ialah satu usaha analisis halangan yang memisahkan dan

memfokuskan tentang perbezaan bentuk kerajaan dan

(d) Struktur Pengetahuan dan Teknologi

1.5 HUBUNGAN ANTARA NEGERI, PASARAN DAN

3. Bagaimana kerajaan dan pasaran berbeza dalam nilai dan objektif

2.2 MERCANTILISM SEBAGAI SEJARAH, FALSAFAH

2.4 NASIONALISME EKONOMI

pilihan rasional individu di mana 'invisible hands' membimbing ekonomi

bertukar menjadi perkhidmatan kebajikan sosial. Untuk mencapai

(i) Kuasa pengetahuan=Pengeluaran dan teknologi.

(b) Undang-Undang Disproportionality (Masalah-Underconsumption)

4.6 KAPITALISME ANTARABANGSA

4.8 TEORI KEBERGANTUNGAN

5.2 TIGA PERSPEKTIF DALAM PERDAGANGAN

Hukum keunggulan komparatif adalah mudah difahami. Rakyat perlu

(ii) Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) menaja Sekatan ke

Vernon. Beliau memerhatikan beberapa produk di Amerika Syarikat yang

taraf kecanggihan teknologi mereka. Negara-negara membangun juga

Modal akaun ialah semua pergerakan modal kewangan ke dalam dan ke

3. Bekalan - Bekalan mata wang mencerminkan hasrat isi rumah

7.5 SISTEM KADAR TUKARAN ASING DAN KEWANGAN

7.6 SISTEM KADAR PERTUKARAN TERAPUNG/

8.2 LAPISAN STRUKTUR KESELAMATAN

UN dan Mahkamah Jenayah Antarabangsa (ICC). NATO mempunyai 26

9.2 HUBUNGAN KERJASAMA UTARA DAN SELATAN

Politik ekonomi secara global menandakan keseimbangan pergantungan

teknikal secara berterusan daripada negara membangun akan

Negara Dunia Ketiga. Dengan kawalan kuasa terhadap harga minyak

(c) Perdagangan Asing

politik yang tidak berkesudahan. Perubahan rasmi status kolonial ini

dan kuasa-kuasa terbesar. Terdapat dua kenyataan yang dapat dilihat

10.3 PENGURUSAN ISU GLOBAL

10.4 PERCAMBAHAN PELAKU

(d) Pertubuhan Bukan Kerajaan

PEA. Ada orang yang mengatakan bahawa kekurangan sokongan politik

Anda mungkin juga menyukai